Amerikan Doları`nın seyri ekonomi ve piyasalar için o <ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/suparadolar.jpg" align="right" vspace="5">kadar önemli ki, doların değerinde yaşanan iniş çıkışların yarattığı sıkıntılı günler sonrasında birçok ülkenin sıkılaştırılmış para politikaları uygulaması bekleniyor.
Murat TURAN / REFERANS GAZETESİ
Başta ekonomik ve siyasi nedenlere bağlı olarak, sonrasındaysa coğrafi, politik ve hatta ekolojik nedenlerle dahi paralarının satın alma değerleri değişiklik gösterebiliyor. Nitekim onlarca değişkene bağlı olan değerleme sürecini tahmin etmek, fal bakmaktan farksız.
Piyasaların diken üzerinde olma sebeplerinin başında, Amerikan ekonomisinde yaşanan krizden tutun da başkanlık seçimlerine, küresel ısınmadan İran`ın tutumuna kadar geniş bir yelpaze söz konusu. Yaşanan süreçte zayıf dolar dünya ekonomileri için sorun olmaya başladı. Yıllardır süren bu yıpratıcı erozyon, dolar zayıfladıkça başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarını yükseltiyor. Yükselen fiyatlar ülkelerde sosyal sorunlara yol açarken aynı zamanda dünyaya enflasyon ihraç ediyor.
Amerikan ekonomisinin en büyük fonlayıcılarından olan Körfez ülkeleri, tıpkı Avrupa Birliği gibi yeni bir ortak para birliğine geçmeyi tartışıyor. Ortak para biriminin temel değerleyicisinin de dolar olmayacağı, bir sepet oluşturulabileceği konuşuluyor. Doların son yıllarda yaşadığı değer kaybı üzerine benzer strateji Çin tarafından izlenmiş, paritede ciddi oynaklıklara sebep olmuştu. Ancak Amerika`nın baskıları ve yaptırımları sonuç verirse geçiş süreci uzayabilir.
Yönetimin verdiği mesaj
Amerika`da yaklaşan seçimler dolayısıyla doların biraz toparlanmasını sağlayacak önlemler alınmaya çalışılıyor. ABD Başkanı Bush daha önce nadir olarak yaptığı Amerikan Doları ile ilgili açıklamaları artık her ortama taşımaya başladı.
Konuşmalarında daha değerli dolar yönünde görüş bildiriyor. Amerikan Hazine Bakanı Henry Paulson ve ABD Merkez Bankası Başkanı Bernanke`nin Wall Street bankalarına yardım çabasının daha uzun süre devam edebileceğini söyleyerek güçlü dolardan yana tavır koyuyorlar. Tabii ki tavır koymak çözüm değil. Sonuçta sadece istemek yeterli olmuyor. Mal fiyatlarının yükselişi durdurulabilirse dolar güçlenişine başlayabilir çünkü mevcut verileri incelersek Güvenli liman euro da eski gücünden uzak durumda.
Dünya borsaları hem ABD hem de İngiltere`deki mortgage sektöründen gelen kötü haberler ile yatırımcıların gelişmekte olan piyasalardaki pozisyonlarını azaltmaya hız vermeleri bizi de derinden etkiledi. Nitekim yaşanan çöküşler sonucu borsalar, son 21 ayın en düşük seviyesine geriledi. Bu durum önlem almanın artık zaruri bir ihtiyaç haline geldiğini gösteriyor.
Sorun dolar tutmanın yüklü maliyeti. Euro karşısında oldukça büyük oranlı bir faiz dezavantajı söz konusu. Faiz farkının dolar aleyhine olduğu bir dönemde eğer istikrarlı bir dolar isteniyorsa, bu farkın azalması gerekecek. Dolarda faiz artırımının piyasada gerginliği azaltacağını, büyümenin görünümünü iyileştireceğini ve enflasyon artışını dengeleyeceği düşünülebilir.
Dolar güç kazanacak
Büyük ihtimalle yıl sonuna kadar ABD Merkez Bankası (FED), faizi yüzde 2`den yüzde 3.25`e, Avrupa Merkez Bankası ise yüzde 4,25`ten yüzde 4,75`e çıkaracak. Artırılacak faizlerle ilgili bir başka görüş, bu sefer de artan faizlerin, büyüme üzerindeki aşağı yönlü baskıyı daha da artırması. Durgunluk, kredi krizini daha da derinleştirecek. Varlık fiyatları düşecek, artan faizler bankaların içinde bulunduğu durumu zorlaştıracak.
Seçim öncesi, güçlü Amerikan Doları`na doğru bir yönelme olsa da yatırımcıların doların kötü durumundan daha tamamen kurtulmadığını göz önünde bulundurmaları gerekiyor. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean Claude Trichet yaptığı uyarıda, enflasyonun kaygı verici seviye olan yüzde 4`lere ulaştığını, önlem için faiz silahının daha sık kullanabileceğini söylüyor.
Verilen demeçler ve yaşanan durumu göz önüne alırsak, doların diğer büyük para birimleri karşısındaki düşüşünde dibe yaklaşıldığını görebiliyoruz. Ekonomik krizi kontrol altına almak için FED`in hazırladıgı merkez bankaları arasında işbirliği yapma, malvarlıklarını satma gibi planların sonucunda sisteme para sürerek ve para arzını artırarak ekonominin çökmesini engellemeye çalışması sonucu, muhtemelen dolar diğer büyük para birimleri karşısında değer kazanacaktır.
Uzun bir euro yükseliş trendinin uzatma dakikalarının da sonuna gelmiş olmamız muhtemel. Faiz artırım düelloları neticesinde, yıl sonuna yaklaşırken dolar-euro paritesinde 1.40-1.45 gibi nispeten güçlü bir Amerikan para birimi görebiliriz.