Usta ekonomist Atilla Yeşilada bigpara’ya konuştu. Kuzey Irak <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/borsaenflasyontelefon.jpg" align="right" vspace="5">operasyonundan piyasalardaki son gelişmeleri bigpara’ya değerlendiren Yeşilada şunları söyledi:
bigpara.hurriyet.com.tr
Son kara harekatının piyasaların gidişine etkisi olur mu, böyle bir bağ var mı?
Çok kısa vadeli ilk silah sesi piyasaları ürkütür. Bundan kaçamayız, dünyanın her yerinde böyle olmuştur. Ama ‘Tükiye’nin kalıcı olarak risk primi artar mı’ sorusuna cevap vermek için şu soruya bakmak zorundayız:
1. Türkiye’de iç politikada Ankara’da bu kara operasyonunun yapılması konusunda düşünce var mıydı?
2. ABD genelde Irak Hükümeti’yle bu konuda bir anlaşma veya bir uzlaşma yapıldı mı?
Şu anda görebildiğim, Milli Güvenlik Kurulu Toplantısı’ndan sonra Sayın Gül, Erdoğan ve Babacan’la görüştü. Bu görüşmenin sebepleri de anlaşıldı, Talabani’ye mesaj gönderilmiş. TSK ile Ankara’da sivil hükümet arasında yakın bir işbirliği var, herkesin bilgisi dahilinde yapılıyor. Dolayısı ile içsel bir risk söz konusu değildir.
ATİLLA YEŞİLADA’NIN KONUŞMASININ TAM METNİNİ DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN
Dışarıya baktığımızda ise, ABD tabiki böyle bir şeye ‘Gelin aslanlarım, hep beraber Kuzey Irak’a girelim’ şeklinde cevap vermeyecek. Ama şu anda benim görebildiğim kadarıyla söylenen sözleri diplomatik anlamıyla yorumladığım kadarıyla çok da büyük bir sorun olarak görmüyorlar. Eğer son bir ay içinde Amerika’dan gelen büyük zatlarla yapılan temaslara bakarsanız, muhtemelen Türkiye böyle bir şeyin bilgisini verdi ve Pentagon’dan da istihbarat aldı. Dolayısı ile şu anda piyasaların moralini kalıcı olarak bozabilecek tek bir gelişme var. O da Türk askerleri ile Barzani arasında bir çatışma...
Sayın Barzani’nin söylemi son derece sert, haklı olarak. O dakendi bölgesine hakim olmaya çalışan milliyetçi bir lider. Ama dün olan peşmergeyle çatışma kesinlikle doğru değil. Şu anda Barzani’nin Türkiyeile çatışmayı göze alacağını ben hiç sanmıyorum. Tabiki böyle bir şey olursa sonuçların değerlendirilmesinde fayda var. Ama yine o durumda dahi, ABD ve Irak-Bağdat yönetiminin Türkiye’ye sırtını dönebileceğini düşünmek güç. ABD, Kuzey Irak’ta ki sözde Türk yönetiminin davranışlarından son derece rahatsız. Şu anda Irak’ta bir sürü bekleyen kanun var petrol kanunu başta olmak üzere. Türk yönetiminin iş birliği yapmaması Amerikalıları çok rahatsız ediyor.
Irak’ta da aynı şekilde, zaten geçmiş günlerde gittiğimizde basına da yansıdı. Iraklı milletvekillerinin nerdeyse yüzde 60’ı bir bildirge yayınlayarak Kuzey Irak yönetimini protesto ettiler. Dolayısı ile, Barzani’nin tek başına, arkasına uluslar arası kamuoyu desteğini almadan, TSK’nın yapacağı operasyona karşı gelmesi ihtimalini zayıf görüyorum. Olsa dahi bunlar istenmeyen çatışmalar faslında gözden geçirilir ve muhtemelen piyasaya kalıcı bir etkisi olmaz.
Amerika’da şu anda yaşanan sıkıntı nedir?
Amerika’da iki tane sorun var. Bunlardan bir tanesi ekonominin yavaşlaması, muhtemelen resesyona girmesi. Bence bu büyük ölçüde iskonto edildi. Bu konuda çok ciddi bir sorunumuz yok. Ancak Amerika’da ikinci büyük sorunun çapını kavramakta bütün yatırımcılar ve hepimiz zorluk çekiyoruz. O da şu: Amerikan bankacılık sisteminin çok ciddi sorunları var. Amerikan bankacılık sistemi kredi veremiyor, bu ipotek zararlarından dolayı bitmiş durumda. Amerika’da bankacılık sistemiyle iş yapan para ve sermaye piyasalarının çok önemli bölümleri kilitlenmiş durumda. Bu yüzden Amerika’da ki tedirginlik sonuna kadar devam edecek.
Burda korku, dün FED’in tutanaklarını gördük, açıklamasında gördüğümüz gibi bu kredi sistemindeki sıkıntıların yavaş yavaş zaten çok zayıf olan tüketici güvenini ve iş dünyası güvenini daha da aşağı çekerek Amerika’yı kısa süren bir resesyona değil, uzun süren bir durgunluğa sürüklemesi. Bunun ne kadar gerçekçi olduğunu tahmin etmek çok zor. Ama en azından bu şüphelerin kayda alınması gerektiğini düşünüyorum. İşin kötü tarafı da şu; FED’in faiz indirimleri de bu konuda bir işe yaramıyor.
FED faiz indirdiği zaman bunun kredi kartları faizlerini, tüketici kredisi fazilerini, ipotek faizlerini düşürmesi lazım. Bankaların bu parayı alıp piyasaya kredi olarak vermesi lazım. Bu kredi malesef verilmiyor. Bankalar bu parayı bilançolarında saklıyorlar. Çünkü ilerde büyük zararla karşılaşacaklarından emin değiller. Klasik fonlama kaynakları da kurumuş durumda. Bu sebepten dolayı şu anda ilaç tedavi etmiyor. Bu yüzden de olaya federal hükümetinin girmesi gerekiyor.