Kayıtdışılığın ileri boyutlara varmasına paralel, 1997`de yüzde 25.2, 1998`de yüzde 27.9 olan vergi kaçak oranı, 1999`da yüzde 44.7 olarak hesaplandı.
Vergide artan kaçak oranı 1999`da yüzde 44.7 olarak hesaplandı. Hükümetin TBMM`ye sevk ettiği 2001 bütçesi ile birlikte bazı ek vergilerin devamı öngörülüp, mevcut vergilerde de yüksek artışlar gündeme gelirken, diğer yanda devletin resmi verileri, Türkiye`nin vergideki çarpık yüzünü gözler önüne seriyor.
Edinilen bilgilere göre, kayıtdışılığın ileri boyutlara varmasına paralel hiç vergi ödemeyenlerin sayısının arttığı Türkiye`de, ücretliler dışında kalan mevcut mükellefler de daha az vergi ödemek için her yola başvuruyor. Beyanname kapsamındaki kişi ve kuruluşlar, bunun sonucunda gerçek gelirleriyle ters orantılı vergi ödüyorlar.
KAÇAK GİDEREK BÜYÜYOR;
Hesap uzmanları, Maliye müfettişleri, gelirler kontrolörleri ve vergi denetmenlerinin son 3 yılda ülke çapında yaptıkları vergi incelemeleri, Türkiye`deki vergi kaçağının da arttığı sonucunu veriyor. 1997`de incelenen 268 trilyon 726 milyar 316 milyon liralık matraha karşılık 90 trilyon 426 milyar 793 milyon liralık gelirin kaçırıldığı saptandı. Böylece yüzde 25.2`lik bir kaçak oranına ulaşıldı. 1998`de incelenen matrah tutarı 1 katrilyon 763 trilyon 429 milyar 884 milyon lira olurken, 684 trilyon 220 milyar 837 milyon liralık gelirin gizlendiği belirlendi. Böylece 98`de kaçak oranı yüzde 27.9`a yükseldi. 1999`da ise, 1 katrilyon 288 trilyon 777 milyar 870 milyon liralık matrahın incelenmesi sonucu gelirin yüzde 44.7`si olan 1 katrilyon 43 trilyon 797 milyar 167 milyon liranın devletten kaçırıldığı saptandı. Bu şekilde mükelleflerin toplam gelirlerinin yarıya yakınını gizlediği meydana çıktı.
KİM NE KAÇIRIYOR?
Söz konusu denetimler, gelir vergisinde mükellef başına 5 milyar 822 milyon liranın, kurumlar vergisinde kurum başına 17 milyar 858 milyon liranın, KDV`de de mükellef başına 15 milyar 963 milyon liranın kaçırıldığını gösterdi. Vergi ödememek için gizlenen gelir tutarı banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi gelirlerde kurum başına 487 milyar 261 milyon liraya ulaştı
ESNAF DESTEĞİ AZALDI;
Gelirler Genel Müdürlüğü verileri, götürü verginin kalkmasıyla birlikte esnaf ve sanatkarın ödediği vergide büyük azalma olduğunu ortaya koydu. Verilere göre, esnaf ve sanatkarlardan götürü vergi adı altında 1998`de 30 trilyon lira gelir vergisi tahsil edildi. Götürü verginin yerini basit usulde verginin alması sonrasında, bu kesimden 1999`da 3 trilyon, bu yıl da 14 trilyon lira vergi alındı. Aynı şekilde 1998`de 13 trilyon lira KDV ödeyen esnaf ve sanatkarın 1999`da ödediği KDV 1 trilyon, bu yıl da 2 trilyon lira olarak hesaplandı. (FİNANSAL FORUM)