Plansız yapılaşma, çarpık kentleşme, gecekondular bunlar Türkiye’nin 2000li yıllarda karşı karşıya kaldığı sorunlar. GMYO bu sorunları uzun vadede aşmanın tek yolu olarak gözüküyor. Zira kurumsal yatırımları ve planlı inşaat yatırımlarını teşvik edecek Gayri Menkul Yatırım Ortaklıkları sayesinde daha kaliteli ve daha uygun fiyatlarla konut alımı mümkün olabilecek.
Kurumsal Sermaye teşvik edilecek
ABD’de inşaat yatırımlarının %70’i kurumsal sermaye tarafından yapılmakta, bu oran ise Türkiye’de %5 düzeyinde. Kurumsal yatırımları teşvik amacıyla 1995’de bankaların GMYO sektörüne girmesine izin verildi. Önümüzdeki dönemde banka karlarının da düşmesinin beklenmesi bankaları GMYO sektörüne yöneltebilecek faktörlerin başında yeralıyor.
Ayrıca GMYO’na verilen kurumlar ve gelir vergisi muaflıkları sektöre önümüzdeki dönemde büyük avantaj sağlayacak. Yasal düzenlemelerle GMYO’ların %49 oranında halka açık olmak zorunda olması GMYO’ların ihtiyacı olan parayı sermaye piyasalarından karşılayacağını göstermekte. Karşılaştırma yapılırsa ABD’de GMYO’ların yatırımlarının %60’ı sermaye piyasalarından finanse ediliyor. Bu oran ise Türkiye’de sadece %3 düzeyinde kalmakta.
YENİ DÖNEMDE FAİZLERİN DÜŞÜŞÜ MORTGAGE`LERE YARAYACAK
2001 yılında faizlerin düşüşü uzun vadeli konut kredisi olarak adlandırabilecek Mortgage’lerin çoğalmasını sağlayacaktır. Şöyle ki şimdiden Vakıfbank’ın uzun vadeli konut kredilerinde 15.000 başvuru alınmış durumda.
Mortgage’lerin Meksika’da 52 Milyar $, Portekiz’de 23 Milyar $’lık parasal değeri varken Türkiye’de 620 Milyon $ seviyesinde kalması sektörün gelişme potansiyelini göstermekte. İstanbul’da 2.000.000 konut olduğu kabul edilirse ve bunların en az 1.000.000’nun 100 bin $’dan fazla değeri olduğu varsayılırsa gayrimenkul sektörüne en az 100 Milyar $ ayrıldığı gözükebilir. Bu değerin 1/4’ünün%50’si için mortgage kullanıldığı takdirde yaratılan likidite 12 Milyar $ olmakta.
2001 yılı ve sonraki yıllarda GMYO’lar karlarını arttıracak
Sektördeki şirketlerin çoğu ön satış yöntemiyle projeleri tamamlamadan önce satılabilir üniteleri satmakta fakat gayrimenkulun tapusunu vermeden kazandığı geliri gelir tablosunda gösterememekte. Bu sebeple GMYO’ların değerlendirilmesinde karlılık ön planda olmamalıdır. Dolayısıyla borsada işlem gören GMYO şirketlerinin 2001 yılı ve izleyen yıllarda karlarını çoğaltması beklenebilir.
2001 yılında ekonomik büyümeyi ateşleyecek sektörlerin başında gelebilecek olan gayrimenkul sektörünü izlemekte fayda var. Zira 2000 yılındaki deprem ve ekonomik istikrar programının yarattığı inşaat sektöründeki daralmayı 2001 yılı karşılamaya aday gözüküyor.