Mali piyasalarda kasım ayında başlayan kriz nedeniyle allak bullak olan ikinci el tahvil ve bono piyasası, bir türlü eski derinliğine kavuşamıyor. Kriz öncesinde 4 katrilyon liranın üzerinde bulunan tahvil-bono piyasasındaki haftalık ortalama işlem hacmi, son haftalarda 280 trilyon liraya kadar geriledi.
ANKA`nın İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) verilerinden yaptığı belirlemeye göre, tahvil ve bono kesin alım-satım pazarında 11-15 Aralık arasındaki son haftada, yalnızca 280.4 trilyon liralık işlem gerçekleştirdi. Tahvil-bono piyasasında 18 Aralık`ta yapılan işlemlerin tutarı 90.2 trilyon, dün yapılan işlemlerin tutarı da 76.1 trilyon lira düzeyinde oluştu.
Kriz öncesi 4 katrilyonluk işlem
Mali piyasalarında kriz başlamadan önceki haftalarda 4.3-4.4 katrilyon lira düzeylerinde seyreden tahvil-bono piyasasındaki haftalık işlemler, krizin patlak verdiği 20-24 Kasım haftasında 4 katrilyon 447.4 trilyon lira düzeyinde gerçekleşmişti. Krizin etkilerinin derinleşmesiyle izleyen haftalarda hızlı bir daralma gösteren işlemler, tahvil ve bono fiyatlarının düşerek yıllık ağırlıklı ortalama bileşik getirilerinin yüzde 95`lere kadar yükseldiği 27 Kasım-1 Aralık haftasında 2 katrilyon 463.8 trilyon liraya geriledi. İşlemler, faizlerin yüzde 133`leri gördüğü ve daha sonra bir parça azalmasına rağmen yüksek seyrettiği 4-8 Aralık haftasında ise 708.6 trilyon lirada kaldı.
Borsa dışı repo pazarında hızlı genişleme
Kriz sonrasında en hızlı genişleme ise borsa dışı işlemlerinde gerçekleşti. 13-17 Kasım haftasında 20 katrilyon 919 trilyon lira düzeyinde bulunan borsa dışı repodaki haftalık işlem hacmi, krizin patlak verdiği ve repo-ters repo piyasasında bir gecelik borçlanma ağırlıklı ortalama faizin yüzde 150`yi geçtiği izleyen hafta 24 katrilyon 218.9 trilyon liraya çıktı.
Daha sonra, faizlerdeki artışa bağlı olarak hızla büyüyen borsa dışı haftalık repo işlemleri, faizlerin yüzde 725`i bulduğu 27 Kasım- 1 Aralık haftasında 26 katrilyon 761.9 trilyona yükseldi. Bir gecelik faizlerin yüzde 1258.06`yla en yüksek noktasına ulaştığı ve IMF`yle anlaşılmasının ardından izleyen günlerde düşmeye başladığı 4-8 Aralık haftasında ise borsa dışında 27 katrilyon 244.6 trilon liralık repo işlemi yapıldığı belirlendi. Borsa dışı repo işlemlerinde 11-15 Aralık arasındaki son haftada da 27 katrilyon 442.1 trilyon liralık işlem yapıldı.
Repo-ters repo pazarı
Borsa içindeki repo-ters repo pazarındaki işlemlerde ise önemli bir değişim gözlenmedi. Kriz öncesindeki haftada 14 katrilyon 160.9 trilyon lira düzeyinde bulunan sözkonusu işlemler, krizin çıktığı 20-24 Kasım haftasında 13 katrilyon 658.8 trilyona, 27 Kasım-1 Aralık haftasında 10 katrilyon 392 trilyon 793.9 trilyon liraya indi. Son hafta ise Borsa`daki repo-ters repo işlemlerinin 13 katrilyon 170.7 trilyon lira düzeyinde oluştuğu belirlendi.