Batılı hükümetler giderek artan yasa dışı göçmenlerin sayısından kaygı duymaya başladı. Ancak mülteci başvurularını kabul etme veya iadeye ilişkin ortak bir siyaset mevcut değil. Geçen yıl 4000 İranlı yasa dışı yollardan Birleşik Krallık`a mülteci başvurusunda bulundu.
Bu hafta, güney İran semalarında uçağın güvenlik güçleriyle tabanca çatışmasına giren uçak kaçırıcıları, dört aileden oluşan 20 kişilik bir kalabalıktı. Bu grup ülkeden kaçmak için bir yerel uçak kiralamıştı. Yak - 40 tipi uçağın pilotu İran`ın Bandar kentine inip uçağı terkedince, kaçma girişimi de başarısızlığa uğradı. Kaçırma olayına ilişkin senaryolar değişiyor. Bazılarına göre iki kabin görevlisi öldürüldü. Bir hostes de ciddi bir biçimde yaralandı. Uçağı kaçıranlar İsrail`e ve oradan
da ABD`ye gitmek istiyordu. Kimlikler ve olayın nedenleri açıklanmıyor ama olay, ülkesini terletmek isteyen İranlıların büyüyen rakamlarına dikkat çekiyor. Tahminlere göre ayda birkaç bin İranlı her ay ülkelerini terk etme girişiminde bulunuyor. Bunun en büyük nedeni ekonomi. İslam devriminden bu yana yaşam standartları giderek düştü ve istatistiklere göre her 5 İranlıdan birisi fakirlik sınırının altında yaşıyor. Batılı hükümetler giderek artan yasa dışı göçmenlerin sayısından kaygı duymaya başladı, ancak mülteci başvurusu kabul etme veya iadeye ilişkin ortak bir siyaset mevcut değil.
Geçen yıl neredeyse 4000 İranlı yasadışı yollardan Birleşik Krallık`a başvuruda bulundu. İranlılar, Çinliler ve Sri Lanka`lılardan sonra üçüncü büyük grubu oluşturuyor. BK`nın kaçan İranlıları geriye iade etmeye ilişkin bir yasası yok. Rakamlar her yıl artıyor. Genelde İran bu İslam cumhuriyetini terk etmek isteyen vatandaşlarına herhangi bir engellemede bulunmuyor. Terk edenlerin sorunu Avrupa`ya nasıl gidecekleri noktasında düğümleniyor. Kendilerini seyahat acentaları olarak gösteren insan trafiği kuryeleri iki çözüm sunuyor: Bir vize satın al ve Bosna veya Türkiye`den başlayan tehlikeli bir yol izle. Bir aracı AB ülkelerinde geçerli olan Schengen vizelerini tanesi 2000 dolardan satıyor. Bu vizeler Tahran`daki Yunan elçiliğinden veriliyor.
Vizelerin gerçek mi sahte mi olduğu belli değil. Bir Tahran mahkemesi geçen ay sahte Schengen vizesi üreten bir kadını yargıladı. Bu arada Fransız elçiliği de kadrosuna dahil bir kişinin gerçek vizeyi sattığını ortaya çıkartmanın utancını yaşadı. Şimdi Kansas City`de yaşayan genç bir İranlı Hıristiyan azınlığa dahil. Bu kişi Saraybosna`ya yapılan bir tura katılıyor, ormanlarda yürüyor, Hırvatistan`da Sava nehrini geçiyor, Slovenya`ya gidiyor ve İtalya sınırında kilisede karşılanıyor. Buradan Avusturya`ya mülteci olarak gidiyor ve daha sonra da ABD`ye seyahat ediyor. O kendisini şanslı sayıyor. Yaz boyunca Sava nehrini geçmek isteyen 16 İranlı kadın ve çocuk bindikleri sandal devrilince yaşamlarını kaybediyor. Eğer İran`da daha uzun bir süre bekleseydi bu genç Hıristiyan daha da güvenli bir seyahat gerçekleştirebilirdi. Geçen yıl Avusturya elçiliği Tahran`dan kaçmak isteyen Musevilerin, Süryanilerin ve hatta İslam`dan önce çıkan bir din olan Zoroastriyanların kaçış yolu haline geldi.
Avusturya vizeleri, Viyana üzerinden ABD`ye gitmek isteyenlere veriliyor. Gidiş örgütlü ve din gruplarının sponsorluğu altında gerçekleşiyor. İran`da yaşayan Musevi ve Hıristiyan liderler kaygılı, ancak bu din grupları İran`ın azınlıklarını boşaltıyor. Her yıl 1000`den fazla Musevi`nin ülkeyi terk ettiği söyleniyor. Musevilerin İran`daki toplam nüfusu 20 bin. Hamedan Museviler için bir kutsal ziyaret yeri. Burada şu anda sadece 35 Musevi yaşıyor. İran parlamentosunun seçilmiş Musevi temsilcisi Morris Motamed, İranı dinsel nedenlerle terk edecek bir neden artık yok, diyor. Mevkidaşı Ermeni Leon Davidian da aynı şeyi söylüyor. Özellikle ABD`ye yönelik göçler Davidian`ı kaygılandırıyor. İronik anlamda, İran`ı terk etme girişimleri reformcu başkan Muhammed Hatemi`nin körüklediği dinsel ve sosyal hoşgörü ortamında giderek daha da artıyor. Göçmen sayısı, yasa dışı olduğu kadar, ABD, Kanada, Avustralya`ya yasal yollardan göç eden İran`ın profesyonel elit tabakasıyla daha da artıyor. Bu beyin göçünden ötürü kaygı duyan Tahran Times geçenlerde bir editoryal yazısında şöyle dedi: Bu trendi tersyüz etmeliyiz. Ancak o zaman hükümetimizin başarılı olduğu söyleyebiliriz. Ve ancak o zaman İranlılar kendilerine kişiler yabancılaşmaktan kurtulabilir. (FİNANSAL FORUM - FİNANCİAL TİMES)