2002`de BM Gelişme Endeksi`ne göre 11 basamak birden geriledik. 175 ülke içinde 96. olduğumuz sıralamada Fiji, Libya, Küba, Samoa, Mauritius gibi ülkelerin bile bizden iyi durumda olduğu ortaya çıktı
Türkiye, dünya gelişmişlik liginde yine küme düştü. Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Gelişme 2003 Raporu`na göre Türkiye, 175 ülke arasında, 96 sırada yer aldı. BM, Türkiye`de 7 milyon 150 bin kişinin günlük 2 dolardan daha az kazançla geçimini sağladığını ortaya çıkardı. Eğitim, sağlık imkanları, okur yazarlık oranı, hayatta kalma ümidi, Ar-Ge yatırımları, kadınların çalışma hayatına katılımı, kentleşme gibi kriterlere göre Fiji, Libya, Küba, Samoa, Mauritius gibi ülkeler bile bizden iyi performans sergiledi. Türkiye`nin dünya liderlerince 2015 yılına dek ulaşılmak üzere belirlenen 8 insani hedeften bazılarına ulaştığı, bazılarına ulaşması için az bir gayret gerektiği, bazı hedefleri tutturması içinse çok çalışması gerektiği bildirildi.
TEPE TAKLAK DÜŞTÜK
BM tarafından, Ankara`da bir basın toplantısı ile duyurulan İnsani Gelişme Raporu`nda, Türkiye tablosu şöyle yansıtıldı
* Türkiye, insani kalkınma endeksi açısından, 2002 yılında, 2001`e göre 11 basamak geriledi ve 175 ülke arasında 96. sıraya oturdu.
* Orta gelişmişlik düzeyindeki ülkeler kategorisinde tanımlanan Türkiye, bu ligde bulunan 85 ülke arasında 41. sırayı alabildi.
* BM, harcama gücü açısından Türkiye`nin 2001-2002 döneminde yüzde 15 oranında fakirleştiğini belirledi. Kişi başına gelir (harcama gücü paritesi) 5 bin 890 dolar oldu. (2002`de 6 bin 974 dolardı)
* En zengin yüzde 10 nüfusun milli gelirden aldığı pay Yüzde 30.7 (Geçen yıla göre 2 puan düştü.)
* En yoksul yüzde 10 nüfus yüzde 2.3 (Geçen yıla göre değişmedi.)
FAKİRLİKTE 22`NCİYİZ
* Türkiye, kalkınmakta olan 100 ülke içinde fakirlikte 22. oldu.
* 40 yaşına kadar yaşama olasılığı Yüzde 80
* Okur-yazar olmayan yetişkin nüfus 10 milyon kişi (yüzde 14.5)
* Sağlıklı içme suyu olmayan nüfus 12.6 milyon kişi (yüzde 18)
* Yetersiz kilodaki 5 yaş altı çocuk Yüzde 8
* Günde 1 dolarla geçinmek zorunda olan mutlak yoksullar 3 milyon 850 bin kişi
* Günde 2 dolarla geçinmek zorunda olan yoksulluk sınırındakiler 7 milyon 150 bin kişi
İŞSİZLİK ORANI % 8.5
BM hesapları, işsizliğin kronik sorun olmaya devam ettiğini de gösterdi. Buna göre Türkiye`de,
* İşsizlik oranı (genel) Yüzde 8.5
* Çalışmayan genç nüfus Yüzde 19.9
* 12 aydan fazla işsiz kalan kadınlar Yüzde 33.3
* 12 aydan fazla işsiz kalan erkekler Yüzde 20
* OECD üyesi 30 ülke arasında, çalışmayan (çalışabilir) nüfus açısından Türkiye 6. sırada yer alıyor.
Raporda bazı ilginç saptamalar da yer alıyor. Buna göre AB ülkelerinde ve inek başına sağlanan destek, Afrika ülkelerinde insan başına yapılan yardımdan daha fazla. Ar-Ge harcamalarının sadece yüzde 10`u, dünya nüfusunun yüzde 90`ını ilgilendiren sağlık sorunlarının çözümüne harcanıyor.
TEKNOLOJİ FAKİRİYİZ
BM, eğitim ve teknolojik yatırım açısından da fakiri olduğumuzu gösterdi. Buna göre Türkiye`de milli gelirden;
* Eğitime ayrılan pay Yüzde 3.5
* Sağlığa ayrılan pay Yüzde 3.6
* Askeri harcamalara aktarılan pay Yüzde 4.9
* Borç ödemelerine ayrılan pay Yüzde 15.2
* Milli gelir içindeki AR-GE harcamaları Yüzde 0.6 (Norveç`te 1.7)
* 1000 kişi için telefon sayısı 285 (Norveç`te 732)
* 1000 kişi için cep telefonu 295 (Norveç`te 815)
* 1000 kişide internet aboneliği 60.4 (Norveç 464)
* Ar-Ge alanındaki bilim insanı 306 (Norveç`te 4 bin 112)
* Bilim- mühendislik araştırması (1 milyon kişide) 303
Kadına verilen değerde 144 ülke arasında ancak 81`inci olabildik
* Rapora göre Türkiye, kadının toplumsal konumu ve gelişmişliği endeksine göre, 144 ülke arasında 81. sırada yer aldı.
* Meclis`te kadınların temsil oranı Yüzde 4.4.
* Üst düzey yöneticiler, hukuk ve yönetimde kadın oranı Yüzde 8.
* Profesyonel ve teknik çalışanlarda kadın oranı Yüzde 31.
* 15 yaş üzeri kadınların yüzde 22.8`i okuma yazma bilmiyor.
* Çalışabilir kadın nüfusun sadece yüzde 50.3`ü ekonomik faaliyette bulunuyor.
* Tarım çalışanlarında kadın oranı Yüzde 72 (ücretsizler dahil).
* Sanayi çalışanlarında kadın oranı Yüzde 10.
* Hizmet sektöründe kadın oranı Yüzde 18.
KADIN UZUN YAŞIYOR
BM verileri, ülkemizde ortalama yaşam süresini 70.1 yıl olarak ortaya koydu. Kadınlar 72.8 yıl, erkekler ise 67.6 yıl yaşıyor.
* Bebek ölüm hızı (1000 canlı doğumda) 36 (1970`de 150 idi)
* Yetişkin okur-yazarlık (15 yaş üstü) Yüzde 85.5
* Gençlerde okur-yazarlık (15-24 yaş) Yüzde 96.7
* Okullaşma oranı (ilk-orta-teknik) Yüzde 82