Deprem dolayısıyla alınan ek vergilerin de katkısıyla bu yıl ilk dokuz ay itibariyle vergide yüksek bir tahsilat oranına ulaşıldı. Geçen yılın ocak-eylül döneminde yüzde 80.4 olan tahsil edilen vergilerin tahakkuka oranı, bu yıl aynı dönemde yüzde 87.1`e yükseldi.
Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan bütçe gerçekleşmelerine göre, ocak-eylül döneminde 22 katrilyon 666 trilyon liralık vergi tahakkuk ederken, aynı dönemde 19 katrilyon 741 trilyon liralık vergi toplandı. Geçen yııln eş dönemine göre tahakkuka yüzde 84.1, tahsilatta ise yüzde 99.4 oranında bir artış yaşandı.
Deprem vergileri
Vergi gelirlerindeki hızlı artış ile tahsilatın tahakkuka oranının yüksek çıkmasında, bu yıl deprem dolayısıyla yapılan ek vergilerin önemli katkısı oldu. Deprem vergilerinde yılın ilk dokuz ayında tahakkuk eden 2 katrilyon 385 trilyon liralık vreginin yüzde 95.1 oranındaki 2 katrilyon 269 trilyon liralık bölümü tahsil edildi. Bunun 1 katrilyon 474 trilyon lira ile en büyük bölümünü, faiz geliri elde edenlerden alınan ek vergi oluşturdu. Anılan dönemde deprem dolayısıyla 78 trilyon liralık ek gelir ve 157 trilyon liralık ek kurumlar vergisi tahsil edildi. Cep telefonu kullanıcılarından alınan özel iletişim vergisi 279 trilyon, şans oyunları, gümrük ve veri beyannameleri ile tapu ve benzeri bazı işlemler üzerinden alınan özel işlem vergisi de 155 trilyon lira düzeyinde gerçekleşti. Ek emlak vergisinde yedi aylık tahsilat 62 trilyon, ek motorlu taşıtlar vergisinde 64 trilyon liraya ulaştı.
Gelir vergisinde düşük artış
Gelir vergisinde, tahsilat ise geçen yılın eş dönemine göre yalnızca yüzde 28.4`lük bir artışla 4 katrilyon 422 trilyon lira; tahsilatın tahakkuka oranı d a yüzd e81.1 düzeyinde gerçekleşti.
Kurumlar vergisi tahsilatı yüzde 72.2`lik artışla 1 katrilyon 815 trilyon liraya yükseldi. Kurumlar vergisinde tahsilatın tahakkuka oranı yüzde 83.5 düzeyinde oluştu.
Mal ve hizmetlerden alınanlar
Mal ve hizmetlerden alınan vergiler, deprem dolayısıyla getirilen özel iletişim ve özel işlem vergilerinin de katkısıyla yüzde 112.1 artarak 8 katrilyon 459 trilyon liraya ulaştı; tahsilatın tahakkuka oranı da yüzde 86.4 düzeyinde gerçekleşti. Söz konusu vergilerin 434 trilyon liralık bölümü özel iletişim ve özel işlem vergilerinden geldi.
Mal ve hizmetlerden alınan vergilerin 3 katrilyon 201 trilyon lira ile en büyük bölümünü iç tüketimdeki canlanmaya bağlı olarak artan dahilde alınan KDV oluşturdu. Dahilde alınan KDV geçen yılın eş dönemine göre yüzde 99.8 artış gösterdi.
Akaryakıt tüketim vergisi de yüzde 84.2 artarak 2 katrilyon 647 trilyon lira oldu.
Aynı dönemde tahsil edilen Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 682 trilyon, damga vergisi 494 trilyon, Tekel ürünlerinden alınan ek ergi 379 trilyon, harçlar 327 trilyon, taşıt alım vergisi de 293 trilyon lira olarak gerçekleşti.
İthalden alınan kdv
Dış ticaretten alınan vergiler ise ithalde alınan KDV`deki artışın etkisiyle yüzde 134.1 artarak 3 katrilyon 19 trilyon lira oldu. bunun 2 katrilyon 730 trilyon liralık bölümünü, ithalattaki hızlı artışa bağlı olarak büyüyen ithalden alınan KDV oluşturdu. Sözkonusu kalemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 144.4 artış yaşandı.
Servetten alınan vergiler ise ek motorlu taşıt ve ek emlak vergisi uygulamasının olmadığı geçen yılın eş dönemine göre yüzde 143.4 artarak 317 trilyon lira düzeyine ulaştı. Bunun 126 trilonunu deprem dolayısıyla alınan ek emlak ve ek motorlu taşıtlar vergileri oluşturdu. Servetten alınan vergilerin 184 trilyon lirasını normal motorlu taşıtlar vergisi, 8 trilyonunu da veraset ve intikal vergisi oluşturdu.
Toplam bütçe gelirleri
Ocak-eylül döneminde verg idışı normal gelirler yüzde 133`lük artışla 2 katrilyon 455 trilyona, özel gelir ve fonlar yüzde 66.5`lik artışla 2 katrilyon 374 trilyona, katma bütçe gelirleri de yüzde 74.4`lük artışla 397 trilyon liraya yükseldi. Böylece toplam konsolide bütçe gelirleri yüzde 98.1 artarak 24 katrilyon 967 trilyon lira oldu.
Gelirin yüzde 10`u depremden
Bu arada deprem dolayısıyla Rekabet kurumu, RTÜK, İMKB ve SPK gibi kuruluşların gelirleri üzerinden alınan ve vergi dışı normal gelirler arasında yer alan payların toplamı da 281 trilyon lira düzeyinde oluştu.
Buna göre deprem dolayısıyla tahsil edilen ek vergiler ile kurum gelirlerinden alınan payların dokuz aylık toplam tutarı 2 katrilyon 550 trilyon liraya ulaşarak, aynı dönemdeki toplam vergi gelirlerinin yüzde 12.9`u, konsolide bütçe gelirlerinin de yüzde 10.2`sini oluşturdu.(ANKA)