Türkiye ekonomisi 2000 yılı ile yeni bir döneme adım atarken, faizdeki saadet zincirinin bitmesi şirketlerin bilançolarına da yansıdı. Bilançoların faaliyet dışı gelirler kalemindeki küçülme dikkat çekiyor.Ekonomi programının uygulanmaya başlaması ile faizlerde yaşanan düşüş sanayi şirketlerinin bilançolarında da kendini gösterdi. 9 aylık bilançolarını arka arkaya İMKB`ye gönderen şirketlerin faaliyet dışı gelirlerindeki düşme göze çarpıyor. Bu gerilemenin şirketlerin 9 aylık kâr rakamlarında da etkili olduğu ifade ediliyor.
BİLANÇOLARA YANSIDI;
Dün 9 aylık bilançolarını borsaya gönderen şirketler arasında yer alan Türkiye`nin en büyük kuruluşlarından Koç Holding ilk dokuz ayda 34 trilyon lira kâr açıkladı. Uzmanlar, reel anlamda Koç Holding`in bilançosunda ciddi bir artış olmamasının nedenini bilançoda yer alan faaliyet dışı gelirler kalemindeki gerilemeye bağlıyorlar. Geçen yıl aynı dönemde 31.5 trilyon lira kâr bildiren Koç Holding`in 1999 yılı dokuz aylık bilançosunda 19 trilyon lira olan faaliyet dışı gelirlerinin bu yıl aynı dönemde yüzde 35 gerileyerek 12 trilyona düştüğü görüldü.
Aynı şekilde Tat Konservenin faiz gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 74, Ereğli Demir Çelik`in yüzde 55 gerilerken, faaliyet dışı gelirler kaleminde bazı şirketlerin temettü gelirlerindeki artış da dikkat çekiyor. Uzmanlar 9 Aralık`ta uygulamaya konulan ekonomi programı ile birlikte Hazine`nin borçlanma ihtiyacının azaldığına dikkat çekerek, Geçtiğimiz yıllarda kamunun yüksek borçlanma gereği, yatırım yapmaktansa rant ekonomisini cazip kılıyordu. Bu da şirketlerin faaliyet dışı gelir kaleminin giderek büyümesine neden olmuştu.Oysa şimde faizler düştü ve TL`yi burada bağlamanın pek anlamı kalmadı değerlendirmesine bulunuyorlar.
Uzmanlar son gelişmelerin kendini bilançolarda da ortaya koyduğunu anımsatarak, Henüz 9 aylık bilanço açıklayan şirket sayısı çok az. Ancak burada dahi faiz gelirlerindeki düşüşün yansımalarını görmek mümkün. Faaliyet dışı gelirler kaleminde bundan böyle faiz değil, temettü gelirleri ağırlıkta olacak. Mali sistemde yaşanan değişiklikler kendini bilançolarda daha da belirgin gösterecek diyorlar.
SÜPRİZ YOK;
Öte yandan dün 9 aylık bilançosunu açıklayanlar kervanına katılan şirketlerin sürpriz yapmadığı görüldü. Geçen yıl ilk dokuz ayda 31 trilyon 549 milyar lira kâr elde eden Koç Holding bu yıl aynı dönemde 34 trilyon 74 milyar lira kâr açıklarken, bir önceki yıl 4.8 trilyon lira zararda olan Türkiye Demir Döküm Fabrikaları`nda toparlanma dikkat çekti. Şirket ilk dokuz ay için 3 trilyon 19 milyar lira kâr bildirdi.
Geçen yıl ilk dokuz ayda 1.4 trilyon lira kar elde eden İzocam`ın bilançosunda bu yıl aynı dönemde 3 trilyon liralık kâr rakamının yer aldığı gözlendi. Bu arada Banvit`in kârındaki erime ise dikkat çekici nitelikte. 1999 yılının ilk dokuz ayında 7.4 trilyon lira kâr elde eden şirket, 2000 yılının ilk dokuz ayında 1.6 trilyon lira kâr rakamı açıkladı. Yine geçen yıl 1.2 trilyon liralık kâr elde eden Taç Yatırım Ortaklığı`nın bu yılın üçüncü çeyreğindeki kârı 1.7 trilyonu buldu. (YENİ BİNYIL)