Yatağan-Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralları ile Hüssamlar Madeni üretim yapmasa bile TEAŞ`tan yıllık 225 milyon dolar alacak
Muğla`daki Yatağan-Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralları ile Hüssamlar Kömür Ocakları`nın 1997 yılında 20 yıllığına Güney Ege Enerji konsorsiyumuna kiralanmasının ardından konsorsiyumun el değiştirmesi yeni iddiaları doğurdu. İddialara göre, Danıştay`ın kapatma kararına rağmen, Bakanlar Kurulu izniyle çalışan santrallara, üretim yapmadığı zamanda zarar ettiği gerekçesiyle TEAŞ`tan yıllık 225 milyon dolar ödenecek. Tes-İş Sendikası Yatağan Şube Başkanı Erol Soğancı ve Madenİş Sendikası Yatağan Şube Başkanı Murat Bekem`in hazırladığı raporda yer alan iddialara göre, santralları alacak olan şirkete kapasite bedeli ve üretim bedeli olarak iki tür ödeme yapılacak. Bu sayede santrallar çalışmadığı zamanlarda da, şirket TEAŞ`tan astronomik miktarlarda kapasite bedeli alabilecek.
1997 yılında TEAŞ`ın yaptığı ihaleyle, santralların işletme hakkı, yüzde 42,5 İngiliz National Power, yüzde 42,5 Bayındır, yüzde 10 North American Coal ve yüzde 5 Mimag`ın katıldığı Güney Ege Enerji Konsorsiyumu`na 20 yıllığına devredilmişti. Konsorsiyum geçtiğimiz günlerde el değiştirdi ve Bayındır ile North Amerikan Coal hisselerini devretti. Yeni konsorsiyum, yüzde 45 Vakıfbank, yüzde 25.1 National Power, yüzde 25 Ankara Enerji Üretim ve yüzde 4.9 Mimag`dan oluştu. Yatağan-Yeniköy ve Kemerköy santralları hakkında Aydın Bölge İdare Mahkemesi 1994 yılında kapatma kararı vermişti. Kararı 1997`de Danıştay onayladı ancak, Bakanlar Kurulu`nun enerji ihtiyacı nedeniyle aldığı prensip kararı doğrultusunda santrallara çalışma izni verildi.
Raporda, Yatağan Termik Santralı`nın yapım bedeli 950 milyon dolar, Yeniköy`ün 650 milyon dolar, Kemerköy`ün ise 1 milyar dolar. Bu arada Yatağan Yeniköy ve Hüssamlar Kömür Havzası`nın kalan rezervi`nin ise 345 milyon ton olduğu belirtiliyor. Santralların ve kömür işletmesinin araç, yedek parça, sosyal tesis ve lojmanlarının devre tabi olduğu hatırlatılarak, devir aşamasındaki santrallara bir yıldır aşırı harcama yapıldığı öne sürülüyor. Raporda, bu işlemleri yapan yetkililerin ise daha sonra bu şirketlerde görev almayı umduğu iddia ediliyor.
Raporda ayrıca, 18 yıldır çalışan Yatağan Santralı`nın yıllık 3 milyar kw/h elektrik ürettiği halde konsorsiyumun 4 milyar 150 milyon kw/h elektrik üretmeyi taahhüt ettiği, yılda ortalama 2.2 milyar kw/h elektrik üreten Yeniköy için 2.7 milyar kw/h taahhüt ettiği belirtiliyor.
Zarar 600 milyon dolara çıkabilir:
Rapordaki iddialara göre, anlaşma uyarınca, şirket üretim yapmadığı zamanlarda zarar ettiği gerekçesiyle kapasite bedeli üzerinden kw/h başına 2 bin 93 cent TEAŞ`tan para alacak. Yatağan santralı için TEAŞ`ın şirkete ödeyeceği kapasite bedeli yıllık 85 milyon dolar, Kemerköy için 85 milyon dolar, Yeniköy için 55 milyon dolar olacak. Şirket üretim yapmadığı zaman 3 santral için TEAŞ`tan 225 milyon dolar alacak. Otomasyon ve diğer 100 milyon dolarlık yatırımları TEAŞ karşılayacak. TEAŞ`ın talebi ile üniteler devre dışı kaldığında her devreye alış için 10 bin dolar ödeme yapılacak. Toplam 8 üniteye yılda 7-8 kez bu uygulamanın yapılacağı düşünüldüğünde TEAŞ`a bunun faturası yıllık 600 milyon dolara ulaşıyor.
Rapora göre, kömür madeniyle ilgili yatırım ve giderleri de TEAŞ karşılayacak. TEAŞ borcunu aylık ödeyecek, alacağını ise bir sonraki yılın faturasından düşecek. Santralların konsorsiyuma devrinden sonra ilk iki yıl çevre mevzuatı ile ilgili sorun çıkar ve santrallar kapatılırsa sorumluluk TEAŞ`ın olacak ve TEAŞ kapasite bedelini ödeyecek. Yangın, sel, gibi mücbir hallerde de, üretim yapılmazsa sorumluluk TEAŞ`ın olacak, kapasite bedeli ödenecek. Şirketçe alınacak krediler de Hazine garantisinde olacak. (RADİKAL)