Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/tbmmoylama3.jpg" align="right" vspace="5">CHP`nin Anayasa değişiklik paketine yönelik iptal başvurusunu reddetti. Karar bundan sonraki sürece ilişkin soruları da beraberinde getirdi. 11`inci cumhurbaşkanını kim seçecek; Meclis mi, halk mı?Süreç nasıl işleyecek? İşte sorular ve yanıtları...
CNNTURK
Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin Anayasa değişiklik paketine mahkeme vize verdi.
Yani değişiklik paketini şekil açısından Anayasa`ya uygun buldu. Referandum takvimi işlemeye başladı.
* Referendum ne zaman yapılacak?
Mevcut yasaya göre referandum 120 gün sonra ilk pazar günü, yani 21 Ekim`de yapılacak.
Ama hükümet Cumhurbaşkanı Sezer tarafından daha önce veto edilen referandum süresini 45 güne indiren yasada ısrarcı olursa, Meclis`i olağanüstü toplantıya çağıracak. Bu durumda referandum, ağustos sonu eylül başında yapılabilecek.
* Cumhurbaşkanını kim seçeçek?
Bu sorunun yanıtı tartışmalı. Eğer referandum 21 Ekim`de yapılırsa, cumhurbaşkanının yeni Meclis tarafından 7 yıllığına seçilmesi gerekiyor.
22 Temmuz`da genel seçim sonuçları açıklandıktan 5 gün sonra milletvekilleri yemin edecek. Meclis başkanının seçilmesi ve başkanlık divanının oluşması ağustos ayının ortasını bulacak.
Mevcut Anayasa`ya göre Meclis, 30 gün içinde cumhurbaşkanını seçmek zorunda.
* Cumhurbaşkanı seçilemezse ne olacak?
Bu durumda Meclis fesh olacak. Böylece 21 Ekim`de referandumla birlikte milletvekili genel seçimleri de yapılabilir.
* Referandum süresi kısaltılırsa ne olacak?
Referandum ağustos sonu ya da eylül başında yapılırsa ve sandıktan evet çıkarsa, 11`inci cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi gündeme gelecek.
Çünkü, Yeni seçilmiş Meclis`te başkanlık divanı oluşsa bile cumhurbaşkanı seçilmeyebilir ve referandum sonucu beklenir görüşünü savunan hukukçular var.
İptal istemi reddedildi
Anayasa Mahkemesi dün, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören Anayasa değişiklik paketinin iptaline ilişkin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve CHP tarafından yapılan başvuruları reddetti. Kanun 21 Ekim 2007`de halkoyuna sunulacak.
Referandum tarihi 21 Ekim
Kanun, yürürlükteki mevzuata göre, Resmi Gazete`de yayımını takip eden 120 günden sonraki ilk pazar günü olan 21 Ekim 2007`de halkoyuna sunulacak.
Anayasa değişikliği paketinin 31 Mayıs 2007`de aynen kabul edilmesinin ardından, referandum süresinin 120 günden 45 güne indirilmesini öngören 5682 sayılı kanun, TBMM`nin 3 Haziran`da tatile girmesinden bir gün önce TBMM Genel Kurulu`nda kabul edilmişti.
Söz konusu yasanın 18 Haziran 2007 tarihinde Cumhurbaşkanı Ahmet NecdetSezer tarafından bir kez daha görüşülmesi için TBMM`ye iade edilmesi nedeniyle, halen yürürlükte olan yasa, halkoylamasının, ilgili Anayasa değişikliği kanununun Resmi Gazete’de yayımını takip eden 120`nci günden sonraki ilk pazar günü yapılmasını hükme bağlıyor.
Anayasa değişiklik paketinin 16 Haziran 2007`de Resmi Gazete’de yayımlandığı gözönüne alındığında, yayımını takip eden 120`nci gün 14 Ekim 2007 Pazar gününe, bu tarihi izleyen ilk pazar günü ise 21 Ekim2007 tarihine denk geliyor.
Yasa 10 Mayıs`ta kabul edilmişti
Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini, milletvekili seçimlerinin 4 yılda bir yapılmasını öngören yasa, 10 Mayıs 2007 tarihinde TBMM Genel Kurulu`nda kabul edilmişti.
Anayasa’da değişiklik öngören 5660 sayılı bu yasa, 25 Mayıs`ta, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından TBMM Başkanlığı`na iade edilmişti. TBMM Genel Kurulu`nda 31 Mayıs 2007 tarihinde hiçbir değişilik yapılmadan kabul edilen anayasa değişiklik paketi, 5678 sayılı Kanun olarak, yeniden Cumhurbaşkanlığına gönderilmişti.
Cumhurbaşkanı Sezer, 15 Haziran 2007 tarihinde, yasayı, Anayasa`nın 175’inci maddesi uyarınca halkoyuna sunulmak üzere yayımlanması için Başbakanlığa göndermişti.
16 Haziran 2007 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanan yasa, Sezer tarafından Anayasa Mahkemesi`ne götürülmüştü. Yasanın iptali istemiyle CHP tarafından da Anayasa Mahkemesi`ne 2 başvuru yapılmıştı.
Paketin içeriği
Yasaya göre, genel seçimler 4 yılda bir yapılacak. TBMM, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde, üye tamsayısının en az üçte biri (184) ile toplanacak.
TBMM, Anayasa’da başkaca bir hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verecek. Ancak karar yeter sayısı, hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (138) az olamayacak.
Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş, TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek.
Cumhurbaşkanının görev süresi, 5 yıla indirilecek; bir kimse, en fazla iki defa (5 artı 5) cumhurbaşkanı seçilebilecek.
Cumhurbaşkanlığına, TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi, 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olacak.
Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçiminde aldıkları geçerli oyların toplamı yüzde 10`u aşan partiler de ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek.
Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar, görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
Anayasa’nın, seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağına ilişkin maddesi, cumhurbaşkanı seçiminde dikkate alınmayacak.