Türkiye`ye toplam 414 gümrük kapısından yılda 8-10 milyar dolarlık kaçak mal giriyor. Kaçak yollarla Türkiye`ye giren ürünlerin büyük çoğunluğu Uzakdoğu ülkelerinden geliyor.
Bundan 20 yıl önce gazete haberlerinde sigara kaçakçılığı ile ilgili haberleri sık duyardık. Serbest piyasa ekonomisi ile azalacağını düşündüğümüz kaçakçılık son yıllarda yeniden hortladı. Sigara ve içkinin payı azaldı, ürünler çeşitlendi. Şimdilerde canlı hayvandan tekstil ürünlerine, cd`den telefona mazottan züccaciyeye, kırtasiyeden kömüre, demir-çelik ten, şekere kadar pekçok ürün, Türkiye`deki 414 gümrük kapısından geçip iç piyasada satışa sunuluyor. tüm sektörleri inceleyerek yaptığımız araştırmaya göre yılda 8-10 milyar dolarlık kaçak mal Türkiye`ye giriyor. Bu rakam Türkiye`nin yaklaşık 50 milyar dolarlık yıllık ithalatının yüzde 20`sine denk geliyor.
GÜMRÜK DAĞILIMI;
Geçtiğimiz yıl dünyanın saygın dergilerinden The Economist`te yer alan yorum, `Orta Doğu`nun dünyanın en fazla kaçakçılık yapılan bölgesi olduğu, Türkiye`nin de bu oyunun önemli aktörü olduğuna` ilişkindi. Bugünlerde, The Economist`i doğrulayacak olaylara daha sık rastlanmaya başlandı. Konumu itibariyle köprü durumundaki Türkiye`de gümrük kapılarının gereğinden fazla olması kontrolün yapılmasını engelliyor. Özellikle karayolu geçişli gümrük kapıları gümrüksüz mal girişinin daha büyük oranda yapıldığı yerler olarak kayıtlara geçmiş durumda. Almanya, Fransa gibi Avrupa ülkelerinde bile gümrük kapılarının sayısı 70-75`i geçmezken denetimin Avrupa ülkelerine nazaran çok daha zor olduğu bir ülkede tam 414 gümrük kapısı bulunuyor.
Kaçak yollarla Türkiye`ye gelen ürünlerin başında tekstil ve konfeksiyon var. Araştırmalara göre iç piyasada yılda 3 milyar dolara yakın tekstil ürünü satılıyor. Uzakdoğu`dan gelen mallar bununla bitmiyor. Kırtasiye, elektrik malzemeleri, porselen, oto yedek parçaları, telefon, oto teyp, kasetçalar, cd gibi pekçok elektronik eşya da kaçak ürünler arasında.Kırtasiye Üreticileri Derneği Başkanı İsmail Keresteci, Uzakdoğu`dan gelen ürünlerin 70-100 milyon dolar arasında olduğunu söyledi. Sınır komşularımızdan gelen ürünlerin başında mazot var. Her yıl 3 milyar dolarlık kaçak mazot İran, Irak ve Gürcistan`dan Türkiye`ye giriyor. Ayrıca İran ve Rusya`dan önemli miktarda düz cam girişi var. Yine komşularımız İran, Suriye ve Bulgaristan`dan canlı hayvan, şeker, Rusya ve Ukrayna`dan kömür ve demir-çelik hammaddesi geliyor.
MENZUAT ZEMİN HAZIRLIYOR;
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Güngör Keşçi`ye göre en büyük kaçak tekstil ve konfeksiyonda. Önceleri kumaş, hambez gibi ürünlerle sınırlı olan bu kaçakların elbise, gelinlik, tişört gibi ürünlere de sıçradığını belirten Keşçi şunları söyledi:Kesin olmamakla birlikte 3 milyar dolar olarak ifade edilen kaçaklar, dahilde işleme rejimindeki boşluklardan kaynaklanıyor. Dahilde işleme süreleri sınırlandırılmalı. Böylece gerçek ihracatçı kumaşı aldıktan sonra ürünü yapıp üç ay içinde sevkeder. Zaten moda çok çabuk değiştiği için kumaşın modası 1 yılda geçer. Ama Türkiye`de 2 yıl uzatılmış işleme belgeleri var. Dahilde işleme talebinde bulananlardan yurtdışı siparişleri sorulabilir. Adının açıklanmasını istemeyen Türkiye`nin en büyük gümrük bölge müdürlerinden üst düzey bir yetkili de sorunun çaresini şöyle açıkladı: Bütün sorun dahilde işleme rejiminden kaynaklanıyor. İthal edeceği ürünü işleyip satacağını belirten herkes dahilde işleme belgesi ile yurda mal sokuyor. Ama bu malların çoğu ihraç edilmiyor. Özellikle et gibi riskli mallarda belge alan firmalar Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından daha sıkı kontrol edilsin. Sigara ve içki gibi yolcu beraberinde giren mallardan malın değeri oranında teminat alınsın. Sınır ticareti ve serbest bölgelerden girişler gözden geçirilsin ve riskli malların girişi yasaklansın. Bunlar yapıldığında kaçaklar asgariye inecektir.
(SABAH)