Enflasyonun döviz sepetindeki artışın oldukça üzerinde çıktığı ekim ayında, Türk Lirası, sepet karşısınad reel olarak değer kazanmaya devam etti.
Geçen ay döviz sepetindeki artış kur programı kapsamında yüzde 1`de tutulurken, TEFE`deki artış yüzde 2.8 düzeyinde gerçekleşti. Böylece TL, ekim ayında sepete karşı yüzde 1.8 değerlendi. TL`nin, ilk on ayda sepet karşısındaki reel değer kazanımı yüzde 8.2`ye ulaştı.
İlk on aydaki seyir
Yılın ilk dört ayında TEFE, dövizdekinin çok üzerinde bir artış göstermiş, bunun sonucunda TL, döviz sepeti karşısında reel olarak yüzde 7.4 oranında değerlenmişti. TEFE ve sepetteki cari artışların aynı düzeyde gerçekleştiği mayıs ayında ise TL`nin reel değeri önceki aya göre değişmemişti.
Haziran ayında enflasyondaki düşüşün hızlanması, aylık enflasyonun kurdaki artışın altına inmesiyle TL`nin reel olarak değer yitirme süreci başladı. TL`nin sepet karşısında yüzde 1.4 değer yitirdiği haziranda kümülatif bazda sepete karşı reel değer kazanım oranı yüzde 5.8`e geriledi. TL, sepet karşısında Temmuz ayında yüzde 0.3, ağustosta da yüzde 0.4 değer yitirdi. Böylece TL`nin sepet karşısındaki reel değer kazanımı kümülatif bazda temmuzda yüzde 5.6`ya, ağustosta da yüzde 5.2`ye kadar indi.
Ancak TL, eylül ayında dövizler karşısında yeniden reel olarak değer kazanmaya başladı. Döviz sepetindeki artışın kur programı kapsamında yüzde 1.3`te tutulduğu eylül ayında, TEFE artışı yüzde 2.3 çıktı. Böylece TL, eylülde sepete karşı yüzde 1 değerlendi. Böylece, TL`nin ilk dokuz aylık dönem itibariyle sepete karşı değerlenme oranı yüzde 6.4`e yükseldi.
Ekim ayında ise TL`nin döviz sepeti karşısında yüzde 1.8 değerlenmesi sonucu kümülatif bazda değer kazanımı yüzde 8.2`ye kadar yükselmiş oldu.
Euro-dolar
Geçen ay Euro ve Euro`ya bağlı dövizler nominal olarak yüzde 1.2 gerilerken, dolardaki kur artışı yüzde 2.5 düzeyinde gerçekleşti. Böylece, Merkez Bankası`nın para programı çerçevesinde 1 dolar ve 0.77 Euro`dan oluşan döviz sepetindeki artış öngörüldüğü gibi yüzde 1 düzeyinde oluştu.
Ekim ayında toptan eşya fiyatlarında yüzde 2.8 çıkan aylık artışa göre TL, Euro grubu dövizlere karşı reel olarak yüzde 4, dolara karşı yüzde 0.3, sepete karşı yüzde 1.8 değer kazanmış oldu.
TEFE artışının yüzde 27.1 düzeyinde gerçekleştiği ocak-ekim döneminde Euro grubu dövizlerdeki nominal kur artışı yüzde 6.5, dolardaki yüzde 26.4, döviz sepetindeki nominal artış da yüzde 17.5 düzeyinde gerçekleşti.
Buna göre TL, on ayda reel olarak Euro grubu dövizler karşısında yüzde 193., dolar karşısında yüzde 0.6 değer kazandı, böylece TL`nin döviz sepeti karşısındaki değer kazanımı yüzde 8.2 düzeyinde oluştu.
TL, son bir yıl itibariyle de Euro ve ona bağlı dövizler karşısında yüzde 23.4 değerlenirken, dolar karşısında yüzde 1.1 değer yitirdi. Bu dönemde TL döviz sepeti karşısında reel olarak yüzde 8.5 oranında değerlenmiş oldu.
Yıllık TEFE artışının yüzde 41.4 olduğu son bir yılda Euro grubu dövizlerdeki nominal kur artışı yüzde 14.6, dolardaki yüzde 43, döviz sepetindeki nominal artış da yüzde 30.3 düzeyinde gerçekleşti.(ANKA)