Yeni ekonomide dünya çapında yaşanan kriz, internette reklam yoluyla para kazanmanın şimdilik bir fantezi olduğunu ortaya çıkardı.
Geçen yılın son aylarında teknoloji hisselerinin işlem gördüğü Nasdaq`ta endeksin önemli oranda değer kaybına uğraması, yeni ekonomi pazarında küçülme veya doğal seleksiyon zamanının geldiğinin sinyallerini veriyordu. Sonradan bu sinyaller, büyük umutlar bağlanan internet reklamcılığının da arzulanan büyüklüğe ulaşmamış olması nedeniyle alternatif gelir kaynaklarına yönelmemekte haklı nedenleri olan yeni ekonomi iş modellerinde sıkıntılarının katmerleşmesi sonucunu doğurdu.Geçen kasım ayında, dünyanın en büyük medya ağlarından News Corporaon`m sahibi Rupert Murdoch`m, online yaymohkla olan balayının artık sona erdiğine işaret eden Bu yolla nasıl para kazanılacağını hala anlamış değilim sözleri belli bir haklılığa sahipti. Nitekim birkaç ay sonra aralarında ABD medyasının en önemli isimleri olan yayın kuruluşlarının internet birimlerinde önemli tasarruf tedbirleri alınacağına hep birlikte tanık olacaktık. Yalnız medya değil, içerik sağlayan portallar, dünyanın en tanınmış arama motorların , elektronik ticaret şirketleri de bu gelişmenin en temel nedenlerinden olan reklam gelirlerinin yetersizliği sebebiyle aynı davranışa yönelecekti.
PASTA HERKESE YETMİYOR:
Hep bir ağızdan söylenen sözler ise endüstrinin başlıca probleminin ücretsiz hizmetlerin maliyetlerini karşılayacak reklam gelirlerinin yetersiz kalma sı, abonelik sisteminin ise birkaç site dışında işlemeyeceği idi. Peki iş modellerini reklamdan kazanılacak para üzerine kuran bu şirketlerin düştüğü bu yanılgı nedendi? Dünya ekonomi basınının ısrarla tartıştığı bu sorunun cevabını yine aynı satırlarda bulmak mümkün. Mecranın sonsuzluğu reklam pastanın küçüklüğüyle çelişince, ister istemez yatırımlarının karşılığında beklentilerin de gerçekçi olması gerekli hale geliyor. Web`de reklama dönük yatırım işe yarar mı? Henüz beş altı yıllık bir geçmişe sahip olan internet reklamcılığı müthiş bir büyüme hızında seyretse de, başta reklam veren tarafından bir mecra olarak kendine has avantajları ve dezavantajlanyla, iletişim aracı olarak sahip olduğu potansiyelle ve kullanılış biçimiyle bugüne kadar nasıl algılandığı birinci sorun.
BÜYÜME DOGAL SEYRİNE GİRDİ:
Uluslararası yatırım bankası Veronis Suhler`ın açıkladığı bir rapora göre, 1999`da 4.6 milyar dolara çıkarak büyük bir patlama yapan internet reklamlarına yapılan harcama, 2004 yılında dört katını da aşarak 24.4 milyar dolar olacak. Bu haliyle önümüzdeki üç yıl içinde internet, radyoyla yanşan, açık hava ve sinemayı geçen bir pazar büyüklüğüne erişecek. Aynca online reklam harcamalarının payının, 2004 yılında tüm dünyada reklam harcamaları içerisinde yaklaşık dörtte birlik bir oranda olacağı da tahmin ediliyor. Tahminler bu şekildeyken, 2001 yılının özellikle ilk altı ayında tüm dünyada internet reklamlarına yapılan yatırımlarda önemli bir düşüş olacağı tahminleri neden? Buna sebep olarak, geçen yılın son altı ayında yaşanan internet reklam pazarının büyüme hızındaki azalma gösteriliyor. Aralarında Yahoo`nun da bulunduğu ünlü sitelerin bile 2000`in son altı ayını reklam yatırımı açısından belli bir ivme kaybıyla geçirdiği belirtiliyor. Aynca ABD ekonomisindeki yavaşlama göstergelerinin her sektörde reklam yatırımlarının da belirli bir kesintiye gidileceği düşüncesini güçlendiriyor.
ÖZEN VE YARATICILIK ŞART:
Özellikle Türkiye gibi online reklamcılık bilincinin henüz tam olarak gelişmediği ve 56 milyon dolarlık büyüklükle bir pazardan bile söz edilemeyecek olan ülkelerde ise mevcut reklam ajanslarının hem yaratıcı hem de strateji geliştirme açısından bir atalet içinde olduklarına dikkat çekiliyor. Geleneksel reklam ajanslarının deneyimli ve yaratıcı kadrolarının bu işe gerekli zaman ve emeği sarf etmeleri durumunda bu reklamlarının da sınırlılıklarının bir ölçüde aşabilecekleri öngörülüyor. îkincisi çoğu sörfçü için reklamların dikkat dağıtıcı ve sörften alı koyucu bir işlevi olduğu fikri aşılması gereken bir engel. Aynca internette
“reklamda hedefleme” yani doğru kitleye doğru reklamı sunma olanağının tam anlamıyla kullanılmadığı da, bu mecranın etkinliğini azaltıcı sebeplerden biri olarak gösteriliyor. Birçok sörfçünün banner`lan bloke etmesi ya da reklamlara tamamen duyarsızlaşması beklenilen bir sonuç. Reklam verenlerin bu manadaki ehliyetsizliğine ek olarak yaratıcılıktan uzak banner`ların işlevsizliği, verilen reklamın cazibesinin olmayışı ya da diğer görseller arasında kaybolup gitmesi de reklamın değerini öldürüyor.
İnternet reklamcılığının ölmeyeceğini, sadece olgunlaştığını düşünenlerin ne kadar haklı olduklarını zaman gösterecek. İnternette para kazanmanın yolunu reklam almakta görerek, reel ekonominin yerleşik kurallarını göz ardı eden şirketler nezdinde, şu aşamada bunun sadece bir fantezi olduğu ortaya çıkıyor. Bu nedenle 2001`de yaşanacak olan doğal seleksiyonun bu trendin daha sağlıklı büyümesi için gerekli olduğu bizzat sektörün kendisi tarafından ifade ediliyor