Asya`daki finansal krizin başlangıcından sonra geçen dört yıl içinde, gelişmekte olan piyasalara rağbet yeniden tırmanmaya başladı - en azından ABD`deki yatırım fonlar için durum bu.
Gelişmekte olan piyasalar çok çalkantılı, yatırımcılara bir yıl içinde çok büyük karlar sağlayabiliyor, ama bir sonrakinde başarısız olunabiliyor. Bu tür belirsizlikler - ve geçenlerde gerçekleşen getiri düzeyinin düşük olması - bir çok potansiyel yatırımcının gelişmekte olan piyasalar fonlarından ayrılarak, başka bölgelere kaymasına neden olmuştu.
Ancak, çeşitli tip uluslararası hisse tipine yatırım yapan uluslararası anlamda hedeflenen birçok ABD yatırım fonu, son günlerde gelişmekte olan piyasalarda önem arzeder bir duruma geldi.
82 milyon dolar tutarındaki Tocqueville International Value Fund`ın üçte birinden fazlası, gelişmekte olan piyasalara yatırıldı. Buna benzer olarak, Alliance Worldwide Privatization Fund`ın 248 milyon dolarlık fonunun yüzde 30`u da aynı piyasalara bağlanmış durumda.
Büyük ve çeşitlendirilmiş yabancı hisse fonları arasında, en az iki düzineside, her 7 dolardan en az birisi de gelişmekte olan piyasalara yatırıldı. Bu rakamlar fon araştırma şirketi Morningstar`ın verilerinden derlendi.
Bu uluslararası fonlardaki yatırımcılar kaygılanmalı mı? Söz konusu hisselerin sicili o kadar teşvik edici değil. Uzun ve kısa hikayes şu ki, bu rakamlara baktığınız zaman, gelişmekte olan piyasalar getirisi çok kötü. Gelirler alınan riske değmezdi, diyen Bill Rocco, Morningstar`da üst düzey analist.
Morningstar`a göre, bu yılın şu noktasına kadar, gelişmekte olan piyasalarda tutulan hisseler ortalam yüzde 9.2 ve geçen 5 yılda da yılda 5.7`lik bir düşüşe uğradı. Buna karşılık, Standard & Poor`s rating şirketinin 500 hisse endeksi, gelir dağılımları da dahil olmak üzere, bu yıl yüzde 9.3 kaybetti, ancak geçen 5 yıl boyunca, yüzde 15.2 ortalama kazanç getirdi. (gelişmekte olan piyasalar bono fonları biraz daha iyi performans getirirken, bu yıl yüzde 3.7 kazandı, ortalama olarak ve geçen 5 yılda ise kazançlar yılda yüzde 7.3 düzeyinde gerçekleşti.
Ayrıca, gelişmekte olan dünyadan gelen haberlerin çoğu iyi değil. Bir kez başlangıç olarak, Endonezya ayrılıkçı hareketle ve hükümet değişikleriyle çalkalanıyor, mali sorunlar Arjantin`i tehdit etti, ve oradan Brezilya`ya yayıldı, ve Türkiye para biriminin değer kaybı ve giderek yükselen işsizlik sorunlarıyla boğuşuyor.
Yine de, seçilmiş alanlarda durum iyi - Örneğin, iShares MSCI Mexico (Serbest) endeks borsası, bu yıl yüzde 18 oranında yükseldi. Ve, gelişmekte olan piyasalarda ağırlıklı olarak çalışan birkaç fon daha yüksek getirilerle, yabancı borsalardan daha iyi fonlardan daha iyi performans sergiliyor.
Daha ötede, Rocco, birçok gelişmekte olan piyasa fonlarının neredeyse 5 - 7 yıldan bu yana mevcut olduğunu söylüyor. Rocco, Bu kavramın hatalı olduğunu söylemek için henüz çok erken, diyor.
Yatırımcılar, yabancı fonların gelişmekte olan piyasalardaki durumunu merak eden yatırımcılar, fonun yıl yarısına ilişkin açıklamlarına bakabilir. Bunlar hem fon sponsorlarından hem de genelde Web`den elde edilebilir.
Yatırım fonlarının Web siteleri bazen yarım yıllık rakamları güncelleştiriyor, ve fon izleme siteleri - Morningstar.com da dahil olmak üzere - bu tür rakamlara yer veriyor.
Birçok bakımdan, gelişmekte olan piyasalar fonlar açısından dünün hikayesi. Bu fon grubu, 1990`larda ortaya çıktı ve hisse yatırımları, 1996 - 1997 yıllarında bu fonlara 10 milyar dolar para koydu.
Bono fonları daha önce şişmeye başlamıştı: 1993 yılında 694 milyon dolar ve 1994`de 735 milyon dolar. Neden olmasın? Asya patlama halindeydi ve Rusya`da geniş kapsamlı değişiklikler geliyor gibiydi.
Ancak gelişmekte olan piyasalarda herşey planlandığı gibi gitmedi. Bunun yerine, Rusya yabancılara borçlarının bir kısmını ödeyemedi ve Asya çapında para birimleri çöktü. Bugün, gelişmekte olan piyasa fonları hala 14.8 milyar dolar yatırımcı varlığına sahip, ancak bu kategoride 346.6 milyon dolar daha şimdiden kaçtı. Bu kaçış, 2000 yılında gerçekleşen 168 milyon dolarlık çıkıştan sonra geldi. Bu rakamlar Boston`daki Financial Research şirketinden alındı.
Yatırımcılar bono fonlarından da kaçarken, geçen yıl itibarıyla 428 milyar doları dışarı götürdü. Aynı rakam 2001 yılının şu noktasına kadar 281.5 milyon dolar düzeyine tırmandıysa da, bu kategori hala 3.3 milyar dolar varlığı olduğunu öne sürüyor. (Bu rakamlar yatırımlardan kazanılanları ve kaybedilenleri içermiyor.)