Merkez Bankası Dış Varlıkları`nda 2000 yılı içinde bir yavaşlama mevcut. Buna karşılık olarak Rezerv Para`da da varolan yavaşlama, emisyon ve bankalar mevduatındaki azalmadan kaynaklanıyor. Mevduat kalemini incelediğimizde, ekim ayı başında bankaların mevduat faizlerini yükseltmelerinden kaynaklanan bir düşüş görünüyor. Sonuçta Merkez Bankası, eskisi kadar yoğun olmasa da Dış Varlıklar toplamaya devam ediyor. Ay sonunda Merkez Bankası`nın Dış Varlıkları kaleminin yaklaşık 19,500 trilyon olarak düşünürsek, şu anda olağan dışı bir seyir görünmüyor. Merkez Bankası`nın Dış Varlıkları, 1999 yılında yıl bazında yüzde 84 artarken, 2000 yılında artış yüzde 32 seviyesinde kaldı. Dış Yükümlülükler ve Döviz artışında yarı yarıya bir azalmanın yaşanmış olması pozisyonun seyrinin korunmasını sağladı.
Dış borçlanma rahatlattı
Dış Yükümlülükler de yaklaşık 13,500 trilyon ve USD kuru da 685.000 olarak gerçekleşirse, pozisyon da buna bağlı olarak 8,62 milyar dolar olacaktır. Diğer bir ifadeyle, pozisyon, 2000 yılı içinde yatay seyirde seyrediyor. Bunun anlamı şöyle tanımlanabilir: Merkez Bankası`nın istikrar politikası çerçevesinde döviz kurunu belirlemesi ve faizin düşmesi sonucu reel faizin azalması, Merkez`in döviz toplamasını zorlaştırırken, aynı zamanda bundan geçtiğimiz yıllar kadar döviz toplamayı öncelikli olarak yapmamasına neden oldu. Bu politikayı Hazine`nin dış piyasalardan daha rahat borçlanabilmesi de etkiledi. Hazine`nin 2000 yılında iç borç stokunun yaklaşık yüzde 25`i kadar bir kısmı, dış piyasalarda tahvil ihracı yoluyla gerçekleşti. Bunun yanında Türkiye`nin 2000 yılında net dış borç ödeyicisi konumundan alıcı durumuna geçmesi, konjonktürün etkileri olarak değerlendirilebilir. Dolayısıyla, Merkez Bankası, bir krize karşı Dış Varlıkları`nı artırma politikasından vazgeçebiliyor. Ekim ayı sonuna kadar da bu gerileme olmayacak.
Açıklanan 2001 yılı bütçesinde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri, Hazine`nin iç borç yükünü azaltarak gereken finansı dış piyasalardan sağlamaya çalışması. Bu durum, orta vadede şöyle bir riski beraberinde getiriyor: borçlanma riskini ülke koşullarından çıkartıp uluslararası koşullara adapte etmesi. Dolayısıyla, vade uzun olmasına rağmen, olası bir ülke koşullarında bozulma, dış borçlanmayı hızla etkileyecektir. Ancak göründüğü kadarıyla, Euro`daki düşüş dışında uluslararası konjoktürde yaşanan bir sorun yok. Dolayısıyla, bu oyun, enflasyon istenen düzeye indirilene kadar devam ettirilebilir. Hazine`nin kasasında 17 Ekim itibariyle 1,266 trilyonluk döviz mevduatı mevcut.
Geçtiğimiz yıllara oranla bu sene Hazine oldukça rahat bir yıl geçirdi. Ama, Hazine`nin vergi gelirleri yıl sonuna doğru azalacak, eğer bu dönemde dış kaynak bulamazsa, tekrar iç borca yüklenmek durumunda kalacaktır. Bunu yapmak istemiyorsa Merkez Bankası`ndan döviz alması gerekir ki, bu da Merkez Bankası`nın Dış Varlıkları`nı azaltıcı bir faktör. Sonuçta, 2001 yılı bütçesi piyasalar tarafından ek vergi kalemleri dışında olumlu bulundu, Merkez Bankası da şu ana kadar uyguladığı politikayı değiştirme ihtiyacı duymadı. En azından, yapısal bir değişim olan Haziran 2001 tarihine kadar durum bu şekilde devam edebilir.(FİNANSAL FORUM)