Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu’nun, ‘Marketler yasası’ olarak bilinen ‘Tüketim maddeleri ve ihtiyaç malzemelerinin satışı ile iştigal eden büyük mağazaların kurulmasının izne bağlanması hakkındaki kanun tasarısı’ ile ilgili açıklaması bakkalların şovuna dönüştü. 400 metrekareden büyük mağazaların açılışını da izne bağlayan tasarı ile ilgili basın toplantısı, Türkiye Bakkalar ve Bayiler Federasyonu Başkanı Bendevi Palandöken ve 157 oda temsilcisinin katılımıyla TESK Oteli’nde yapıldı.
Tanrıkulu’nun açıklamaları sırasında salona ‘Bakkal amca seninleyiz’ pankartı asıldı. Basın toplantısını değerlendiren Palandöken, Allah böyle Tanrı kullarını başımızdan eksik etmesin deyince salondan amin sesleri yükseldi.
‘Kepenk kapattırıyorlar’
Türkiye’de 2 bin civarında büyük mağaza bulunduğunu belirten Tanrıkulu, bu sayının 2005’te 5 bine ulaşacağını, hizmete giren her 400 metrekare büyüklükteki süpermarketin 15 - 20, 5 bin metrekare büyüklükteki bir marketin ise 400 - 450 bakkalın kepenk kapatmasına neden olduğunu belirtti. Büyük mağazaların, ekonomik güçle haksız ve eksik rekabeti artırdığını belirten Tanrıkulu, hakim durumlarını kötüye kullanmaları nedeniyle de üreticileri zor durumda bıraktıklarını belirtti.
Mevcutlar kalacak
Tasarının ilk halinde öngörüldüğü halde, Başbakanlığa gönderilen son tasarıda 400 metrekareden büyük olan zincirlerin yerleşim bölgeleri dışına çıkarılması öngörülmedi. Bilindiği gibi bu konu büyük tartışmalara yolaçmıştı. Tanrıkulu, halen faaliyette bulunan süpermarketlere uyum süresinin beş yıl olarak düzenlendiğini, ancak bu konuda uzlaşma sağlanması gerektiğini bildirdi.
‘Bakkal Amca’nın yaşaması için elimizden geleni yapacağız’ diyen Tanrıkulu, tarafları bakanlıkta bir araya getirerek bir hafta içerisinde bir uzlaşma sağlayacaklarını söyledi.
‘Anket yaptık, tüketici istemiyor’
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Selim Yekta Işık, yasa taslağını tüketicinin istemediğini söyledi. Işık, Anket yaptık ve gördük ki özellikle kentli tüketici, modern perakendenin olanaklarından yararlanmak istiyor. Çünkü bu onlara seçme ve tercih hakkı veriyor dedi.
Anket sonuçlarını önümüzdeki hafta açıklayacaklarını kaydeden Işık, yeni yasa tasarısında merkeziyetçi yaklaşımın devam ettiğini söyledi. Işık, Sıkıntılı olacağını düşünüyoruz. Kısıtlayıcı bir uygulamaya gerek yok. Geriye dönük yaptırımlar olmadığı görülüyor. Aklın yolu bir. Yine de detaylarını inceleyeceğiz dedi.
Kurullar inceleyecek
• 400 metrekare ile 2 bin 500 metrekare arasındaki marketler, valinin başkanlığında kurulacak yerel kurullardan izin almak zorunda.
• 2 bin 500 metrekarenin üzerinde satış alanına sahip projeler ise Sanayi Bakanlığı bünyesinde kurulacak Büyük Mağazalar İzin Kurulu’nun alanına girecek.
• 5 bin metrekarenin üzerindeki marketler, yerleşim merkezleri dışında kurulabilecek. Eczaneler, semt pazarları, açık oto pazarları ve fabrika satış mağazaları izin kapsamı dışında tutulacak.
• Büyük marketler, yerleşim merkezlerinde satış alanlarının en az yarısını, şehir merkezi dışında ise satış alanı kadar otopark yapacaklar.
• Büyük marketler, piyasaya olan hakimiyetlerini istismarcı, mahrum edici ve zorlayıcı yöntemler ile kötüye kullanamayacaklar.
• Kuruluş izni almayan büyük mağazalara, belediyelerce ruhsat verilmeyecek ve bu projeler teşvik kapsamına alınmayacak.