Parlamenter sistem yerine cumhurbaşkanlığı yönetim sisteminin getirilmesini ve cumhurbaşkanına geniş yetkiler verilmesini öngören anayasa değişikliği resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 51'in üzerinde destek alırken, muhalefet sonuçların "meşruiyetini" tartışmaya açtı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Başbakan Binali Yıldırım ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli sonuçların ortaya çıkmasının ardından, kararın millet tarafından verildiğinin altını çizerek, karara saygı duyulması gerektiğini vurguladı.
Öte yandan Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) anayasa referandum oylamasında mühürsüz oy pusulalarının dışarıdan getirildiği kanıtlanmadığı sürece geçerli sayılmasına karar verilmesiyle sandıklarla ilgili sorun olduğunu belirten CHP ve HDP referandum sonucunun "meşruiyeti" konusunda tartışma başlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan İstanbul'da yaptığı konuşmada, resmi olmayan sonuçlara göre yaklaşık 25 milyon evet oyuyla anayasa değişikliği kabul edildiğini belirterek, "Bugün Türkiye 200 yıllık tartışma konusu olan yönetim sistemi konusunda tarihi bir karar verdi, bu olay sıradan bir olay değildir" dedi.
Erdoğan, "Güneydoğu Anadolu bölgesinde tüm illerde 10-20 puan artış olduğunu görüyoruz... Bu artışlar ülkemizin önünde yeni bir dönemin başladığının müjdecisi olacaktır" dedi ve bu anayasa değişikliğinin herhangi bir değişiklik olmadığını, ilk kez sivil siyaset eliyle yönetim sistemi değiştirildiğini vurguladı.
Başbakan Binali Yıldırım da bu oylama ile demokrasi tarihinde yeni bir sayfa açıldığını söyledi.
Anadolu Ajansı'nda yer alan verilere göre sandıkların yüzde 99.3'ü açılırken, "evet" oylarının oranı yüzde 51.4 düzeyinde bulunuyor.
YSK Başkanı Sadi Güven de yaptığı açıklamada, kesin olmayan sonuçlara göre evet ve hayır oyları arasında 1.2 milyon fark olduğunu söyledi.
Anayasa değişikliğine referandumda onay verilmesi Türkiye'nin modern tarihindeki en büyük siyasi sistem değişikliğine yol açacak.
Referandum'da "evet" oyları önde gelirse parlamenter demokrasi yerine cumhurbaşkanlığı makamına geniş yetkiler verilen bir sisteme geçilecek. Ayrıca "teknik olarak" Erdoğan'ın 2029 yılına kadar görevde kalmasının da önü açılacak.
Referandum sonucunun, Türkiye'nin göçmen anlaşması yaptığı ve seçim döneminde ikili ilişkilerin iyice gerildiği Avrupa Birliği ile ilişkileri de şekillendirmesi bekleniyor.
Erdoğan, referandumun ardından Avrupa'ya mülteci ve göçmen girişlerini azaltan anlaşmayı gözden geçirebileceğini söylemişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, cumhurbaşkanlığı kaynaklarının verdiği bilgiye göre, referandum sonuçlarının netleşmesinin ardından Başbakan Binali Yıldırım ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'yi arayarak alınan sonuçtan dolayı tebriklerini iletti.
YSK'NIN MÜHÜRSÜZ PUSULA KARARI
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) anayasa referandum oylamasında mühürsüz oy pusulalarının dışarıdan getirildiği kanıtlanmadığı sürece geçerli sayılmasına karar verirken, CHP YSK'nın bu kararının referandumda meşruiyet sorunu yarattığını belirterek "sahteciliğe izin" olarak niteledi.
YSK Başkanı Sadi Güven, Hürriyet gazetesi internet sitesinde yer alan habere göre oy sayımında mühürsüz oy pusulası ve zarflarının, dışarıdan getirildiği kanıtlanmadığı sürece geçerli sayılmasına karar verildiğini söyledi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan, YSK'nın bu kararıyla sandıklara dışarıdan hazırlanan pusulaların sokulmasına izin verdiğini belirterek, bunun "meşruiyet sorunu" yarattığını söyledi ve "seçimde sahteciliğe izin" olarak niteledi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger ise "şekil şartları dahil" sandıkların yaklaşık yüzde 60'ına itiraz edeceklerini söyledi.
KILIÇDAROĞLU: REFERANDUMUN MEŞRUİYETİ TARTIŞMALI
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da yaptığı açıklamada, "Eşit olmayan koşullarda bir referandum gerçekleştirdik, ama buna rağmen biz demokrasiye sahip çıkmak için elden gelen her çabayı gösterdik, hukuki zeminde kaldık" dedi.
"Bu referandum bir gerçeği ortaya çıkardı; en az yüzde 50 buna hayır diyor" diye konuşan Kılıçdaroğlu, sözlerini "Dolayısıyla bu anayasa değişikliği bir anlamda bir toplumsal uzlaşma belgesi olma niteliğini yitirdi" diye sürdürdü.
Kılıçdaroğlu, "YSK bu referandumu tartışmalı hale getirdi. Kanuna göre üstünde mühür bulunmayan zarflar geçersiz sayılır ama YSK bir karar aldı ve bu zarfları geçerli kıldı" dedi ve ekledi:
"Yasalara aykırı karar referandumu tartışmalı hale getiriyor, bunu sonuna kadar takip edeceğiz"
HDP Sözcüsü Osman Baydemir de referandum sonuçlarının HDP'nin sandık takip sistemi verileriyle YSK verilerinin örtüşmediğini ifade ederek, itirazlar sonuçlanana kadar seçimin bitmediğini söyledi. Baydemir yaptığı açıklamada, açıklanan verilerin "manipülasyon" olduğunu ifade ederek, mühürsüz oy pusulalarının kabul edilmesinin de açık bir seçim ihlali olduğunu belirtti.
İtiraz açıklamalarının ardından Reuters'ın sorusunu yanıtlayan AKP Sözcüsü Yasin Aktay, "Farkın az olması dolayısıyla bu argümana sarılacakları bellidir. Şaibe-maibe yok, cevabını veririz. Eğer böyle diyorlarsa... Siirtte de onların lehine şaibe olduğuna dair işaretler var... Muhalefet var itirazlarını yapsınlar. Sonucu hep birlikte takip ederiz," dedi.
Ayrıca bazı görgü tanıkları ve video görüntülerine göre İstanbul'da bazı semtlerde "tencere ve tava" kullanarak çıkarılan seslerle referandum sonucunu protesto ediliyor.