Dünyanın geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerinde yazgılarından habersiz doğan çocuklar global köyün en büyük mağdurları. Çünkü bu çocuklar, ülkelerinin saplandığı borç batağı içinde her yıl milyarlarca dolarlık borç yükü altında doğuyor.
Yıllarca çeşitli ülkelerin sömürgesi olmaktan kurtulamamış olan ve zengin petrol yataklarının yanı sıra, maden çeşitliliği ile de ilgi çeken Sahra Güneyi Afrika ve Güney Asya ülkeleri büyük dış borçları nedeniyle batağa saplanmış durumda. Ülkelerin içinde bulundukları bu borç yükü her geçen gün daha da ağırlaşırken, bunun en büyük kurbanlarını çocuklar oluşturuyor.UNICEF`in yaptığı araştırmaya göre, dünyada her yıl doğan milyonlarca çocuğun her biri 417 dolarlık bir borçla hayata `merhaba` diyor. Dış borçlar Türkiye için de önemli bir sorun. Çünkü Türkiye`nin dış borcu, yaklaşık 220 milyar dolar olan Gayri Safi Milli Hasıla`sının (GSMH) yüzde 47`si düzeyinde.
AFRİKA`DA DOĞMAK;
UNICEF`in araştırmasına göre, Sahra Güneyi Afrika ülkelerinde yaşayan 306 milyon çocuğun sağlık ve eğitim gereksinimleri için harcanan paranın daha fazlası 200 milyar dolar tutan dış borçlar için harcanmak zorunda. Moritanya`da yeni doğan her bebek yaşamına 997 dolarlık bir borç altında başlıyor.Bu borç, Nikaragua`da bin 213, Kongo`da ise bin 872 dolar. Gelişmekte olan ülkelerin genel ortalaması alındığında dünyaya gelen her çocuk 417 dolarlık bir borç altında doğuyor. Küresel krizin yükünü en ağır şekilde taşıyan Sahra Güneyi Afrika`nın 1980 yılında 84 milyar dolar olan dış borçları bugün 200 milyar dolara çıkmış durumda. Ekonomistler bu bölgedeki ülkelerin zaten zayıf durumda olan ekonomileriyle bu yükün altından kalkabilmelerinin mümkün olmadığı görüşünü savunuyor.
BÖLGELER ARASINDA EŞİTSİZLİK;
Dünya Bankası`nın yaptığı araştırmada da dış borç yükünün ülkeler arasında yarattığı büyük eşitsizlik açığa çıkıyor. Araştırma, ülkeleri bölgelere göre ve toplam dış borçların gayri safi milli hasılaya oranı olarak üzerlerindeki borç yükü itibariyle sıralıyor. Sahra-Güneyi Afrika, Ortadoğu ve Kuzey Afrika, Orta Asya, Güneydoğu Asya ve Pasifik, Amerika Kıtası ve Avrupa olarak ayrılan bölgeler sıralamasında en üstte bulunan ülkeler, borç yükü en ağır bölgeler olarak belirlenmiş. Ama bölgelerarası ekonomik durum dikkate alındığında borç yükü en ağır olan ülkelerin borçlarının eşit olmadığı anlaşılıyor.
GİNE BİSSAU`NUN DURUMU VAHİM;
Yani dış borçları GSMH`sinin yüzde 336`sına ulaşan Gine Bissau`nun borç yükü, aynı oranın yüzde 63 olduğu Türkmenistan`a göre çok daha ağır. Araştırmada verilen bölgeler ortalaması da çok inandırıcı değil. Çünkü araştırmada borç yükünün en ağır olduğu bölge olan Sahra Güneyi Afrika`da, dış borç yükü ortalaması, yüzde 69 olarak belirlenmiş. Ne var ki bu ortalamayı veren ülkelerin arasında Güney Afrika da var ve bu ülkenin GSMH`si tek başına tüm bölgenin toplam GSMH`sının yüzde 40`ını oluşturmaktadır. Yani Güney Afrika verilerini araştırma dışı tuttuğumuzda bu bölgenin, ortalama dış borç oranının yüzde 108`e ulaştığını görüyoruz.
TÜRKİYE`DE DURUM;
Araştırmada, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri ile aynı kategoride değerlendirilen Türkiye, 18 ülke arasında dış borç yükü en ağır sekizinci ülke. Türkiye`nin dış borç yükünün yaklaşık 220 milyar dolarlık GSMH`ye oranı yüzde 47 olarak saptanmış. Şu anda Türkiye`nin 110 milyar dolar civarında dış borcu var. Umman, Suudi Arabistan, İsrail ve İran gibi ülkelerin ise dış borçları Türkiye`den daha az. Türkiye`nin de içinde bulunduğu Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri bölge ortalaması ise yüzde 37.
BORÇSUZ ÜLKELER DE VAR;
Japonya, Singapur, Belçika, İsviçre gibi ülkelerin ise merkezi hükümetlerinin dış borcu yüzde 0 olarak belirlenmiş. Letonya, Norveç, Birleşik Krallık, Belarus, İtalya, Avustralya, Kanada ve İran gibi ülkeler ise borç yükünün yüzde 10 ve altında olduğu ülkeler. UNICEF ve Dünya Bankası`nın araştırmasından da görüleceği üzere, dünyanın bazı bölgeleri ağır borç yüklü altında ağır veballer ödüyor. Bu borç köleliğine son vermek için farklı girişimler olsa da yıllardır somut bir adım atılamadı. En son oluşturulan Ağır Borçlu Yoksul Ülkeler Girişimi (HIPC) 33`ü Afrika`da olmak üzere 41 yoksul ülkeye yardımcı olmayı amaçlıyor. Gelişmekte olan ülkeler ortalaması ile karşılaştırıldığında bu 44 ülkede çocuk ölüm oranları üçte bir oranında, anne ölüm oranları ise 3 kat daha yüksek. Bu ülkelerde yaşayan çocukların üçte biri bağışıklanmamış ve halkın yaklaşık yarısı okur-yazar değil. Ancak acı olan, HIPC 44 ülkeden yalnızca ikisine yarar sağlayabilmiş konumda. Bu girişimden yararlanan Uganda ve Bolivya kırsal kesimde yoksulluğun azaltılmasını hedefleyen bir proje başlatma çabasında.
(RADİKAL)