Tasarruf MevduatiSigorta Fonu tarafindan el konulan Esbank`in eski sahibi Yavuz Zeytinoglu, Esbank olayinin perde arkasini, olaylarin gelisimini, beklentilerini ve ugradigi haksizliklari DUNYA`ya anlatti. Kamunun kendisine verdigi sozleri tutmamasi nedeniyle bu duruma geldigini belirten Zeytinoglu, artik devlete guveninin kalmadigini ifade ediyor. Yillarin sanayicisi, yasanan butun olaylardan kissadan hisse olarak devlete katiyen guvenilmeyecegini artik ogrendiginin onemle altini ciziyor. Ticari hata yapmis olabilecegini ama asla ahlaksizlik yapmadigini belirten Zeytinoglu, bunun tescil edilmesini istiyor. Esbank`tan kendisi ve ailesi icin bir tek kurus dahi kullanmadigini vurgulayan Zeytinoglu, "Ben sunu istiyorum. Hesaplara kitaplara bakilsin, ondan sonra Zeytinoglu ailesinin bankadan hic kaynak saglamadigi kabul edilsin. Zaten bunun boyle oldugunu biliyorum, ama bu kamuoyuna da aciklanmali" diyerek, politikacilara da su cagriyi yapiyor: "Insanlara namuslu olma cesaretini vereceksiniz. " Fon`un Esbank`a el koymasina iliskin Danistay`a itiraz ettiklerini, bankayi tekrar almanin ise oncelikleri arasinda yer almadigini kaydeden Zeytinoglu, ancak bankaya el koyma gerekcesinin kendisini ve ailesini yaralayan bir durum oldugunu ifade ediyor. Oncelikle bu yanlisligi duzeltmek icin calisacagini dile getiren Zeytinoglu, ikinci onceliginin ise banka ile birlikte el konulan diger sirketlerinin geleceginin belirsizligini ortadan kaldirmak olacagini belirtiyor. Fon`un Esbank`a el koyarken Bankalar Yasasi`nin 14/3 ve 14/4 maddelerine dayandirmasini elestiren Zeytinoglu, 14/4 maddesini kabul etmedigini ifade ediyor. Zeytinoglu, sozlerine soyle devam ediyor; "14/3 denilen madde, banka yoneticilerinin banka kaynaklarini bir kotu kullanimi olmadan fakat konjonkturel nedenlerle bankanin zarar etmesi durumunda sozkonusudur. 14/4 maddesinde ise bankayi tek basina veya birlikte yoneten ortaklarin, banka kaynaklarini kendi lehlerine kullanmak suretiyle bankayi zarara ugratmis olmalari kosulu var. 14-3`e birsey demiyorum ama 14/4 olmadigina inaniyorum." 14/4 kapsamina girmediklerini, konunun tekrar degerlendirilmesi icin Basbakanlik`a dilekce ile basvurduklarini belirten Zeytinoglu, bankanin incelenmesi bittikten sonra bu durumun kamuoyuna da anlatilmasini istiyor ve sozlerine soyle devam ediyor: "Bizim iddia ettigimiz ve tahkik edilmesini istedigimiz cok acik hususlar sunlar: Birincisi, gerek Yavuz Zeytinoglu`na, gerekse Zeytinoglu`nun veya ailesinin sahip olugu sirketlere dogrudan ya da dolayli, Esbank`tan herhangi bir kredi acilmamistir. Ikincisi, Esbank`in ortaklari arasinda olup, kendisine kredi acilmis sirketlerin hic birinde Yavuz Zeytinoglu veya Zeytinoglu ailesine ait sirketlerin herhangi bir hissesi yoktur." Fon`un bankaya el koyma gerekcesinin diger sirketlerin de durumunu zora soktugunu belirten Zeytinoglu, bunu siyasilere ve burokratlara defalarca anlattigini, herkesin kendisine cok hak verdigini ama bir sonuc alamadigini ifade ediyor. Zeytinoglu, "Ben bankadan bir menfaat saglamisim, hani nerede, nasil saglamisim. Sagladiysam da ispatlayin" cagrisinda bulunuyor. "Bankayi soyup kendi menfaatlerim icin kullansaydim dahi hicbirsey degismeyecekti, yine ayni muameleye tabi tutulacaktim" diyen Zeytinoglu, "Ben bu bankadan kendi menfaatim icin bir tek kurus kullanmadim. Ben bankaya guclendirmek icin butun mallarimi verdim. Bu bankadan 100 milyon yurutmus olsaydim, hicbirsey degismeyecekti. Yine 14/4`le suclanacaktim. Hickimse yogurdum eksi demez. Ama ben otoritelere sure verdim, gelinsin bakilsin incelensin diye. Uc ay oldu, uc aydir bankanin icindeler. Artik benim hakkimin teslim edilmesi lazim" goruslerini dile getiriyor. "Bazi tercihleriniz nedeni ile pismanlik duyuyor musunuz" diye sordugumuz da pisman olmanin ayri birsey oldugunu kaydeden Zeytinoglu, kamunun kendisine "kazik attigi" icin bu duruma geldiginin bilinmesini istiyor. Zeytinoglu, Esbank`in bu duruma nasil geldiginin bilinmesi ve diger sanayicilerin de ders cikarmasi icin konuyu tum ayrintilari ile soyle anlatiyor: "1994 yilina kadar bankamizin ve toplulugumuzun hic bir sorunu yoktu. Toplulugumuzun butun borcu, ciromuzun yuzde 20`si kadardi. Son derece saglikli durumdaydik. Banka da makul k‰r ediyordu. Maceraya girmedik. Sonra 1994 yilinda Turkiye kendi krizini uretti. Bu krizin banka uzerinde cok agir etkisi oldu. Banka o yila kadar cok ciddi dis itibari olan bankaydi. Cok yaygin sendikasyon kredisi kullaniyorduk. Ama 94 krizi sonrasi butun bankalar cok yuksek bedeller odemek zorunda kaldilar. Esbank, kamunun ekonomiyi kotu yonetmesinden dolayi 350 milyon dolarlik sendikasyon kredisini geri odemek zorunda kaldi. Sendikasyon kredilerini saga sola basvurmadan aksatmadan yerine getirebilmek icin maalesef cok pahali ic mevduat kullanmak zorunda kaldik. Bu bankanin rasyolarini cok bozdu. O donemin genel muduru bana dedi ki `bu asamada bankanin saglikli bir yapiya kavusmasi icin ciddi bir nakit enjeksiyonu gerekiyor. Yoksa bankayi goturemeyiz.` Benim elimde iki opsiyon vardi. Birincisi, nereye giderse gitsin deyip toplulugu suratle bankadan kopartmak ve bankayi gelismelere gore birakmak. Bugun de eger boyle birsey yapmis olsaydik, banka cok daha once sorunlu hale gelebilirdi ama biz de su anda bankanin bunyesinde olan butun sirketlerle bankanin disinda saglikli bir yapida olurduk." 1994 krizinde bankanin yasadigi sorunlari asmak icin gerekli nakiti bulduktan sonra kamunun kendilerini aldattigini bundan sonra da bankayi bir daha toparlayamadiklarini savunan Zeytinoglu, "Kamunun bize ciddi bir kazigi oldu. 1995 yilinda 1994 yilindaki asiri devaluasyon yetmiyormus gibi bir yasa cikardilar ve dediler ki, kamu kuruluslarinin borclarina Merkez Bankasi reeskont faizinden daha fazla faiz yurutemezsiniz. Merkez Bankasi reeskont faizi yilda yuzde 52... O gunlerde kamu devlet kagitlarini uc ayligina yuzde 200 ile satiyordu. Yani biz disardan parayi yuzde 225 ile topluyoruz, yuzde 52 faiz ile kamu kuruluslarindan alacagiz. Bu kanun cikinca ozellestirme surecindeki kamu kuruluslari bize borcunu odememeye basladi. Cunku bulabilecekleri en ucuz faizdi. Bunu da odemezse yapacaginiz hicbirsey yoktu. Sonunda 75 milyon dolarimizi kamuya devrettik, para kamuya gitti. Biz donduk 1994 krizini bitirdigimiz yere. Yani 1994 krizini bitirdigimiz zaman aldigimiz karar yanlis degildi. O para bankanin icinde kalmis olsaydi, bu bankayi kurtarabilirdi. Ama bu para benden Yem Fabrikalari`na, Caykur`a, Et Balik Kurumu`na gitti. Kamuyu finanse etmek zorunda kaldim ondan sonra da banka rasyolarini duzeltmek icin bir daha ikinci bir sansa sahip olmadi." Esbank`in zora girmesinden sonra ilgili bakanlar ve Hazine`ye basvurduklarini anlatan Zeytinoglu, ondan sonra kamunun yeni sozler verdigini ama yine tutmadigini su cumlerler anlatiyor; "Bakanlara ve Hazine`ye gidip dedik ki; beyler biz bu bankayi kurtarmak uzereydik ama kamu 75 milyon dolarimiza el koydu. Simdi banka sorunlu bir duruma geldi, bu banka bugun batmaz, yarin da batmaz. Ama bankanin sorunlu durumu duzelmezse kamuya maliyeti fazla olur. Bize, kaynak saglayin duze cikalim dedik. Bize dediler ki, `toplulugun sirketlerini dogrudan bankaya baglayin onlari karsilik olarak alip size kaynak verelim. ` Biz de sirketleri bankaya bagladik ama kamu bize vaad ettigi yardimi yine yapmadi. O zamanki bakan, Gunes Taner`di. Daha sonra dediler ki, su Bankalar Yasasi duzelsin biz size bu destegi verecegiz, 1999`da bankalar yasasi duzeldi. Bankalar Yasasi`nda diyor ki, bir banka sorunlu durumda ise aktiflerini karsilik gostermek kaydiyla fondan destek saglayabilir. Biz zaten aktiflerimizi bunun icin koymusuz. Bunun icin iki, uc defa Hazine`ye muracat ettik. Hicbirsey yapilmadi. El koyma haksizdi, onu tartismak istemem. Ama bugunlere nasil gelindi, kissadan hisse. Devlete katiyen guvenmeyeceksin." Zeytinoglu Grubu icerisinde yer alan diger sirketlerin gelecegine iliskin ciddi kaygilari oldugunu belirten Yavuz Zeytinoglu, boyle bir belirsizlik ortami icinde sirketlerin yasayamayacagini soyluyor. Sirketlerin surekli is kaybettigini bu sirketlerin ne olacaginin biran once aciga kavusturulmasini istiyor. "Bu bankaya el koyanlar biz sirketleri kotu calistiriyoruz diye el koymadilar, bankayi verimli calistiramiyoruz diye el koydular. Bizim sanayi sirketlerimizin hicbirinin sorunu yoktur" diyen Zeytinoglu, bu kuruluslarda yaklasik 2 bin 500 kisinin calistigini hatirlatiyor. Zeytinoglu, sozlerine soyle devam ediyor; "Bizim bankaya fon veya hukumete onerimiz su; banka ile ilgili kararinizi bir gunde mi, yoksa bir yilda mi verirsiniz o sizin isiniz. Siz, bankalari sizden daha iyi yonetiriz dediniz ve bankalari aldiniz, helal olsun. Ama sirketlerle ilgili karari bu kadar bekletemezsiniz. Cunku gereken isleri yapamazlarsa olurler. Onun icin bunlarla ilgili karari biran evvel alalim." (DUNYA)
Kamu Verdigi Sozleri Tutmadi.
10.04.2000 - 00:00 | Son Güncelleme :Tasarruf MevduatiSigorta Fonu tarafindan el konulan Esbank`in eski sahibi Yavuz Zeytinoglu, Esbank olayinin perde arkasini, olaylarin gelisimini, beklentilerini ve ugradigi haksizliklari DUNYA`ya anlatti. Kamunun kendisine verdigi sozleri tutmamasi nedeniyle bu duruma geldigini belirten Zeytinoglu, artik devlete guveninin kalmadigini ifade ediyor. Yillarin sanayicisi, yasanan butun olaylardan kissadan hisse olarak devlete katiyen guvenilmeyecegini artik ogrendiginin onemle altini ciziyor. Ticari hata yapmis olabilecegini ama asla ahlaksizlik yapmadigini belirten Zeytinoglu, bunun tescil edilmesini istiyor. Esbank`tan kendisi ve ailesi icin bir tek kurus dahi kullanmadigini vurgulayan Zeytinoglu, "Ben sunu istiyorum. Hesaplara kitaplara bakilsin, ondan sonra Zeytinoglu ailesinin bankadan hic kaynak saglamadigi kabul edilsin. Zaten bunun boyle oldugunu biliyorum, ama bu kamuoyuna da aciklanmali" diyerek, politikacilara da su cagriyi yapiyor: "Insanlara namuslu olma cesaretini vereceksiniz. " Fon`un Esbank`a el koymasina iliskin Danistay`a itiraz ettiklerini, bankayi tekrar almanin ise oncelikleri arasinda yer almadigini kaydeden Zeytinoglu, ancak bankaya el koyma gerekcesinin kendisini ve ailesini yaralayan bir durum oldugunu ifade ediyor. Oncelikle bu yanlisligi duzeltmek icin calisacagini dile getiren Zeytinoglu, ikinci onceliginin ise banka ile birlikte el konulan diger sirketlerinin geleceginin belirsizligini ortadan kaldirmak olacagini belirtiyor. Fon`un Esbank`a el koyarken Bankalar Yasasi`nin 14/3 ve 14/4 maddelerine dayandirmasini elestiren Zeytinoglu, 14/4 maddesini kabul etmedigini ifade ediyor. Zeytinoglu, sozlerine soyle devam ediyor; "14/3 denilen madde, banka yoneticilerinin banka kaynaklarini bir kotu kullanimi olmadan fakat konjonkturel nedenlerle bankanin zarar etmesi durumunda sozkonusudur. 14/4 maddesinde ise bankayi tek basina veya birlikte yoneten ortaklarin, banka kaynaklarini kendi lehlerine kullanmak suretiyle bankayi zarara ugratmis olmalari kosulu var. 14-3`e birsey demiyorum ama 14/4 olmadigina inaniyorum." 14/4 kapsamina girmediklerini, konunun tekrar degerlendirilmesi icin Basbakanlik`a dilekce ile basvurduklarini belirten Zeytinoglu, bankanin incelenmesi bittikten sonra bu durumun kamuoyuna da anlatilmasini istiyor ve sozlerine soyle devam ediyor: "Bizim iddia ettigimiz ve tahkik edilmesini istedigimiz cok acik hususlar sunlar: Birincisi, gerek Yavuz Zeytinoglu`na, gerekse Zeytinoglu`nun veya ailesinin sahip olugu sirketlere dogrudan ya da dolayli, Esbank`tan herhangi bir kredi acilmamistir. Ikincisi, Esbank`in ortaklari arasinda olup, kendisine kredi acilmis sirketlerin hic birinde Yavuz Zeytinoglu veya Zeytinoglu ailesine ait sirketlerin herhangi bir hissesi yoktur." Fon`un bankaya el koyma gerekcesinin diger sirketlerin de durumunu zora soktugunu belirten Zeytinoglu, bunu siyasilere ve burokratlara defalarca anlattigini, herkesin kendisine cok hak verdigini ama bir sonuc alamadigini ifade ediyor. Zeytinoglu, "Ben bankadan bir menfaat saglamisim, hani nerede, nasil saglamisim. Sagladiysam da ispatlayin" cagrisinda bulunuyor. "Bankayi soyup kendi menfaatlerim icin kullansaydim dahi hicbirsey degismeyecekti, yine ayni muameleye tabi tutulacaktim" diyen Zeytinoglu, "Ben bu bankadan kendi menfaatim icin bir tek kurus kullanmadim. Ben bankaya guclendirmek icin butun mallarimi verdim. Bu bankadan 100 milyon yurutmus olsaydim, hicbirsey degismeyecekti. Yine 14/4`le suclanacaktim. Hickimse yogurdum eksi demez. Ama ben otoritelere sure verdim, gelinsin bakilsin incelensin diye. Uc ay oldu, uc aydir bankanin icindeler. Artik benim hakkimin teslim edilmesi lazim" goruslerini dile getiriyor. "Bazi tercihleriniz nedeni ile pismanlik duyuyor musunuz" diye sordugumuz da pisman olmanin ayri birsey oldugunu kaydeden Zeytinoglu, kamunun kendisine "kazik attigi" icin bu duruma geldiginin bilinmesini istiyor. Zeytinoglu, Esbank`in bu duruma nasil geldiginin bilinmesi ve diger sanayicilerin de ders cikarmasi icin konuyu tum ayrintilari ile soyle anlatiyor: "1994 yilina kadar bankamizin ve toplulugumuzun hic bir sorunu yoktu. Toplulugumuzun butun borcu, ciromuzun yuzde 20`si kadardi. Son derece saglikli durumdaydik. Banka da makul k‰r ediyordu. Maceraya girmedik. Sonra 1994 yilinda Turkiye kendi krizini uretti. Bu krizin banka uzerinde cok agir etkisi oldu. Banka o yila kadar cok ciddi dis itibari olan bankaydi. Cok yaygin sendikasyon kredisi kullaniyorduk. Ama 94 krizi sonrasi butun bankalar cok yuksek bedeller odemek zorunda kaldilar. Esbank, kamunun ekonomiyi kotu yonetmesinden dolayi 350 milyon dolarlik sendikasyon kredisini geri odemek zorunda kaldi. Sendikasyon kredilerini saga sola basvurmadan aksatmadan yerine getirebilmek icin maalesef cok pahali ic mevduat kullanmak zorunda kaldik. Bu bankanin rasyolarini cok bozdu. O donemin genel muduru bana dedi ki `bu asamada bankanin saglikli bir yapiya kavusmasi icin ciddi bir nakit enjeksiyonu gerekiyor. Yoksa bankayi goturemeyiz.` Benim elimde iki opsiyon vardi. Birincisi, nereye giderse gitsin deyip toplulugu suratle bankadan kopartmak ve bankayi gelismelere gore birakmak. Bugun de eger boyle birsey yapmis olsaydik, banka cok daha once sorunlu hale gelebilirdi ama biz de su anda bankanin bunyesinde olan butun sirketlerle bankanin disinda saglikli bir yapida olurduk." 1994 krizinde bankanin yasadigi sorunlari asmak icin gerekli nakiti bulduktan sonra kamunun kendilerini aldattigini bundan sonra da bankayi bir daha toparlayamadiklarini savunan Zeytinoglu, "Kamunun bize ciddi bir kazigi oldu. 1995 yilinda 1994 yilindaki asiri devaluasyon yetmiyormus gibi bir yasa cikardilar ve dediler ki, kamu kuruluslarinin borclarina Merkez Bankasi reeskont faizinden daha fazla faiz yurutemezsiniz. Merkez Bankasi reeskont faizi yilda yuzde 52... O gunlerde kamu devlet kagitlarini uc ayligina yuzde 200 ile satiyordu. Yani biz disardan parayi yuzde 225 ile topluyoruz, yuzde 52 faiz ile kamu kuruluslarindan alacagiz. Bu kanun cikinca ozellestirme surecindeki kamu kuruluslari bize borcunu odememeye basladi. Cunku bulabilecekleri en ucuz faizdi. Bunu da odemezse yapacaginiz hicbirsey yoktu. Sonunda 75 milyon dolarimizi kamuya devrettik, para kamuya gitti. Biz donduk 1994 krizini bitirdigimiz yere. Yani 1994 krizini bitirdigimiz zaman aldigimiz karar yanlis degildi. O para bankanin icinde kalmis olsaydi, bu bankayi kurtarabilirdi. Ama bu para benden Yem Fabrikalari`na, Caykur`a, Et Balik Kurumu`na gitti. Kamuyu finanse etmek zorunda kaldim ondan sonra da banka rasyolarini duzeltmek icin bir daha ikinci bir sansa sahip olmadi." Esbank`in zora girmesinden sonra ilgili bakanlar ve Hazine`ye basvurduklarini anlatan Zeytinoglu, ondan sonra kamunun yeni sozler verdigini ama yine tutmadigini su cumlerler anlatiyor; "Bakanlara ve Hazine`ye gidip dedik ki; beyler biz bu bankayi kurtarmak uzereydik ama kamu 75 milyon dolarimiza el koydu. Simdi banka sorunlu bir duruma geldi, bu banka bugun batmaz, yarin da batmaz. Ama bankanin sorunlu durumu duzelmezse kamuya maliyeti fazla olur. Bize, kaynak saglayin duze cikalim dedik. Bize dediler ki, `toplulugun sirketlerini dogrudan bankaya baglayin onlari karsilik olarak alip size kaynak verelim. ` Biz de sirketleri bankaya bagladik ama kamu bize vaad ettigi yardimi yine yapmadi. O zamanki bakan, Gunes Taner`di. Daha sonra dediler ki, su Bankalar Yasasi duzelsin biz size bu destegi verecegiz, 1999`da bankalar yasasi duzeldi. Bankalar Yasasi`nda diyor ki, bir banka sorunlu durumda ise aktiflerini karsilik gostermek kaydiyla fondan destek saglayabilir. Biz zaten aktiflerimizi bunun icin koymusuz. Bunun icin iki, uc defa Hazine`ye muracat ettik. Hicbirsey yapilmadi. El koyma haksizdi, onu tartismak istemem. Ama bugunlere nasil gelindi, kissadan hisse. Devlete katiyen guvenmeyeceksin." Zeytinoglu Grubu icerisinde yer alan diger sirketlerin gelecegine iliskin ciddi kaygilari oldugunu belirten Yavuz Zeytinoglu, boyle bir belirsizlik ortami icinde sirketlerin yasayamayacagini soyluyor. Sirketlerin surekli is kaybettigini bu sirketlerin ne olacaginin biran once aciga kavusturulmasini istiyor. "Bu bankaya el koyanlar biz sirketleri kotu calistiriyoruz diye el koymadilar, bankayi verimli calistiramiyoruz diye el koydular. Bizim sanayi sirketlerimizin hicbirinin sorunu yoktur" diyen Zeytinoglu, bu kuruluslarda yaklasik 2 bin 500 kisinin calistigini hatirlatiyor. Zeytinoglu, sozlerine soyle devam ediyor; "Bizim bankaya fon veya hukumete onerimiz su; banka ile ilgili kararinizi bir gunde mi, yoksa bir yilda mi verirsiniz o sizin isiniz. Siz, bankalari sizden daha iyi yonetiriz dediniz ve bankalari aldiniz, helal olsun. Ama sirketlerle ilgili karari bu kadar bekletemezsiniz. Cunku gereken isleri yapamazlarsa olurler. Onun icin bunlarla ilgili karari biran evvel alalim." (DUNYA)