Irak; petrol eksikliğini önlemek için muhtemelen dünya çapında stratejik petrol stoklarınının kullanıma sunulmasını tetikleyecek ve Suudi Arabistan`ı üretim kapasitesi sınırlarının ötesine geçmeye zorlanmasını gerektirecek bir biçimde, global petrol krizini daha da kötüleştirmek üzere olabilir.
OPEC`in 10 üyesi gelecek hafta üretimini günlük 500,000 varil arttırmaya hazırlanırken, grubun 11. üyesi Irak, işlemciler, petrol şirketleri ve diğerlerinin de bildiği gibi, ihracatını kısa bir süre içinde askıya alabileceğinden söz ediyor. Bu, diğer üyelerin artış planının yaklaşık beş katı anlamına geliyor. Irak`ın bu tavrı, BM ile bir süredir perde arkasından devam eden politik bir anlaşmazlığa dayanıyor: Irak petrolünün - aslında tüm ticaretinin - dolar yerine euro bazında fiyatlandırılması talebi.
Irak`ın bu ay başlarında bu değişiklik talebini BM`e ilettiği mektupta, BM`e tanınan bağlayıcı bitiş tarihi olan Kasım`ın 1`ine az bir süre kaldı. Ürdünlü işlemciler, Irak`ın gazete reklamlarında ve ihale ilanlarında, BM`in gıda karşılığı petrol programına ilişkin tüm işlemlerini, euro ya da ürünün menşei ülkenin para biriminde yapılmasını açıkça belirttiğini söylüyorlar. Ham petrol alıcılarından, Irak`ın gelecek ay ihraç etmeyi planladığı günlük 2.4 milyon varil petrol için euro bazında akreditif mektubu sağlamaları istendi. Ve Irak petrol şirketi SOMO`nun BM`e bilgi vermesi gerekiyor. BM`den herhangi bir işaret gelmediği taktirde, onaylama sürecinin gerekli bir kısmı olan Kasım ayı ham petrolü fiyatı teftişi genellikle daha önceden yapılmış oluyor.
Perşembe günü, sık sık bölgeden haberler alınmasını sağlayan, etkili ve iyi ilişkilere sahip olan Middle East Economic Survey, MEES, Orta Doğu Ekonomik Anketi, haftalık alışılmış zamanlamasından saparak, BM`in Irak`ın talebine yanıt vermemesinden dolayı, Irak petrol ihracatının gelecek hafta askıya alınabieceğine ilişkin ciddi bir olasılık olduğunu rapor etti. MEES editörü Walid Khadduri Irak petrol ihracatı komplike süreci için ne kadar az gün kaldığına işaret ederek, Yüklemede bazı gecikmeler kaçınılmaz, dedi. Khadduri`ye göre muhtemelen gelecek 24 saat içinde Irak`ın ihracatı durdurma ya da euro planında bir gecikmeyi kabul edeceği kararına ilişkin ipucu elde edilecek. Bu ipucu, SOMO`nun Kasım fiyatlarını BM`e sunma ya da sunmama kararı şeklinde olacak.
Mevcut günlük 78 milyon varil ham petrol gereksinimini karşılamak için dünyanın neredeyse tüm üreticileri ve ihracatçılarının çabalarını seferber ettiği bir dönemde, Irak ihracatlarının eksikliği oldukça hissedilir. Bu, dünyanın en büyük ihracatçısı ve ham petrol üretmek için kullanılmamış kapasitesi olan Suudi Arabistan`ın, daha fazla üretime gitmesine yol açabilir. Ancak, Suudi Arabistan bile Irak ihracat kaybını tamamen karşılayabilecek durumda değil. Belli başlı tüketici ülkelerin, Paris`de yerleşik International Energy Agency, IEA, Uluslararası Enerji Ajansınca regüle edilen stoklarını kullanmaya zorlanmaları gündeme gelebilir.
Piyasa için önemli bir şok olur, diyen Robert Priddle, Irak ihracatının durdurulduğu taktirde, 25 endüstrileşmiş Batı ülkesini kapsayan IEA üyelerinin, tavırlarını belirlemek için acele toplanmaları gerektiğini söyledi. Bu toplantıda, IEA üyelerinin 122 günlük net ihracatlarına karşılık gelecek, stoklarının açılımı da gündeme gelecek.
Piyasaya stoklar ve Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirleri gibi ülkelerden üretimle ne kadar daha fazla ham petrol gelebileceğine işaret etmeden önce Priddle, nükteli bir şekilde, Irak ihracatında bir sorun, dünyayı üretim sınırları ötesine götürür. O zaman ne olur? Dua ederiz, dedi. (FİNANSAL FORUM - THE WALL STREET JOURNAL)