Ekim ayında hazırladığı 2000 Yılı Mali Raporunda Türkiye`nin son haftalarda yaşadığı ve piyasaları sarsan sıcak para çıkışı konusunda uyarıda bulunan Sayıştay, yabancı sermayenin ekonomiye zarar verecek şekilde kısa sürede ve büyük miktarlarda çıkışına izin verilmesi gerektiğini bildirdi.
Sayıştay, Mali Raporda yabancı sermaye hareketlerini de değerlendirdi. Kısa vadeli sermaye hareketlerinin krizlere neden olabildiği ve mevcut krizleri ağırlaştırabildiğine dikkat çekilen raporda, Türkiye`deki toplam yabancı sermayenin dönemsel dalgalanmalar yaşamakla birlikte uzun dönemde arttığı, ancak bu hareketlerin kontrolsüz olduğu ve miktarının izlenmesinde güçlük bulunduğu belirtildi. Yabancı sermaye miktarındaki artışın aynı zamanda giderek yükselen bir risk anlamına geldiği vurgulanan raporda, yüksek risk sermaye hareketlerinin yapısından kaynaklanmaktadır. Para piyasalarının hareketi planlı ve mantıklı değildir. Kısa vadeli sermaye hareketleri spekülatif amaçlıdır. Çıkışlarda zincirleme etki doğmakta ve bu etki bulaşıcı olmaktadır görüşü savunuldu.
Portföy yatırımı, mevduat ve kısa vadeli kredi şeklinde gerçekleşen yabancı sermaye hareketlerinin kendi başına krize neden olabildiği ve varolan bir krizi derinleştirebildiği ifade edilen raporda, 1991, 1994 ve 1998 krizlerinin yabancı sermaye hareketleriyle sıkı bağlantısı olduğu vurgulandı. Rapora göre bir kriz durumunda özel sektörün kısa vadeli dış borçlarının da kamu kesimi tarafından üstlenilmesi riski bulunuyor.
Raporda, söz konusu sakıncaları nedeniyle yabanıcı sermaye hareketlerinin getirdii risklerin yakından izlenmesi ve kontrol mekanizmaları kurulması gerektiği belirtildi. Kamu bankalarınca özel sektörün borçları için verilen teminat mektuplarının hacmini yakından izlemesi istendi.
Yabancı sermayenin ekonomiye zarar verecek şekilde kısa sürede ve sermaye girişinin serbest, çıkışının kontrollü/kademeli olması ve bu konuda uluslararası alanda sermaye hareketlerinin kontrolünü öngören mekinazmalara destek verilmesi gerektiği vurgulandı. Sayıştay, ekonomide şeffaflığın artırılmasının sıcak para ile ilgili istitastiklerin geliştirilmesinin, yabancı sermayenin ani çıkışlarının yumuşatılmasına yardımcı olacağını savundu.(ANKA)