Enerji yönetimi, ısınma amaçlı konut gaz ihtiyacını karşılamaya çalışırken, programlı elektrik kesintileri sanayiciyi vurdu. Elekrtik verilemeyen doğalgazlı konutlarda da ısınma sorunu yaşanıyor.
Aşırı soğuklar ve iletim sistemindeki arıza sebebiyle elektrik santrallerinde doğalgaz kısıtlamasına gidildi. Bu da elektrik üretimini olumsuz etkiledi. Sorunu çözebilmek için dağıtım şirketlerine ‘talebi azaltın’ talimatı gönderen enerji yönetimi, özellikle kırsaldaki ilçe ve köylerde plansız elektrik kesintilerine başladı.Doğalgazda günlük tüketim 200 milyon metreküpe, elektrikte ise 760 milyon kilowatsaate yükseldi.
Aşırı tüketim artışı üzerine harekete geçen enerji yönetimi, sorunu çözmek için öncelikle doğalgazla çalışan bazı kamu ve özel santrallere ikincil yakıta (motorin, fuel-oil) geçme talimatı verdi. Buna rağmen talepteki artış durdurulamayınca gaz tüketimi yoğun olan demir-çelik fabrikalarında kısıtlamaya gidildi.
Doğalgazda yapılan kısıtlama bu sefer elektrik üretimini olumsuz etkiledi. Bu gelişmenin ardından enerji yönetimi, bir yandan elektrik dağıtım şirketlerine ‘talebi azaltma’ talimatı verdi. Diğer yandan bilhassa kırsalda köy köy plansız elektrik kesintilerine başladı. Hedef, elektrikteki aşırı talebi kısmak. Son olarak dağıtım şirketlerinden serbest piyasadan alacakları enerjiyi yüzde 50 kısmaları istendi.
Enerji yönetimi bu hamleyle artan fiyatları düşürmeyi amaçlıyor. Enerji Bakanlığı ve BOTAŞ verilerine göre, Türkiye’de elektriğin yarısı doğalgazla çalışan santrallerde üretiliyor. Ağırlık şehir merkezlerinde olmak üzere 65 lisanslı dağıtım bölgesinde yaklaşık 10 milyon doğalgaz abonesi bulunuyor.Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), 2013 yılı için (Planlama) 42,5 milyar metreküp gazın yüzde 53’ünü doğalgaz santrallerine veriyor. Doğalgazda ikinci en fazla tüketim yüzde 23 pay ile ısınma amaçlı konutlarda kullanılıyor. Doğalgazı Rusya, İran ve Azerbaycan’dan boru hatlarıyla, Cezayir ve Nijerya’dan LNG (sıvılaştırılmış) olarak ithal ediyor. Gaz pazarının yaklaşık yüzde 80’i kamu şirketi BOTAŞ’ın, yüzde 20 civarı ise özel şirketlerin elinde bulunuyor.
Aşırı soğuklar nedeniyle doğalgazda yaşanan sıkıntı, köylüleri karanlıkta bıraktı. Ankara’da kriz masası oluşturan enerji yönetimi, konutları soğukta bırakmamak için elektrik santrallerine verilen doğalgazı kıstı. Bu durum elektrik üretiminde düşüşe neden oldu. Ayrıca serbest piyasa olarak bilinen PMUM’da bazı saatler elektrik birim fiyatlarını (kwh) 2 liraya çıkardı. Bu gelişme üzerine enerji yönetimi, bir taraftan anormal yükselen elektrik birim fiyatlarını düşürmek, diğer yandan artan elektrik tüketimini kısmak için taşra ilçe ve köylerde plansız elektrik kesintilerine başladı. Uygulama kapsamında ülke genelinde elektrik kesintileri köy köy gezdirilerek tüketim azaltılıyor.
Enerji yönetimi kaynakları, aşırı bir tüketim artışına dikkat çekerek, ‘Olumsuz hava koşulları ve aşırı talep artışının devamı halinde şehir merkezleri ve sanayi kuruluşlarının da bu durumdan olumsuz etkilenebileceği’ bilgisini verdi. Doğalgazın elektrik üretiminde kullanılması, eleştiri konusu. Sektör uzmanlarına göre, doğalgazın ısınma amaçlı ve hava kirliliğini önleme bakımından kullanımı doğru. Ancak, doğalgazın elektrik üretimi yoğunluklu kullanımı yanlış. Sektör kaynakları konuya açıklı getirdi: Elektriğin yarısı doğalgazla çalışan santrallerde üretiliyor. Gaz, ithal bir kaynak. Bu boyutta (Yüzde 50’si elektriğe gidiyor) ithal kaynağa bağımlılık, stratejik açıdan da riskli bir durum. İvedilikle doğalgazda alternatif kaynaklara yönelinmeli ve mutlaka belirlenecek bir takvim içerisinde doğalgazın elektrik üretimindeki payı azaltılmalı. Aynı kaynaklar önemli bir konuya da vurgu yapıyor. Soğuklar nedeniyle günlük gaz talebi 230 milyon metreküplere çıktı. Şebekenin taşıma kapasitesi 190 milyon metreküp civarı. Mutlaka ve çok hızlı gerekli yatırımlar yapılarak, taşıma kapasitesi artırılmalı.