Bolu’nun dağ köylerinden Kozyaka’nın halkı, beş yıl önce açlıktan kırılıyor, şehre göç ediyordu. TEMA ile tanışınca, kaderleri değişti. Üretmeyi öğrenip refaha kavuştular
Bu bir köyün, bir halkın kaderine yenilmeyip, yeniden doğuşu. Türkiye Erozyonla Mücadele Vakfı’nın (TEMA) Kurucusu ve Onursal Başkanı Hayrettin Karaca, Kozyaka köyünün hikayesini tek cümleyle böyle özetliyor.
Beş yıl öncesine kadar, erozyona uğramış topraklarında ot bitmeyen, açlıkla mücadele eden bir köyün refaha kavuşmasının hikayesi bu.
Üretmeyi öğrendiler
Bolu’nun Seben ilçesine bağlı 50 haneli Kozyaka köyünün kurtuluşu, 1997 yılında TEMA ile tanışmasıyla başlıyor. Derneğin önceleri köy evlat edinme projesi olarak tanıttığı daha sonra ‘köylülerin onurunu kırar’ düşüncesiyle kırsal kalkınma projesi olarak adını değiştirdiği çalışmanın ilk meyvesi Kozyaka.
Köyün kurumuş ve çevre köylerle ihtilaflı tek mera alanı, TEMA’nın bilgisi, Koç Holding’in mâli desteği ve halkın emeğiyle ıslah edildi. 4 bin 113 dekarlık mera alanı, 80 bin dolar gibi bir yatırımla yeşillendirildi.
Yeniden kazandıkları topraklara korunga denilen bir tür hayvan bitkisini eken köy halkı, bunun satışından kısa sürede para kazanır hale geldi.
Köyün o dönemdeki muhtarı İzzet Demirel’in çabaları sayesinde, bir kooperatif kuruldu. Devletten alınan kredilerle, verimli süt inekleri satın alındı, her eve bir ahır kuruldu. Ve köylü hayvancılığa başladı.
Tersine göç başladı
Daha önce günde bir kilo bile süt satamayan köy halkı, kısa sürede inek sayısını 500’e çıkardı. Süt üreticileriyle anlaşma yapıldı ve 2002 yılında 800 ton süt satıldı, bu yılki hedefleri bin 400 ton. Amaçları ileride süt üretiminde markalaşmak.
İzzet Demirel’in verdiği bilgiye göre, Kozyaka’da bugün bir hanenin süt ve hayvan satışından gelen yıllık geliri 7 - 9 milyar lira civarında. Gelişmeler, tersine göçü de başlattı. Köyünü terk eden ama şehirlerde de zora düşen 13 aile geri döndü.
TEMA Onursal Başkanı Hayrettin Karaca, ellerinde Kozyaka benzeri 10 proje olduğunu, Koç Holding’te olduğu gibi özel sektörün küçük destekleriyle onları da kurtarabileceklerine belirterek Köylü biraz moral, biraz para desteğiyle ayağa kalkabilir diyor.
Babasının izinde
Kına Karaca, Türkiye’nin Toprak Dedesi Hayrettin Karaca’nın kızı. 16 yaşından beri yurtdışında yaşayan Karaca, Avrupalı sanatseverlerin yakından tanıdığı bir piyanist. İtalya’nın dünyaca ünlü La Scala operasında 4 yıl piyano çalan Karaca, Milano’da Classico Scuola La Musica adındaki 120 kişilik müzik okulunun sahibi. Karaca Türkiye’ye dönmeyi kafasına koymuş. Artık köy köy gezip, erozyonla mücadeleyi anlatan babasının peşinden gidecek. Batıdan kopmak, anlamlı işler yapmak istiyorum diyen Karaca, köy çocuklarını klasik müzikle tanıştırmak üzere projeler hazırlıyor.