Fabio Calderaro, geçen sene Brezilya ordusundaki görevinden, <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/bovespayabanciborsa.jpg" align="right" vspace="5">borsada yatırım yapanları mercek altına almak için ayrılmıştı. ‘Her adımlarını takip etmeye çalışıyorum’ diyor Calderaro, Rio de Janerio’daki evinden borsa grafiklerini takip ederken... İçerden gizli bilgi alışverişi yapan yatırımcıların pek sık rastlanmayan dalgalanmaların ardında olduğunu da sözlerine ekliyor. ‘Manipule edilmiş bir piyasa içinde hareket ediyoruz.’ Onlar köpekbalığı, ben ise onlara yapışan bir ‘remora’yım. Gözüm üstlerinde...’
Telma Marotto – Paulo Winterstein / International Herald Tribune
Derleyen Tolgahan KAMİLOĞLU
Calderaro’nun yapacak çok şeyi var aslında. Çünkü Brezilya borsasında bu yılın başından beri 140 civarında kağıt satışa sunuldu. Mesela Telekom şirketi Norte Leste Participaçaes’ın yüksek miktardaki alım işleminden sonra şirketin hisseleri yüzde 550 oranında dalgalanmaya uğradı.
Rafineria de Petroleo Ipıranga’nın hisseleri de 56 oranında yükseliş gösterirken, Varig Airline gibi şirketlerde ortalama iki kat değer kazandı.
Yatırımcıların aslında kar sağlamak için içerden gelen tüyolara çok ihtiyacı yok çünkü 1999 yılından beri oluşan en düşük enflasyon değerleri görülüyor ve düşük faiz oranlarında da rekor seviyeler göze çarpıyor. Bovespa endeksinin son iki yıllık süreçte dolar bazında 189 puan oranında yükselişi de dikkatlerden kaçmıyor.
Diğer taraftan uluslararası yatırımcıların Brezilya borsasına 2.34 milyar dolarlık bir akış sağlaması, diğer bütün yükselen piyasaları miktar olarak solladı.
Brown Üniversitesi’nden Latin Amerika kültürü profesörü Thomas Skidmore, ‘Brezilya patlıyor’ diyor ve ekliyor: ‘Bu tür yüksek karların ardından birçok günahı ve kabahatı affedebilirsiniz. Borsalara bağlı böyle bir moral durumu hiç olmamıştı.’
Her pazarlık öncesinde hisse ve opsiyonlardaki tarif edilemeyen ani hareketliliği, piyasa düzenleyicisi Marcelo Trindade; ‘Birileri oluk oluk para kazanıyor’ şeklinde tarif ediyor.
Brezilya’da gizli bilgi sızdırma hareketleri, 2001 yılından beri yasalar çerçevesinde illegal olarak görülüyor ve bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası var. Fakat bugüne kadar hiç kimse böyle bir suçtan dolayı tutuklanmadı.
Yatırımcılar Brezilya borsasının gidişatında bir yozlaşma ve fesatlık hali seziyor. 1994 yılında düzenleyici kurumlar, Naji Nahas’ın borsa hisselerinde 11.7 milyon dolarlık manipülasyonundan sonra çöküşü durdurabilmek için oldukça fazla uğraş vermişlerdi. En sonunda Nahas 1997 yılında Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından 24 yıllık hapis cezasına çarptırılmıştı. Daha sonra 2005 yılında mahkeme bu kararından döndü.
Aynı şekilde şu anda Ipiranga vakasında da düzenleyici kurumlar 20 yatırımcıyı inceleme altına aldılar...