Turkiye, bu kezUluslararasi Para Fonu`nun (IMF) onune, yapacaklari ile degil, yaptiklari ile cikti. Turkiye`ye IMF`den 4 milyar dolarlik kaynak saglayacak stand-by icin verdigi 64 maddelik Niyet Mektubu`nun onemli bolumunde, DSP-MHP-ANAP koalisyonunun yaptiklari yer aldi. Turkiye ilk defa bir stand-by anlasmasi oncesinde, odevini onceden yapti. Niyet Mektubu, Uluslararasi Para Fonu (IMF) Icra Direktorleri Kurulu`nun onune geldiginde Turkiye, vergiden, para ve sermaye piyasalarina, bankacilik sisteminden, sosyal guvenlige kadar pek cok alanda gerekli yasal duzenlemeleri yapmisti. Hukumetin kararliligini gostermek amaciyla niyet mektubunda yer alan reform ve operasyonlari onceden gerceklestirmesi, koalisyon icin ``IMF`yi sasirtan uclu`` yorumunu gundeme getirdi. DSP-MHP- ANAP uclusunden olusan bir hukumetin toplumun butun kesimlerine fatura yukleyecek adimlar atmasi da dikkati cekti. Basbakan Bulent Ecevit, Basbakan Yardimcisi Devlet Bahceli ve ANAP Genel Baskani Mesut Yilmaz icin, ``sasirtan uclu`` yorumu yapilirken, IMF`ye aylar suren maratonu Devlet Bakani Recep Onal, Merkez Bankasi Baskani Gazi Ercel ve Hazine Mustesari Selcuk Demiralp`in yuruttugu hatirlatildi. Hukumetin ve burokratlarin kararli, dikkatli calismalari sonucunda, IMF Icra Direktorleri Kurulu tarafindan dun sabaha karsi onaylanan Turkiye`nin Niyet Mektubu`nda yapilacaklardan cok, yapilanlar anlatildi. IMF`nin onune bu kez ``vaad`` yerine ``yaptiklariyla`` cikan hukumet, stand-by icin hazirliga aylar once basladi. Iste, Turkiye`nin stand-by oncesinde yaptigi ``ev odevleri``:
Tahkim: Basta ozellestirme olmak uzere, yabanci sermayenin Turkiye`ye girisi konusunda anahtar olarak gosterilen uluslararasi tahkim icin gerekli Anayasa degisikligi agustos ayinda yapildi. Uluslararasi imtiyaz sozlesmelerinde Danistay`in rolune aciklik getirildi. Tahkim konusundaki uyum calismalari ise suruyor.
SSK Yasasi: IMF`nin uzerinde dikkatle durdugu sosyal guvenlik sistemindeki iyilestirme calismalarinda, hukumet siyasi risk almaktan kacinmadi. Isci ve isveren kesimlerinin muhalefetine ragmen, eylul ayinda yururluge giren ``gec emeklilik`` yasasi ile emeklilik yasi kadin icin 58`e, erkek icin de 60`a cikarildi.
SPK Kanunu: Sermaye Piyasasi Kurulu`nun (SPK) yetkilerini yukselten ve piyasalarda SPK`nin denetim etkinligini artiran yeni Sermaye Piyasasi Kanunu yasalasti. SPK`yi genis yetkiler ve para cezasi verebilme imkanlari ile donatan yeni yasa, yerli yatirimcilar kadar, Turk sermaye piyasalarina gelen yabanci yatirimcilar icin de guven artirici bir duzenleme oldu.
Bankalar Kanunu: Bankacilik sisteminin denetimi ve iyilestirilmesi icin hazirlanan yeni Bankalar Kanunu da haziran ayinda Meclis`te yasalasti. Yasa ile bankalarin istirak kredileriyle ilgili radikal duzenlemeler yapildi. Banka yoneticilerinin ve sahiplerinin, sahsi sorumluluklari artirildi.
Ust Kurul: Bankalar Kanunu cercevesinde olusturulmasi ongorulen Bankacilik Duzenleme Denetleme Kurumu ile bankacilik sektorunde Hazine ile Merkez Bankasi arasinda paylasilan denetleme, duzenleme ve gozetim yetkisinin ``Ust Kurul`` olarak bilinen bu 7 kisilik kurula devredilmesi ongoruldu. Ust Kurul`un olusturulmasi konusunda yasanan gecikmeler son degisikliklerle asildi. Kurul, banka kurulmasi, tasfiyesi gibi pek cok konuda tek yetkili karar organi oldu. Agustos 2000`de faaliyete gececek olan kurulun yetkileri, bu tarihe kadar Bakanlar Kurulu`na verildi.
Banka operasyonu: Hukumet, bankacilik sektorunun isilestirilmesini yonelik operasyonda, en cesur hamleyi onceki gun yapti. Merkez Bankasi Tasarruf Mevduati Sigorta Fonu, aralarinda Cumhurbaskani Suleyman Demirel`in yegeni Yahya Murat Demirel`in sahip oldugu Egebank ile birlikte Esbank, Yasarbank, Sumerbank ve Yurtbank`a el koydu. Kavala Grubu`nun tek subeli yatirim bankasi Birlesik Yatirim Bankasi ise kapatildi.
Para programi: Merkez Bankasi, acikladigi para ve kur politikasi ile, piyasalara 3 yillik bir gorus acisi verdi. Banka, 1 yil boyunca uygulayacagi doviz sepeti kurunu gun gun, sonraki 2 yilda uygulanacak kuru ise ay ay acikladi.
Ek vergi: IMF ile yapilacak stand-by anlasmasinin on kosullari arasinda bulunan, vergi duzenlemeleri konusunda da hukumet cesur kararlara imza atti. Deprem felaketi sonrasinda cikartilan Ek Vergi Yasasi ile 2.3 katrilyon liralik gelir hedeflendi. Yasanin en onemli unsuru ise, rant gelirlerine getirilen ``Faiz Vergisi`` oldu. Geriye dogru da isleyecek olan Faiz Vergisi`nden 1.6 katrilyon lira gelir bekleniyor. Faiz gelirlerinde verginin geriye dogru isletilmesi, piyasalarda, ``kismi konsolidasyon`` olarak degerlendirildi.
Telekom yasasi: Turk Telekom`u Turk Ticaret Kanunu`na tabi bir kurum yaparak ozel sektor kurulusu gibi hareket etmesini saglayacak ve 2002 yili sonuna kadar istisna hakkini koruyacak olan Telekom Yasasi`nin onemli bolumu, Meclis Plan ve Butce Komisyonu`ndan gecti. Yasa ile, telekomunikasyon sektoru icin duzenleyici nitelikte bir kurum olusturulmasi da ongoruluyor.
Tarim reformu: Hukumet, Niyet Mektubu`nda genis yer alan tarim sektorunun reformuna yonelik duzenlemeleri de onceki gun gerceklestirdi. Bakanlar Kurulu, tarim sektorunde yeniden yapilandirma icin Tarimda Yeniden Yapilandirma ve Destekleme Kurulu olusturdu. Kurula yerli ve yabanci danismanlar da hizmet verecek.
Ucuz kredi yok: Kamu bankalarinin, tarim ve ticaret sektorlerine verdigi ucuz krediler sinir getirildi. Bakanlar Kurulu, onceki gun 2000 yilinda Ziraat Bankasi`nin acacagi tarim, Halk Bankasi`nin acacagi esnaf-sanatkar, genc ve kadin girisimci kredileri 1999 yili plasman tutarinin yuzde 55`ini gecemeyecek. (HURRIYET)