Yabancılar ABD hisse ve tahvillerine yatırımdan vazgeçerse dolar düşecek.
DOLAR KURALI BOZACAK MI?
Piyasalarda değişmeyen bir kural vardır: Hızlı yukarı çıkan, hızlı iner! Ama dolar bu kuralı yıkıyor. Mark karşısında 1999 başına göre yüzde 47 değer kazanan dolar, tüm öngörüleri altüst etmiş durumda.ABD`nin dış ticaret açığı rekor seviyede. Amerikalılar yurtdışına sattıklarının kat kat fazlasını ithal ediyor. Bu durumda ihracat yapan ülkelerin fazla doları satarak kendi para birimlerine geçmesi, böylece doların düşmesi beklenirdi. Doların değeri düşünce, ABD`nin ithalatı pahalılaşacak ve dış ticaret açığı azalacaktı! Ancak beklenen olmadı. Yabancılar ABD hisselerine, tahvillerine veya şirketlerine yatırım yaptı. Böylece ABD cari açığını finanse etti.
Şimdi piyasalar bu saadet zincirinin ne zaman kırılacağını merak ediliyor. Forbes dergisinde yer alan bir makale, bu endişeyi taşıyanlara karamsar bir tablo çizdi. ABD`li Bridgewater Associates isimli araştırma şirketi, bu trendin 1980`lerdeki oluşuma çok fazla benzedeğine dikkat çeken bir rapor yayınladı. Buna göre yabancılar bir gün ABD`ye yatırımdan sıkılacak. Ve bombanın pimini çekecek.
1985 ÖRNEĞİ;
1980`lerde ABD`nin dış ticaret açığı, tıpkı şimdiki gibi rekora koşuyordu. Açık, sermaye girişiyle kapanıyor ve dolar yükseliyordu. Diğer piyasaların da iyileşmesiyle sermaye girişi azaldı. Bridgewater Associates, ilginç bir noktanın altını da çiziyor: Doların inişi, merkez bankalarının müdahale etmesi halinde çok dalgalı olabilir. O dönemde merkez bankalarının müdahalesi, 1987`deki borsa çöküşüne ve Japon mali sistemini altüst eden balonun patlamasına yol açmıştı.
Petrol piyasasının gurusu Yamani çok emin: Baharı bekleyin, fiyatlar inecek!
PETROLÜN VARİLİ 10 DOLARA İNER
Petrol 2001 yılı sonunda 10 dolara düşer... Bu sözler eski Suudi Arabistan Petrol Bakanı Sheik Yamani`yi ait. 1973 yılındaki petrol ambargosunda kilit rol üstlenen Yamani, karşıt hatta sivri fikirlerini ortaya atmaktan hiç bir zaman geri durmuyor. 1986 yılında Harvard Üniversitesi`nde yaptığı konuşmada OPEC`in 18 dolarlık fiyat hedefinin çok yüksek olduğunu belirterek Ancak 15 dolar olur demişti. O zamanlar hiç destek bulmasa da, Yamani`nin kehaneti doğru çıktı.
Halen merkezi Londra`da bulunan bir think-tank kuruluşu olan Center for Global Energy Studies`in başkanlığını yapan Yamani, yine fazla popüler olmayan bir senaryo yazdı: Şu anda 34 dolar civarındaki petrol fiyatı gelecek yılın sonlarına doğru 10 dolara iner. Bu görüşüm yanlış çıkarsa çok mutlu olacağım. Ama bundan 2 kere 2`nin 4 ettiği kadar eminim. Petrol endüstrisinin gurusu sayılan Yamani`nin Forbes`da yer alan görüşlerine göre bu düşüşü destekleyen birkaç faktör var. Şu andaki arz eksikliği kısa süre sonra ortadan kaybolacak. Kış süresince tüketim yüksek seviyede kalacak. Ama gerçekte arz, talebin üstünde olacak.Yamani`yi göre OPEC sonsuza kadar fiyatı bu seviyede tutamayacak. Bu durumda öncelikle OPEC dışındaki ülkeler arzı artıracak. Ve ithal eden de ülkeler tüketimlerini azaltacak. Toyota`nın piyasaya sürdüğü hem benzin, hem de elektrikle çalışan otomobili Prius, yakın gelecekte olacakların bir sinyali.
ARZI DÜŞÜRMELİLER;
Kuruluşun yaptığı araştırmaya göre Kuzey yarımkürede kış sona erdiğinde yeterli petrol stoğu olacak. Baharla birlikte de tüketim de azalacak.Eğer kış şartları beklenenden hafif geçer ve OPEC arzı düşürmezse, petrol fiyatı tam anlamıyla dibe çakılacak. OPEC arzı günlük 1 milyon varil düşürürse, fiyat 20 doların biraz üzerinde tutunacak.Eğer 2 milyon varil kısıntı olursa, fiyat 25-30 dolar arasında kalacak.
OPEC BU KEZ ARZI ARTMADI;
OPEC ülkeleri dün Avusturya`da yaptıkları toplantıda yeni bir petrol arzına gerek olmadığı kararı verdi. Bu yıl içinde yapılan 4 artırıma rağmen petrol fiyatı, OPEC`in kararlaştırdığı 22-28 dolar bandına çekilemedi. OPEC 2000 yılında günlük 3.7 milyon varil artırım yaptı. Bu da toplam üretimin yüzde 16`sına denk geliyor. Ancak fiyatlar son 15 yılın en yüksek seviyesinde dolaşıyor. OPEC üyelerinin bu seviyenin dünya ekonomisi üzerindeki enflasyonist baskısından çok, kış sonrası fiyat çöküşünden endişe ettiği belirtiliyor. (SABAH)