Dünya Bankası`nın yaptığı satın alma gücü paritesi hesabına göre Türkiye, 2011`de satın alma gücü paritesine göre 17 bin 781 dolarlık kişi başı milli gelirle 66. sırada yer aldı.
<ımg hspace="10" vspace="5" src="http://i.bigpara.com/i/55big/ugur.jpg" align="right">Ülkelerin reel milli gelir sıralaması, Dünya Bankası tarafından 6 yılda bir yapıyor; aynı standartta, ülkeler arası döviz kuru ve fiyat düzeylerinin farklılıklarını gidererek satın alma gücü paritesine göre (SGP) ilan ediliyor. Böylece, ülkelerin milli gelirleri reel harcamalar üzerinden ortaya çıkıyor. İlk sonuçlar şunu gösteriyor; orta gelir grubu ülkeler safları sıklaştırdı, düşük gelir grubundaki ülkeler orta gelir grubuna kaydı. Türkiye ise orta gelir grubunda, ortalama verilere yakın duruyor.
Uluslararası Karşılaştırma Programı (ICP) adlandırılan bu çalışma ile satın alma gücü paritesine göre küresel ortalama milli gelir 13 bin 460 dolar olarak hesaplanmış. Bu gelirin üzerinde yaşayan dünya nüfusunun oranı yüzde 28’de. Tersten bakılırsa küresel nüfusun yüzde 72’si bu ortalamanın altında yaşıyor.
2005’de bu oran, yüzde 25-75 idi. Ya Türkiye? Önceki gün açıklanan sıralamaya göre Türkiye, Gayrı Safi Milli Hasıla (GSYH) sıralamasında 18. sırada olan Türkiye, SGP’ne göre GSYH sıralamasında da 17. sırada yer aldı. Yine satın alma gücü paritesine göre 17 bin 781 dolarlık kişi başı milli gelirle 66. sırada yer aldı. Bu da küresel ortalamanın biraz üzeri demek.
Ülkelerin fiyat seviyeleri ve döviz kurları farklı; milli gelirlerini reel olarak karşılaştırabilmek için ortak bir fiyat seviyesine ve döviz kuruna getirmek gerekiyor.
ICP’nin işlevi de şu; SGP kullanarak, bu ikili farklılığı dönüştürüyor.
Hesaplanan satın alma gücü paritesi; belli bir ülkede elde edilen gelirle satın alınabilecek belli bir mal ve hizmet sepetinin dünya ortalaması bir fiyattan değerini gösteriyor kabaca.
2011 için Türkiye’deki kişi başı milli gelir 10 bin 435 dolar. Dünya Bankası’nın hesapladığı satın alma gücü paritesine göre kişi başı milli gelir ise 17 bin 781 dolar bulunmuş. Bunun anlamı şöyle; Türkiye’de kazanılan 10 bin 435 dolarlık gelirle, Türkiye’den satın alınabilecek mal ve hizmetin dünya fiyat ortalamasından değeri 17 bin 781 dolar demek. Bunun nedeni de, ülkeler arası fiyat seviyelerindeki farklılık; Dünya için 100 olarak kabul edilen ortalama fiyat seviyesi, Türkiye için 75.6 seviyesinde.
Satın alma gücü paritesine göre yapılan sıralamada, ülkelerin sıralamadaki yerleri değişiyor. Örneğin Hindistan, normal sıralamada 1.9 trilyon dolara yakın milli geliri ile 10. sırada yer alırken, SGP’ne göre yapılan sıralamada 5.7 trilyon dolarla 3. sırada yer alıyor. Karşı bir örnekte; sıralamada 17. sırada yer alan Hollanda, satın alma gücü paritesine göre sıralandığında 25. sıraya düşüyor.
Dünya ortalaması 100 olarak endekslenen küresel fiyat seviyesi sıralamasında Türkiye 75.7’lik seviye ile 177 ülke içinde 77. sırada yer alıyor. Dünyanın en pahalı ülkesi 209’luk seviye ile İsviçre, en ucuz ülkesi ise 35’lik seviye ile Mısır.
Satın alma gücü paritesine göre yapılan hesap, görece ucuzluk nedeniyle mevcut gelirle daha yüksek bir satın alma gücü gösterse de, gelişen ülkelerdeki yoksulluğu perdelemeye yetmiyor. Kişi başı SGP’ne göre milli gelirde küresel ortalamanın altında yer alan Çin, Hindistan, Endonezya, Mısır ve Tayland’ın toplam nüfusu küresel nüfusun yüzde 43.7’si, ama elde ettiği gelir yüzde 25’ine karşılık geliyor. Oysa G7 ülkeleri, yüzde 11’lik nüfus payları ile gelirin yüzde 34.5’ini alıyor.