ÖYK, Enerji Bakanlığı`nın ÇEAŞ ve Kepez`e el koymasına rağmen Petkim`in Uzanlar`a satışını onayladı. 605 milyon dolarla en yüksek teklifi veren Uzan Grubu, bir ayda 240 milyon doları öderse Petkim`i alacak. ÖYK`nın bu kararı, ‘‘Siyasi değil, hukuki davranıyoruz’’ mesajı olarak yorumlandı.
Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK), ‘özelleştirme’ ile satın aldıkları şirketlerde sürekli sorun olarak gösterilen ve en son Çukurova Elektrik (ÇEAŞ) ile Kepez Elektrik şirketlerine el konulan Uzan Grubu`na, petrokimya devi Petkim`in satışını onayladı. ‘‘ÇEAŞ ve Kepez`e el koyan hükümet, artık Petkim`i Uzanlar`a vermez’’ beklentilerinin aksine verilen karar uyarınca, Uzan Grubu, bir ayda 240 milyon dolar öderse, Petkim`i alacak. Bu süre içerisinde peşinat ödenmezse, hem Petkim ihalede ikinci olan gruba kalabilecek, hem de Uzan`ın 10 milyon dolarlık teminatı yanacak.
ÖYK aldığı bu kararla, piyasada ‘beklenmeyen’ bir adım atmış oldu. Enerji Bakanlığı, 6 Haziran`da yapılan Petkim ihalesinden bir hafta sonra 13 Haziran`da ÇEAŞ ve Kepez`ˆ el koyma kararını uygulamıştı. ÖYK`nın dünkü kararıyla, Petkim, ihalede en yüksek teklif olan 605 milyon dolara Uzan Grubu`na satıldı. Bu satışın, diğer unsurlarıyla tamamlanmasından sonra Uzan Grubu, Türkiye`nin en yüksek ‘nakit oluşturma’ kapasitesine sahip şirketlerinden biri olan Petkim`in yüzde 88.86`sına sahip olacak.
BİR AY SÜRE VERİLDİ
ÖYK, Petkim`in Uzan Grubu`na ait Standart Kimya`ya verilmesini onayladı. Karar, bir günde çıkarılırken, Standart Kimya`ya peşinat ile teminat mektubunu getirmesi için bir ay süre verildi.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı`ndan (ÖİB) yapılan yazılı açıklamada, ‘‘Petkim Petrokimya Holding A.Ş.`de bulunan yüzde 88.86 oranındaki idare hissesinin 605 milyon dolar bedelli Standart Kimya Petrol Doğalgaz Sanayi ve Ticaret A.Ş.`ye satışı, ÖYK`nın 30 Haziran 2003 tarihli kararı ile onaylanmıştır’’ denildi.
İhalenin ardından Rekabet Kurulu`ndan uygun görüş alan ÖİB, dün özelleştirmeyle ilgili alınacak kararı vermesi için ÖYK`ya ihale komisyonu kararını gönderdi. Başbakan Tayyip Erdoğan, Devlet Bakanı Ali Babacan, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Sanayi Bakanı Ali Coşkun ve Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım`dan oluşan ÖYK, dün ihaleyi onayladı. Vadeli ödeme sistemini seçen Standart Kimya`ya yüzde 40 peşin kalanı 3 yıl vadeyi öngören sözleşmenin imzalanması için 1 ay süre verildi. Standart Kimya 1 ay içinde sözleşmesini yaparak 240 milyon dolar peşinatı ve teminat mektubunu getirmekle yükümlü olacak.
Uzan Grubu, bugüne dek özelleştirmeden sekiz çimento fabrikasını aldı. Uzanlar özelleştirmeden ÇEAŞ ve Kepez Elektrik hisselerini de almıştı.
Ancak, bu satın almalardan sonra elindeki beş çimento tesisinin hisse senetlerini, Çukurova ve Kepez de dahil olmak üzere grup şirketleri arasında alıp-satma nedeniyle başta SPK olmak üzere devletin çeşitli kurumlarıyla sürekli sorun yaşadı. Son olarak Enerji Bakanlığı, kurallara uymayan ÇEAŞ ve Kepez`e el koydu. Hükümet, Uzan Grubu`nun, enerji piyasasını kilitleyecek kadar olumsuz tavır sergilediğini ve devlete ödemelerini yapmadığını duyurdu. SPK, Enerji Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı`na sorun çıkaran Uzanlar`ın özelleştirme çerçevesinde satın aldığı yedi şirket için yüklendiği 540 milyon doları sorunsuz ödediği de hatırlatıldı.
Petkim satışıyla gündeme gelen sorular
ÇEAŞ ve Kepez, Uzan Grubu`nun Telsim`den sonra en ciddi nakit oluşturan şirketleriydi. Grup bu kuruluşları kaybettikten sonra nakit oluşturmakta zorlanıyor. Petkim için gerekli parayı bulmasının zor olacağı varsayılıyor. Hükümet, Uzanlar`ın bir ay içinde 240 milyon doları bulamayacağını hesap etmiş olabilir mi?
Uzanlar, ÇEAŞ ve Kepez ile Türkiye`de, Motorola ve Nokia ile de bütün dünyada, ‘hukuk tanımaz, borç ödemez’ kimliği ile tanınır hale geldi. Ancak, Uzan Grubu ile ilgili şikayetler sadece bu iki teknoloji kuruluşundan olmadı. Siemens, İtalyan Italstrade, Templeton Found ve Dünya Bankası, Uzan Grubu için defalarca, ‘‘Borç verdik, geri alamıyoruz’’ iddiasında bulundu. Ayrıca bu kuruluşlar Türkiye`de hukuki mücadeleye girdiler ve SPK`ya çeşitli şikayetlerde bulundu. SPK`nın kısmen bu şikayetlerden, kısmen ÇEAŞ ve Kepez`in kasalarından, ‘iyimser’ olduğu belirtilen 85 milyon dolar çıkmasına neden olan çimento fabrikaları el değiştirmeleriyle yatırımcıyı zarara uğratmaktan dolayı açtığı dava ve başlattığı takip sayısı 53`ü buldu. ÖYK bunları dikkate aldı mı?
Uzanlar`ın yurtdışında yüksek miktarda para ve varlığı olduğu iddiası var. Hükümet, bu kaynağı Türkiye`ye getirtmek istiyor olabilir mi?
Uzan Grubu`nun, yurtdışında yüklü para ve varlığı olduğu iddiasına rağmen Motorola ve Nokia, ABD ve AB sınırları içindeki bu varlık ve paraları bulmakta zorlanıyor. Bu iki şirketin açtığı alacak davası 3 milyar dolar düzeyinde. Ayrıca, Enerji Bakanlığı`nın, Maliye Bakanlığı`nın Uzanlar`dan yine milyar dolar düzeyinde alacaklı olduğu belirtiliyor. Uzan Ailesi`nin, Petkim için ‘yurtdışında henüz bulunamamış para kaynağına’ yönelmesi ve bütün dünyadaki alacaklıların, Uzan Ailesi`nden alacağını tahsil etmesi düşünülmüş olabilir mi?
Petkim ihalesi, uluslararası piyasalarda ‘özelleştirme beklentilerinin’ örselenmesini engellemek için mi böyle sonuçlandı?
Hükümet, ihalenin iptal edilmesi halinde, yeniden satışın gündeme gelmesinin yıl sonunu bulacak olmasından endişe mi etti?
ÇEAŞ ve Kepez`e el konulmasından sonra hükümeti ‘siyasi açıdan’ sıkıştırmak için hükümeti BDDK üzerinden başka operasyonlara zorlayan Uzan Grubu`na karşı, yapılacak en iyi karşı operasyonun Petkim satışını onaylamak olduğu mu düşünüldü?