Kim demiş ekonomik anlamda egemen ülkeler kraldır diye? <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/bovespayabanci.jpg" align="right" vspace="5">Yükselen ekonomilerin şirketleri, son beş yılda, uluslararası marketlerden iki kat kadar fazla yükseliş gösterdi. Görünen o ki; beş yıl, dünya ekonomilerinde büyük değişim yarattı.
Economist
Derleyen Tolgahan KAMİLOĞLU / bigpara.hurriyet.com.tr
Bu değişim, geçmiş yıllarda bazı büyük hisselerin merkezi olan Çin’i bile salladı. Birleşik hisseler üzerinde bir güç oluşturan bu durum, daha liberal bir düzenleyici kuruma, Çin Düzenleme Komsiyonu’na ilgiyi arttırdı. Böylelikle taslak kuralların devre dışı kalmasına ve de Çin şirketlerinin bonolarını satışa çıkarmasına önayak oldu. Bu da, bono değerlerinde bir dalgalanma sürecine yol açabilir.
Eğer bu bonolardan bir kısmı uluslararası piyasalara yönlenirse, 2002 yılında oluşmuş bir örneği bize çağrıştırıyor. O zamandan beri, global yatırımcılar büyük oranda yükselen piyasaların borçlarına ve hisselerine odaklandılar.
Mesela, Arjantin’in 2001’deki krizinden sonra, bileşik bono getirileri , basit getirilerden daha hızlı bir şekilde geri manevra yaptı. Bu arada bazı global şirketler, Rusya’nın enerji devi Gazprom veya Hindistan’ın Icıcı Bank’ı gibi, Moody’s tarafından gayet yüksek seviyelerde derecelendiriliyor. Yatırımcılar da zaman zaman ülkelerin en önemli sanayi kuruluşları üzerine oynamayı, tüm ülkeye tercih ediyorlar.
Dünya Bankası tarafından yapılan açıklamada, faiz veren özel kuruluşların, borç sözleşmeleri gibi ince detaylarla, alıcılara daha esnek bir zemin hazırlandığını vurgulandı. Amerikan hazinesinde dağılan yükselen piyasaların bonoları, 19 Haziran’da, haziran 2002’deki 859 puan değerinin çok altına düşerek, 153 puana geriledi. Ki; değerleme şirketleri, bu konuda çok dikkatli davranıyorlardı.
Bazıları, bu durumun geçirgenliği ve güçsüz yönetimi kamufle etmeye çalışan, geçici bir balondan ibaret olduğunu savunuyor. Fakat yükselen piyasaların kahramanları, hisse senedi çıkaran bazı şirketlerin, açık veya örtülü şekilde devlet desteği gördüğünü kaydetti.
Birtakım çok uluslu global şirketlerin de, çimento üreten Mexico Cemex gibi, coğrafi açıdan farklı gelirlere sahip olduğu biliniyor. Buna ek olarak, Dünya Bankası’nın üstünde durduğu diğer bir nokta da, ortalamalar dahilinde, uluslararası ekonomilere bağlı olan bazı yükselen piyasaların şirketleri varlık yönünden, yerel rakiplerinden on kat daha geniş bir hacime sahip.
Bu ayki hazine bonosu satışlarında, yükselen piyasaların bonoları iyi desteklenmiş. Bunula birlikte, eğer piyasalar ve ekonomi, kötü bir viraj alırsa, yatırımcılar cesaretini yitirebilir. Kanunları Fransızların Napolyon modeli üzerine geliştiği Türkiye ve Meksika gibi ülkelerde, güvence altına alınmış kredi verenler, ortak kanunlara dayalı ülkelere göre daha az tahsilat yapıyorlar.
Aynı zamanda çalışmalar gösteriyor ki, güvenli geri ödeme hareketi, yolsuzluğun kontrol altına alınması ve vergi ödemeleri gibi farklı birtakım ölçütlerle de yakından alakalıdır. O halde bu tip ülkelerde hükümet politikaları hala açık şekilde önem taşıyor...