Birinci sınıf tüccar 3.5 milyar, ikinci sınıf tüccar 2 milyar, serbest meslek mensubu 3.5 milyardan az kazanç gösteremeyecek. Yat, kat ve yurtdışı seyahatleri de ödenecek vergi miktarını artıracak
Toplam 1.5 milyon beyannameli vergi mükellefinden 500 binin zarar göstermesi üzerine düşen vergi gelirlerini artırmak için hükümetin hazırladığı “hayat standardı ile ilgili yasa tasarısı TBMM’ye geldi. Tasarı, ticari kazanç ve serbest meslek sahibi olan 1.5 milyon beyannameli mükellef yanında, 800 bin küçük ve orta boy işletme sahibi ile birlikte toplam 2.3 milyon kişiyi ilgilendiriyor. İki yıl boyunca uygulanacak olan hayat standardına esas olan göstergeler (yıllık asgari vergiye konu kazanç), birinci sınıf tacirler için 3.5 milyar lira, ikinci sınıf tacirler için de 2.5 milyar lira olarak uygulanacak. Serbest meslek kazançlarında ise azami tutar 3.2 milyar lira olacak.
HER OTOMOBİL İÇİN EK YÜK;
Hayat standardı uygulamasına dahil edilecek mükelleflerin vereceği beyanamelerde, kendisine ve ailesine ait her bir otomobil için en az 450 milyon lira gösterge rakamlarına eklenecek. Ayrıca yat, uçak ve sürat teknesi için 4.6 milyar lira, şoför, aşcı, hizmetçi ve bahçıvan için 900 milyon lira göstergelere ek yapılacak.
Mükellefler yanlarında çalıştırdıkları kaptan, pilot ve benzerleri için matrahlarına 4.6 milyar lira, turistik amaçla yurtdışına çıkışlar için de 900 milyon lira ekleyecekler. Ödenecek Gelir Vergisi, bu miktarların da eklenmesi ile bulunan toplam matrah üzerinden hesaplanacak.
KÜÇÜK ESNAFA VERGİ;
Vergi tasarasından küçük esnaflarda payını aldı. Taksici, dükkan sahibi, ayakkabı tamircisi pazarcı gibi esnaflarda artık zarar gösteremeyecekler. Düzenlemeye göre, götürü usulde vergi veren küçük esnaflar arasında da en üst gelir grubundaki. birinci dereceye yükseltilmiş olanlar yıllık 1 milyar lira kazanç beyan ederken, ikinci dereceye yükseltilenler 650 milyon, üçüncü derece olanlar da 300 milyon lira üzerinden vergi verecek. Hayat standardı gösterge tutarları kalkınmada öncelikli yörelerde yüzde 50 indirimli, büyükşehirlerde ise 25 zamlı olarak hayata geçirilecek.
YATA, ATA, HİZMETÇİYE VERGİ;
Devlet bakkal, mobilyacı, berber gibi mesleklerdeki esnafı iki sınıfa ayırdı. Birinci sınıf tacirler için 3.5 milyar, ikinci sınıf tacirler için en az 2 milyar liralık yıllık beyan mecburiyeti getirdi. Bu oran avukat, doktor, gibi serbest meslek sahipleri içinde 3.2 milyar lira olarak belirlendi. Bu tabanın üzerine eğer bu kişilerin elinde araba, yat, at varsa ayrıca yanlarında hizmetçi, şöför çalıştırıyorlarsa ve yurtdışına seyahat ediyorlarsa taban vergi üzerine bu oranlar katılarak tahsilat yapılacak.
Örneği mükellefin kendisine, eşine, çocuklarına ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere ait 1600 cc`nin üzerindeki her bir otomobil için 450 milyon, 2000 cc`ye kadar olan her bir otomobil için de 700 milyon lira, 2000 cc`nin üzerindeki otomobiller için 1 milyar 200 milyon lira ödenecek.
Mükellefin kendisinin, eşi, çocukları ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerin kullandığı birden fazla binalardan özellikle yazlıklardan yıllık emsal kira bedelinin % 25`i kadar para ödenecek. Mükellefin kendisine, eşine, çocuklarına ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere ait her bir hava taşıtı, yat, kotra, sürat teknesi için 4 milyar 600 milyon lira, 10 beygir gücü üstünde motorlu diğer özel tekneler için 900 milyon lira ödenecek. Özel hizmetlerde devamlı ve ücret karşılığı çalıştırılan; Şoför, mürebbiye, aşçı, hizmetçi, bahçıvan ve benzerlerinin her biri için 900 milyon lira ödeme yapılacak. Kaptan, pilot çalıştıran her biri için 4 milyar 600 milyon lira ödeyecek. Mükellefin kendisine, eşine, çocuklarına ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere ait her bir yarış atı için 1 milyar 200 milyon lira ödeme yapılacak.
Turistik amaçlı yurtdışı seyahatlerde, seyahata katılan mükellefin kendisi, eşi, çocukları ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerden her birinin her seyahati için 900 milyon lira ödenecek.
ESNAF BEŞ KAT VERGİ ÖDEYECEK;
1999 yılında yürürlükten kaldırılan Hayat Standardı Esası yeniden getirildi. Bu esas bir vergi değil kontrol aracıdır. Meclis`te görüşülen tasarıya göre birinci, ikinci sınıf tüccarlarla serbest meslek erbabı ve basit (götürü) usule tabi esnaf belirlenen temel göstergeler ile ilave göstergelere göre hesaplanan gelir üzerinden vergilendirilecek. mükellefler zarar da etseler kazançları belirlenen düzeye çıkarılır.
Temel göstergeler büyük şehirler için % 25 zamlı, kalkınmada öncelikli yörelerde % 50 indirimli dikkate alınır. Kuyumculukla uğraşanlarda temel göstergeler % 50 zamlı uygulanır. 2001 yılı mart ayında verilecek Gelir Vergisi beyannamelerine Hayat Standardı Esası uygulanacaktır. Birinci, ikinci sınıf tüccarlar serbest meslek erbabı, yat, kat, otomobil, özel hizmetçi, şoför, kaptan, pilot sahibi iseler daha fazla vergi ödeyeceklerdir.
Yeni uygulama1.461.088 ticari kazanç sahibini 96.190 avukat, doktor, mali müşavir gibi serbest meslek sahipleri ile basit (götürü) usule tabi 740.000 küçük esnafı kapsamaktadır. Aşağıdaki tabloda büyük şehirlerdeki tüccar, esnaf ve serbest meslek sahiplerinin beyan edecekleri asgari gelirler ve ödeyecekleri vergiler gösterilmiştir. 2001 yılı martında uygulanması ile Hazine 600 ile 650 trilyon civarında vergi sağlayacaktır. 1998 yılında Zekeriya Temizel döneminde çıkarılan 4369 sayılı kanunla, Hayat Standardı Esası kaldırılırken resmi gerekçe şu idi: Vergi sistemimizde gerçek kazancın kavranması ve vergilendirilmesi amacıyla Hayat Standardı Esası kaldırılmaktadır. Bu gerekçe doğruluğunu korumaktadır. Ancak Maliye küçük ve orta çaplı tüccar, esnaf ve serbest meslek sahiplerinden vergi alamadığı için bu götürü vergileme yöntemini getirmek zorunda kalmıştır.
(MİLLİYET)