Üretici tütünleri, yazılı sözleşme esası veya açık artırma yöntemiyle alınıp, satılacak. Sözleşmeli üretimde tütün fiyatı üretici ile tüccar veya temsilcileri arasında varılan uzlaşmaya göre saptanacak. 2002 ve izleyen yıllarda tütün destekleme alımı yapılmayacak. Bakanlar Kurulu`nca 2000 ve 2001 yılı ürünü tütünlerin devlet adına alımında bulunmak üzere bir kamu kuruluşu görevlendirilecek.
Türkiye`de tütün mamulü üretimi, fiyatlandırılması ve ithali için belli üretim kotası getiriliyor. TEKEL, KİT statüsünden İktisadi Devlet Teşekkülü statüsüne alındı.
Tekel`in özelleştirilmesini öngören yasa, özetle şu hükümleri içeriyor:
Düzenleme Kurulu:
7 üyeden oluşan Tütün ve Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurulu oluşturulacak. Kurum, yasanın yürürlüğe girmesinden sonra en geç 3 ay içinde görev yapmaya başlayacak.
Tekel özelleşecek:
Tekel Genel Müdürlüğü KİT statüsünden çıkarılarak, İktisadi Devlet Teşekkülü (İDT) haline getirilecek. Kurumun bu aşamadan sonra özelleştirilmesine olanak sağlanacak. Tekel`in özelleştirilmesine ilişkin süreçte Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanmayacak.
Tütün fiyatı serbest:
Üreticinin elindeki tütün, yazılı sözleşme esası veya açık artırma yöntemiyle alınıp, satılacak. Sözleşme esasına göre üretilen tütünlerin fiyatı, üretici ile tüccar arasında varılacak mutabakata göre belirlenecek. Böylece tütün fiyatları serbest piyasa koşullarına göre oluşacak ve gerçek değeri üzerinden satış yapılacak. Sözleşme dışında üretilen tütünler ise açık arttırma yoluyla satılacak.
2 milyar adet sınırı:
Türkiye`de tütün mamulü üretmek isteyenler belli koşulları yerine getirmekle yükümlü olacak. Bu kurumlar, yıllık üretim kapasiteleri tek vardiyada sigara için 2 milyar adet, diğer tütün mamulleri için ise 15 milyon gramdan az olmayan, tütün hazırlama bölümleri dahil olmak üzere tam ve yeni teknoloji tesisleri kuracaklar.
İthalata üretim şartı:
Aynı koşullar serbestçe ithalat yapabilmek için de geçerli olacak. Ancak önerge ile yapılan bir değişiklik ile ‘‘Tek vardiyada’’ gerekli üretimi yapma koşulu kaldırıldı. Gereken koşulları yerine getirmeyenlerce yapılacak sigara ve tütün mamulleri ithalatı, ithal edilen ürünün fiyatı ve yurt içinde pazarlanmasına ilişkin esaslar Bakanlar Kurulu`nca saptanacak.
Cezalar artırılıyor:
Kuruluş ve faaliyet izni almadan tütün ve tütün mamülleri üretmek üzere fabrika, tesis veya imalathane kuran ve işletenlere; işyerleri veya ikametgahlarında sözkonusu maddeleri üretenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis, 225 milyon liradan az olmamak üzere üretilmiş tütün ve tütün mamüllerinin piyasa değerinin 10 katı tutarında ağır para cezası verilecek. Bu hüküm, tütün üretimine ilişkin hükme aykırı hareket edenler için de uygulanacak.
Satış belgesi alınacak:
Satış belgesi almadan satış yapanların, ürettiği mala elkonulacak. Bu kişilere, ruhsat harcının 10 katı tutarında ağır para cezası verilecek. Belirtilen suçları işleyenlere yardım edenlere bu cezaların yarısı kadar ceza uygulanırken, suça katılan memur ve görevli ise asıl failler gibi cezalandırılacaklar.
Destek alımına son:
2002 yılından itibaren tütün için destekleme alımı yapılmayacak. 2000 ve 2001 ürünlerinin, devlet adına alınması için Bakanlar Kurulu, bir kamu kuruluşu görevlendirecek.
Fideler sökülecek:
2000 ve 2001 yılı için tütün tarımı serbest olan yerler dışında ekilen fideler sökülecek. Failleri hakkında da cezai işlem uygulanacak. Elinde ekim ve ticaret belgesi olmadan tütün bulunduran, nakleden veya satanların tütünlerine ve nakil vasıtalarına el konulacak.