Şenay Zeren
Suudi Arabistan'ın milli petrol şirketi olan Saudi Aramco’nun Asya'ya yönelik petrol satışlarında fiyatı 4,40 dolardan 6,50 dolara, beklentilerin üzerinde yükseltmesi petrol fiyatlarında yukarı yönlü hareketi tetikledi. Ayrıca dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olarak yer alan Çin'in başkenti Pekin'de Covid-19’a bağlı bazı salgın önlemlerinin gevşetilmesi de petrol fiyatlarını destekleyen diğer unsur olarak karışımıza çıkıyor. Piyasa uzmanları kısa ve orta vade de petrol fiyatlarında yaşanan yükselişin devam etmesini bekliyor.
Avrupa Birliği’nin mayıs ayı sonunda Brüksel’de gerçekleştirdiği toplantıda, Rusya’dan alınan petrolün 2022 yılı sonuna kadar yüzde 90 azaltılması konusunda uzlaşma sağlamasıyla Brent petrol fiyatları yaklaşık 1 ay sonra 120 doların üzerini görmüştü. Diğer taraftan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu, geçtiğimiz perşembe günü petrol üretimlerini temmuz ve ağustos aylarında 648 bin varil artıracağını açıklamıştı.
Ayrıca Rusya-Ukrayna savaşına yönelik gelişmeler petrol arzı üzerinde etkili olmayı sürdürdüğünden; uzmanlar jeopolitik gelişmelerin de dikkatle takip edilmesi konusunda uyarıyor. Rusya, Suudi Arabistan'dan sonra dünyanın ikinci en büyük petrol ihracatçısı konumunda bulunuyor.
BRENT PETROL FİYATLARINDAKİ SON DURUM İÇİN TIKLAYIN...
Brent petrol fiyatları, yıl başından bu yana yüzde 55’in üzerinde değer kazanırken; petrol fiyatlarındaki yükseliş küresel enflasyonist baskıyı artırdığı için oldukça kritik bir önemde bulunuyor. Brent petrol haftanın ilk işlem gününde 121,85 dolara kadar yükselirken; en düşük ise 119,10 doları gördü. Brent petrol saat 15:50 itibarıyla yüzde 0,16 oranında düşüşle 119,59 dolarda hareket ediyor. ABD ham petrolü ise bugün içerisinde 119 doların üzerine kadar tırmandı.
PETROL FİYATLARI PİYASALARI NASIL ETKİLİYOR?
Eral Karayazıcı - Inveo Portföy Fon Yönetim Müdürü
Geçen haftanın son işlem gününde piyasalarda satıcılı bir seyir gördük. Haftanın bütününe baktığımızda ise aslında hafta yatay tonda tamamlandı. Peki ne etkili oldu? Petrol fiyatları... Brent petrolün yeniden 120 doların üzerini test etmesi piyasalarda tedirginlik yarattı ve satış getirdi. Çünkü petrol fiyatları yukarı gittiğinde bu enflasyonu yükseltiyor. Enflasyon yükselince de Merkez Bankalarının daha çok faiz artırması gerekiyor.
Geçtiğimiz hafta piyasalar böyle tamamlanırken; piyasalar yeni haftaya pozitif başladı. Piyasalardaki bu pozitif başlangıçta yine petrol fiyatları etkili olmuş görünüyor. Çünkü petrol fiyatlarında bu yazıyı hazırladığımızda yüzde 1'e yakın bir kayıp var.
Normal şartlar altında petrol fiyatları ile borsa endeksleri arasında ana korelasyon pozitif. Neden peki? Ekonomiler iyi diye borsa endeksleri yükseliyor ve ekonomiler iyi olduğunda talep arttığı için de petrol fiyatları yükseliyor.
Fakat ne zamanki petrolün fiyatında talepten ziyade arz belirleyici olmaya başlıyor; kıtlığı, erişilemezliği... İşte Ukrayna savaşı petrolle ilgili bu yıl özelinde karşımıza böyle bir tablo çıkardı. O zaman petrol fiyatları talepten bağımsız bir şekilde kıtlığı nedeniyle yukarı doğru gidiyor ve bu dengeleri bozuyor. Sene başından bu yana petrol fiyatlarındaki yükseliş yüzde 55... Bu çok kuvvetli bir oran... Onunda yarattığı baskıyla karşı karşıyayız.
PETROL FİYATLARINDA YÜKSELİŞ SÜRER Mİ?
Berna Önsel - Uluslararası Piyasalar Araştırma Analisti
Petrol fiyatlarında, sene başından bu yana süregelen yükseliş momentumu yeni zirve seviyeler test etmeye devam ediyor. Fiyatlar genel seviyesindeki yükseliş katalizörü, Avrupa Birliği’nin bu yıl sonuna kadar petrol ithalatını yüzde 90 azaltacağını açıklamasının ardından geldi. Rusya’ya karşı yaptırımlara her geçen gün yenisi eklenirken, Avrupa Birliği’nin mevcut kararı için Macaristan onayı önem arz ediyor. Yaptırım kararının ardından, Brent petrolde 115 bandı test edildi.
Bir diğer ana etken olarak ise geçtiğimiz hafta yapılan OPEC+ toplantısı piyasanın gündemindeydi. Toplantı öncesinde, Rusya’nın üyelikten çıkarılacağına dair haber akışı da petrol vadeli işlemleri üzerinde yukarı yönde bir tepki yarattı. Ham petrol ve işlenmiş ürünler için dengeli bir piyasanın önemli olduğu vurgusunun dikkat çektiği toplantıda Nisan 2021’den bu yana devam eden kademeli artırım planına bağlılık devam etti. Grubun bir sonraki toplantısı ise 30 Haziran’da yapılacak.
Dünya’nın en büyük petrol ithalatçılarından Çin’de karantina koşullarının gevşetilmesi ve bölgeden gelen olumlu haber akışı ile petrol fiyatlarında yeni haftaya primli başlangıç gözlemliyoruz. Savaş hâlâ sürerken, Rusya yaptırımları da sıkılaşıyor ve stratejik petrol rezervlerinin kullanıma açılmasına rağmen petrol arzında savaş ve yaptırımlardan dolayı mevcut ivme devam ediyor. Kısa ve orta vadedeki beklentimiz, talepte olası bir geri çekilme olmaması halinde brent petrol fiyatının, birden fazla kez denenen 110 dolar seviyesinin üzerinde kalıcı olması şeklinde.