Tarım ve sanayı arasındaki fiyat dengesi tarım lehine gelişmesini kasım ayında da sürdürdü.
Sanayi fiyatlarının yüzde 2 arttığı kasım ayında tarımda ise yüzde 3.9`luk bir fiyat artışı yaşandı. Bunan sonucunda, ekim sonunda 114.3 olan ic ticaret haddi, büyümeye devam ederek kasım sonunda 116.4`e yükseldi.
İç ticaret haddinin anlamı
TEFE kapsamındaki tarım fiyatları endeksinin sanayi fiyat endeksine oranlanmasıyla bulunan ic ticaret haddinin büyümesi tarım; küçülmesi sanayi lehine bir fiyat gelişmesine işaret ediyor. İç ticaret haddinin 100`ün üzerinde çıkması, baz yılına göre tarım ürünlerinin sanayi mallarına göre daha pahalı olduğunu gösteriyor. Haddin 100`ün altında oluşması ise fiyat artışının sanayiye göre daha düşük olduğu mayıs ayında ise had, 122.5`e geriledi.
İş ticaret haddi, tarım fiyatlarındaki yüzde 4.8`lik düşüşe karşılık sanayi fiyatlarının yüzde 1.9 arttığı haziran ayında 114.5`e, tarım fiyatlarında mevsimsel düşüşün sürdüğü temmuz ayında 111.5`e, ağustos ayında da 109.8`e kadar indi.
Tarımda yaz aylarında yaşanan ucuzluk eylül ayı ile birlikte sona erdi. Eylülde anayideki yüzde 1.9`luk fiyat artışına karşılık tarımdaki artış yüzde 3.5 düzeyinde gerçekleşti. Böylece iç ticaret haddi 111.5`e yükseldi. Had, tarımdaki fiyat artışlarının sanayiye göre, yüksek seyrettiği ekim ayında 114.3`e kasım ayında da 116.4`e kadar çıktı.
İlk onbir aylık dönemde tarım fiyatlarında artış yüzde 35.3, sanayideki artış yüzde 27.8 düzeyinde gerçekleşti.
Tüketici/toptan
Tüketici fiyat endeksinin toptan eşya fiyat endeksine oranı ise kasım ayında yüzde 129.3`e kadar yükseldi. Bu durum, kasım ayında tüketici fiyat artışının toptan eşya fiyatlarındaki artışa göre daha yüksek çıkmasından kaynaklandı.
Tüketici fiyatlarının toptan eşyaya göre çok daha hızlı arttığı 1999 yılında söz konusu oran büyüyerek yıl sonunda yüzde 124.1`e ulaşmış; bu dengenin tersine döndüğü bu yılın ocak yaında yüzde 1237e, şubat ayında yüzde 122.6`ya, marta yında yüzde 122.4`e, nisan sonunda da 122.37e inmişti.
İzleyen dönemde tüketici fiyat artışları yeniden toptan eşyadakinin üzerinde gerçekleşmeye başladı. Tüketici fiyat endeksinin toptan eşya fiyat endeksine oranı, mayıs ayında yüzde 122.9`a, haziranda yüzde 123.4`e, temmuzda yüzde 124.9`a, ağustosta yüzde 126.4`e, eylül ayında yüzde 127.3`e, ekim ayında yüzde 127.7`ye, kasım ayında da 129.3`e kadar yükseldi. (ANKA)