Piyasa mortgage'lere fazla bel bağlamıyor ve Türk konut sahipleri, geçen yıl tüm ülkelerden daha hızlı artan konut fiyatlarının yardımıyla, borçlarını güvenilir bir şekilde geri ödüyor. İnşaat sektörünün ülkenin yatırımlarında Çin'dekinden daha fazla bir pay aldığı bir dönemde risk, konut sahiplerinden ziyade konut inşa edenlerde.
Bloomberg News'in haberine göre; Türkiye'de konut geliştirme şirketlerinin borçlanma payı, Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre, son 10 yılın en yüksek seviyesine çıkmış durumda ve tüm şirket borçlanmalarının yaklaşık beşte birini kapsıyor. Bu borçların artan kısmı kötüye gidiyor ve sektörün takipteki kredilerinin payı son beş yılda yaklaşık ikiye katlandı.
İstanbul merkezli araştırma şirketi Integras'ın bankacılık analisti Ercan Uysal, Bloomberg News'a yaptığı değerlendirmede, "Mortagage'ler sorun oluşturmuyor, "Sorun konut şirketlerinin kaldıracında" şeklinde görüş bildirdi.
Satışları koruyabilmek için, inşaat şirketleri, müşteriler için maliyet azaltmanın yollarını arıyorlar. Bu şirketlerinden biri, piyasa faizinin altında kredi sağlarken, aynı zamanda peşinatı yüzde 10 olarak belirledi. Banka mortgage'leri için minimum peşin oranı yüzde 25.
PİYASALARDAKİ SON DURUM İÇİN TIKLAYIN...
ŞİRKETLER KARLARINDAN FERAGAT EDİYOR
Gayrimenkul piyasasının önde gelenlerinden Ali Ağaoğlu, Bloomberg News'a geçen ay Uludağ'da düzenlenen ekonomik forum sırasında yaptığı değerlendirmede, "Konut kredilerindeki faizlerin artması ile birlikte, şirketler, alıcılar için hayatı kolaylaştırmak adına kendi karlarından feragat ediyorlar," dedi ve "Sektör için önemli olan satışlardı ve bu gibi destekler son derece doğal," dedi.
Türkiye'de konut fiyatları son beş yılda ikiye katlandı ve 21015 yılında yüzde 18 arttı. Böylelikle Türkiye piyasası, Knight Frank'ın Küresel Konut Fiyat Endeksi'nde en üste oturdu. Emlak danışmanlık şirketi Knight Frank'a göre, talep, bölgedeki kargaşa dolayısıyla güvenli liman arayan Orta Doğulu yatırımcılardan ve güçlü nüfus artışından destek buldu.
BNP Paribas SA'nın İstanbul'daki birimi TEB Yatırım'da emlak sektörü şirketlerinin analizini yapan Toygun Onaran, "Finansmanlarının bir kısmını önceden satış ile karşılayan inşaat şirketleri, bu fiyat artışlarının yavaşlıyor olabileceği algısını göze alamaz" dedi.
PARA VERİMSİZ SEKTÖRLERE AKIYOR
Konut geliştirme şirketlerinin durumu kısmen Fed'e bağlı. Fed'in Aralık ayında yaklaşık 10 yıl sonra aldığı faiz artırım kararı, Türkiye ve diğer gelişen piyasalarda borçlanma maliyetlerinin yükselmesine neden oldu. Türkiye tahvillerinin faizi, Fed'in gelecekte yapacağı faiz artırımlarının hızının korkulandan daha yavaş olabileceğinin anlaşılmasının ardından düştü.
Londra'da UBS Group AG döviz stratejisti Manik Narain, "Fed karar gününü ileri itse dahi, bu kararın nihayet bir gün alınması, durumu daha da kötü yapabiliriz. Zira aynı zamanda, para verimsiz sektörlere akıyor" dedi.
Narain, "Zayıflayan para birimi tehlikesi inşaat şirketleri için daha şiddetlenmiş olacak, zira bu şirketler, Türkiye'nin döviz borçlanmasının orantısız kısmını alıyor. Bu durum, gelirlerinin büyük bölümü Türk Lirası olan bu şirketler için, para biriminin geçen yıl yüzde 20 erime göstermesi ile birlikte risk yaratıyor" şeklinde görüş bildirdi.
Uysal, verileri toplayan sirketnews.com'a dayanarak yaptığı değerlendirmede, inşaat şirketlerinin, bu yılın ilk üç ayında, kreditörlerden iflastan korunma elde eden şirketlerin beşte birini oluşturduğunu ve bu oranın tüm sektörlerin üzerinde olduğunu kaydetti.