Birbiri ardına halka arzlarla gündeme gelen İMKB, yeni dönemde yine bazı şirketlere ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Ancak bu sefer arzı gündeme gelen şirketler borsada bir ilk olmaya hazırlanıyor. Çünkü bunlarh erkesin yakından tanıdğı futbol kulüpleri: Beşiktaş ve Galatasaray. Bu iki kulübün bilanço kalemlerinin, kar ve zarar hedeflerinin incelenmesinden ziyade, bizim burada yapacağımız, dünyada futbol kulüplerine olan talebe bir göz atmak ve bu hisselerin borsa performanslarının tatminkar olup olmadığını anlamaya çalışmak.
İngilizciler öncü oldu
Futbol kulüplerinin halka arz furyası ilk olarak 1990’lı yıllarda başladı. Bu furyaya öncülük eden de İngiliz kulüpleri oldu. İngiliz klüplerinin futbolun tam anlamıyla bir sektör haline geldiği gerçeğini göz önüne alarak halka arz yoluyla hisse senedi satışına girişmesi, uzmanlar tarafından sonra derece doğru bir yaklaşım olarak değerlendirildi. Bu sayede kulüplerin ihtiyacı olan maddi kaynaklar hisse senetleri aracılığıyla elde edilmeye başlandı. Böylelikle yatırımcılar da gönül verdikleri takımların karına ortak olma şansına sahip oldular.
Gelir kaynakları çeşitli
Futbol kulüplerinin gelir kaynakları aslında oldukça fazla. Bunlar arasından önce çıkanlar da bilet satışları, TV yayın hakları, reklam gelirleri, sponsor gelirleri, stadyumlarla birlikte oluşturulan alışveriş merkezlerinden elde edilen gelirler ve özellikle son yıllarda medya kuruluşlarıyla futbol kulüpleri arasında yapılan astronomik düzeydeki yayın hakkı anlaşmaları.
Hepsi başarılı değil
Fakat bu başarının diğer tüm futbol klüpleri için doğru olduğunu söylemek doğru değil. Ünlü İngiliz kulübü Aston Villa’nın yıllık zararının 4 milyon pound olması v ehisse senetlerinin 1997’deki arz fiyatının 1/3 seviyesinde işlem görmesi, hem yatırımcıları hem de taraftarları üzüyor. Öte yandan geçtiğimiz yıl Şampiyonlar liginde çeyrek finale yükselen Chelsea’nin geçen seneki zararının 3.5 milyon pound seviyesinde olması ve hisse senedi fiyatının 1996 halka arz fiyatından %12 aşağıda olmasıda bir başka başarısızlık örneği olarak görülüyor. Bunun yanında İngiltere’de, Londra Borsası’nda işlem gören on ingiliz premier ligi takımının yedisinin hisse senetleri yıl başından bu yana değer kaybetti. Yaşanan bu düşüş de klüplerin piyasa değerlerinin toplamda 144 milyon $ azalmasına sebep oldu.
Uzmanlar, zararların sebebi olarak astronomik düzeyde olan transfer fiyatları ve futbolculara ödenen maaşları gösteriyor. Kulüpler, taraftarın ilgisini çekebilmek ve maçlara gelen seyirci sayısını artırabilmek için bu tür pahalı ve dikkat çekici transferler yapmak zorunda.
Türkiye’de durum farklı
Genel olarak bakıldığında futbol kulüplerine yatırım yapmak pek iyi bir seçim olarak gözükmese de, Türkiye’de durum biraz daha farklı olacak gibi gözüküyor. Çünkü İngiltere’de bu kulüpler ilk halka arzlarında büyük talep görmüşlerdi ve aynı durum bizim ülkemizde de olacağa benziyor. Özellikle ülkemizde futbola olan ilgininne kadar yüksek olduğu ve artmaya devam ettiği de göz önüne alınacak olursa bu hisselerin kısa vadede yatırımcıları memnun edeceği uzmanların ortak görüşü. Ancak orta ve uzun vadeli yatırımlar için yatırımcıların çok iyi analiz yapmaları gerekiyor.
Bu analizler ise şühhesiz diğer şirket analizlerinden biraz daha farklı olacak. Artık yatırımcılar bilanço analizlerinden ziyade, bu şirketlerin maçlarını, geleceğe yönelik yatırımlarını, altyapı çalışmalarını, taraftar sayılarını dikkate almak durumunda. (BORSAMATİK)