Yıllık enflasyon oranı ekim ayıyla birlikte yüzde 40`ın altını zorlamaya başladı. Çok düşük bir olasılıkla da olsa, toptan eşya fiyatlarındaki ekim ayı artışının yüzde 1.7`de kalması halinde yıllık enflasyon yıllar sonra ilk kez yüzde 30`lu rakamlara inerek yüzde 40`ın altını görecek. Tüketici fiyatlarında ise yıllık artışın yüzde 45`in altında bir orana gerilemesi bekleniyor.
DİE`nin 3 Kasım`da açıklayacağı enflasyon oranlarıyla, yıllık enflasyondaki hızlı gerileme devam edecek. Geçen yıl ekim ayında toptan eşya fiyatları yüzde 4.7, tüketici fiyatları ise yüzde 6.3 oranında artmıştı. bu yıl ekim ayı artışları ise her iki endekste de bu oranların oldukça altında bekleniyor. Eylül ayında mevsimsel olarak yüzde 2.3 ile yaz aylarına göre yüksek çıkan TEFE`deki aylık artış oranının, ekimde de yüzde 2 dolayında oluştuğu tahmin ediliyor. TÜFE`deki aylık artışın ise ekim ayında da eylüldeki gibi yüzde 3`ün üzerinde gerçekleşme olasılığı yüksek buunuyor. Eylülde TÜFE yüzde 3.1 oranında artmıştı.
Önceki yılların eylül ve ekim aylarına bakıldığında kesin bir kural olmamakla birlikte genel olarak ekima yında TÜFE`deki artışın eylül ayına göre daha yüksek, TEFE`deki artışın ise eylüle göre daha düşük olduğu görülüyor.
Bu tahminlere, TEFE ve TÜFE endekslerindeki mevsimsel hareketlenmeler ve endekslerin aylara göre seyrine yönelik analizler temel oluşturuyor.
TEFE`nin seyri
Yıllar itibariyle geriye doğru bakıldığında, TEFE`de yıl içinde üç fiyat platosu ortaya çıkıyor. Kış sonu ile ilkbahar başı en yüksek platoyu oluşturuyor. Yaz mevsiminde yavaşlayan toptan eşya fiyat artışlarının Eylül-Aralık döneminde yeniden hızlanma eğilimine girdiği görülüyor.
-Çekirdek enflasyon olarak da adlandırılan özel sektör imalat sanayii fiyat artışlarına bakıldığında, firmaların üçer-dörder aylık fiyat ayarlamalarına gittikleri ve fiyatların genel olarak ocak, haziran ve eylül aylarında artırıldığı dikkati çekiyor. Kamu imalat sanayiinin ise daha çok, genel fiyat artışlarının yavaşladığı temmuz-eylül döneminde zam yaptığı, ekim, kasım aylarında ise bu kesimin fiyat artışlarının yavaşladığı gözleniyor. Bu nedenle de TEFE`deki ekim artışı eylülün altında kalıyor.
-Tarım fiyatlarındaki artışların ise kışa doğru artan bir ivme kazandığı biliniyor.
-Merkez Bankası`nın para politikası kapsamında döviz sepetindeki aylık artışları ekim ayıyla birlikte yüzde 1`e çekmesi de özellikle imalat sanayii fiyatlarında olmak üzere TEFE üzerinde baskı yeni bir baskı oluşturdu.
Tüketici enflasyonu ne olur?
-Enflasyonun seyrine ilişkin analizler, TÜFE`deki en yüksek artışların sırasıyla ekim, eylül ve ocak aylarında yaşandığını yansıtıyor.
-TÜFE`deki artışın ekim ayında hızlanmasında giyecek fiyatları önemli rol oynuyor.
-TÜFE`deki ekim ayında yaşanan hızlanmanın önemli bir nedenini de gıda fiyatlarındaki artış oluşturuyor. TEFE Kapsamında bulunan tarım fiyatlarındaki artış ile imalat sanayi içerisinde gıda ürünleri ve içecek imalatı sanayiinin fiyatlarındaki artış TÜFE`deki gıda harcama grubundaki artışın temelini oluşturuyor.
-Artışı yüzde 25`le sınırlanmasına rağmen en azından yeni kiralamalarda yine geçmiş enflasyona endekslenerek belirlenen kiralar önceki aylarda olduğu gibi ekim ayında da genel olarak 1-2 puan arasında yukarı çıkarıyor.
TEFE`de yüzde 40`ın altı
Eylül sonunda yüzde 43.9`a kadar gerileyen toptan eşya fiyatlarındaki yıllık artışın ekim sonunda yüzde 40`ın altına inmesi alık artışın yüzde 1.7`nin üzerine çıkmamasına bağlı bulunuyor. Bu düzeyde bir artış gerçekleşirse ekim sonu itibariyle TEFE`deki yıllık artış yüzde 39.9`a gerileyecek. Yıllık artış en son Kasım 1987`de yüzde 35`le yüzde 40 barajının altında kalmıştı.
Eylül sonunda yüzde 49`a inen tüketici fiyatlarındaki yıllık artışın bir plato daha inerek yüzde 45`in altını görmesi ise yüksek bir olasılık. Ekim artışı yüzde 34 olursa TÜFE`deki yıllık artış yüzde 44.9`a gerileyecek. Yüzde 3 olması halinde ise yüzde 44.3`e kadar inecek.(ANKA)