Sermaye piyasasi da yasasina kavustu.SPK, denetimde etkin hale gelirken, 7.5 milyarlik borsa yatirimlari garantiye alindi. Sermaye piyasasi nihayet yasal altyapisina kavustu ve SPK Yasasi TBMM`de kabul edildi. Borsa yatirimcisinin 7.5 milyar liraya kadar olan tasarruflari garanti altina alindi. Sermaye Piyasasi ile ilgili Kanun Hukmunde Kararname`nin bircok maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafindan iptal edilmesiyle birlikte olusan yasal bosluklar, iki yili askin bir donemdir TBMM`de bekleyen Sermaye Piyasasi Yasasi`nin kabuluyle dolduruldu. Tasari ile Sermaye Piyasasi Kurulu`na (SPK), denetim ve piyasalarin kontrolu icin genis yetkiler verilirken, kurulun suresi de alti yila cikartildi. Ancak, Muhsin Munguturk baskanligindaki SPK yonetiminin uc yillik gorev suresi uzatilmadi. SPK uyelerinin maaslarini en yuksek devlet memuru maasi ile sinirlayan ve 2.7 milyar liralik ucretleri 970 milyon liraya indiren duzenleme, verilen bir onergeyle 2005 yilina kadar askiya alindi. SPK Yasasi ile getirilen duzenlemeler ozetle soyle:
Kaydi sistem: Sermaye piyasasinda, bilgisayar ortaminda kayit sistemine gecilerek, k_git basimi ortadan kaldirilarak sahte basimin onune gecilecek. Ihracci kuruluslarin maliyetleri azaltilacak. Bu amacla Merkezi Kayit Kurulusu kurulup butun kayitlar bilgisayar ortaminda tutulacak.
Islami sirketlere denetim: Kombassan ile ortaya cikan ve ikinci el piyasasi olustugu halde borsada islem gormekten kacinan sirketler icin yatirimciyi koruma cercevesinde zorunluluklar getirilebilecek. Ortak sayisi 250`yi asan sirketler halka acik sirket sayilacak. Bu sirketlerin ikinci el hisse senedi piyasasinin olustugu tespit edilirse borsada islem gorme sarti getiriliyor.
Kurulun yetkileri: Kurul, her turlu iletisim araci ile yapilan yayinlar, duyuru ve reklamlari izleyerek yaniltici olanlari yasaklayabilecek. Yatirimcilara medya veya elektronik ortamda yapilacak tavsiyelerle ilgili usul ve esaslari belirleyerek, yatirimcilarin yaniltilmasini engelleyecek. Repo ile ilgili duzenlemeleri yapacak.
Cesitlilik: Mala ve kiymetli madenlere ve dovize dayali vadeli islem ve opsiyon sozlesmeleri ile her turlu turev araclardan olusacak borsalar kurulabilecek.
Birlik: Araci kurumlari tek cati altinda toplayacak olan Turkiye Sermaye Piyasasi Araci Kurumlar Birligi kuruldu. Tum araci kurumlar bu birlige uye olacak. Birlik, uyelerini denetleyip gerektiginde disiplin cezasi verebilecek.
Denetimde etkinlik: Sermaye piyasasi uzmanlari tarafindan ilgili kuruluslardan her turlu bilgi ve belge istenebilecek. Ozel kanunlarda yazili gizlilik ve sir saklama hukumleri ileri surulerek bilgi vermekten kacinilamayacak. Denetim uzmanlari, gerektiginde sermaye piyasasi kurumlarinda, istirak ve kuruluslar nezdinde arama yapabilecek.
Yatirimciya koruma: Yasa ile tedrici tasfiye sistemi getirilerek tasfiyelerin hizlandirilmasi saglanirken, Yatirimcilari Koruma Fonu olusturuldu. IMKB baslangic icin fona 10 trilyon lira kaynak aktaracak. Butun araci kurumlar fona katilmakla yukumlu tutulurken, fonun Merkezi Kayit Kurulusu tarafindan yonetilmesi karara baglandi. Hakkinda tedrici tasfiye karari verilen araci kurumlarin odemeleri durdurularak tum varliklari fon tarafindan tasarruf edilebilecek. Tedrici tasfiyenin baslangicinda oncelikle musteri saklama hesaplarindaki sermaye piyasasi araclari hak sahiplerine dagitilacak. Hesabinda alacagini karsilamaya yetecek kadar ya da hic hisse bulunmayan saklama hesabi sahiplerinin nakti ve hisse alacaklari toplaminin 7.5 milyar lirasi tasfiyeyi beklemeksizin odenecek.
Yasanin yururluge girmesinden once muflis duruma dusen araci kurumlarda parasi batanlarin paralarinin bir bolumunun karsilanmasi icin ozel bir fon kuruldu. Fonun imk_nlari dikkate alinarak 2 milyar liraya kadar olan kisimlari odenecek. IMKB bu fona iki ay icinde 10 trilyon lira kaynak aktaracak. Bu tutarin odemeleri karsilamaya yetmemesi halinde yine IMKB kaynaklarindan 5 trilyon lirayi asmamak uzere Bakanlar Kurulu karariyla belirlenecek tutar ozel fona devredilecek. (RADIKAL)