Devletin kasasından yılın 6 aylık döneminde, her gün ortalama 385.8 trilyon lira çıktı, Hazineye giren günlük para ise 248.2 trilyon lirada kaldı. Vatandaş, her gün 206.1 trilyon lira vergi, 2.8 trilyon lira da ceza ödedi.
A.A muhabirlerinin, Maliye Bakanlığı verileri üzerinden yaptığı hesaplamalara göre, Ocak-Haziran döneminde devlet bütçesindeki gider toplamı, 69 katrilyon 448.3 trilyon lira oldu. Böylece devlet, her gün385 trilyon 824.3 milyar lira, her saat ise 16 trilyon 76 milyar lira harcamada bulundu. Altı ayda maaş dahil personel harcamaları 14.3 katrilyon lira, gün bazda ise 79.6 trilyon lirayı buldu. Son yıllarda olduğu gibi 2003´ün ilk yarısında da devlet, adeta faize çalıştı. İlk 6 aylık dönemde devletin günlük faiz ödemesi 193 trilyon 626.6 milyar lira olarak belirlendi. Bu şekilde devlete borç verenler, her saat başı Hazine´den 8 trilyon 67.7 milyar lira, her dakika da 134.4 milyar lira faiz geliri elde etti.
DEVLETİN GÜNLÜK AÇIĞI 137.5 TRİLYON LİRA
Buna karşılık Haziran sonunda 44 katrilyon 689.4 trilyon lira düzeyinde seyreden kamu gelirleri ile devletin kasasına giren günlük ortalama para, 248 trilyon 274.7 milyar lira olarak gerçekleşti. Söz konusu rakamlar çerçevesinde, yılın ilk yarısında Hazine´ye her saat 10 trilyon 344.7 trilyon lira, her dakika da 172.4 milyar lira gelir akışı oldu. Bunun da büyük bölümünü vergiler oluşturdu.
Ek vergilerin de uygulamaya konulduğu bu dönemde vatandaşın ödediği günlük vergi tutarı206 trilyon 169.6 milyar lirayı buldu. Böylece vatandaş, her saat devlete 8 trilyon 590.4 trilyon lira, her dakika ise 143.1 milyar liravergi ödemek durumunda kaldı. Bir başka gelir kaynağı olan cezalardan ise bu dönem bütçeye 509 trilyon 812 milyar lira girdi. Bu ise vatandaşın her gün 2 trilyon 832.2 milyar lira, her saat 118 milyar lira, her dakika ise 1 milyar 966 milyon lira ceza ödemesi anlamına geldi. Devletin gelirlerinin giderlerini karşılayamaması sonucunda ise Türkiye bütçesi her gün 137 trilyon 549.6 milyar lira açık verdi. Bütçede saat başı ortaya çıkan açık rakamı da 5 trilyon 731 milyar lirayı aştı.
KİM NE HARCADI ?
İlk 6 aylık verilere göre, bütçenin en tasarruflu kuruluşu, bazı ödeneklerin bloke edilmesinin de etkisiyle Turizm Bakanlığı oldu. Bu bakanlık, başlangıç ödeneklerinin sadece yüzde 9.1´lik bölümünü kullanırken, Ulaştırma Bakanlığı´nın harcama oranı da yüzde 11.3 olarak gerçekleşti.
Hazine´nin faiz ödemeleri ile diğer kuruluşlara yaptığı transferler hariç tutulduğunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı, bütçenin harcama rekortmenleri olarak sıralandı. Bu iki kuruluştan Enerji Bakanlığı, 2003 bütçesinin yüzde 64.9´lukbölümünü, Diyanet İşleri ise yüzde 52.3´ünü yılın ilk 6 ayında tüketti.
İçişleri Bakanlığı da yüzde 51.3´lük harcama oranıyla üçüncü sırada yeraldı. Ocak-Haziran döneminde Cumhurbaşkanlığı, bütçe ödeneklerinin yüzde36´sını, TBMM yüzde 45.2´sini, Başbakanlık yüzde 37.6´sını, Milli Savunma Bakanlığı yüzde 29.8´ini, Milli Eğitim Bakanlığı yüzde45.5´ini, Maliye Bakanlığı yüzde 45.8´ini, Sağlık Bakanlığı da yüzde 43.6´sını kullandı. Genel bütçeli kuruluşların harcama oranı yüzde 47.8, katma bütçelikuruluşların 37.9 olurken, bu oran konsolide bütçenin tamamı için yüzde 47.6 olarak tespit edildi.
EK VERGİLERDE DURUM
Bu arada bütçe rakamları, anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi´ne götürülen ek vergilerin vatandaş tarafından tam olarak ödenmediğini de gözler önüne serdi. Maliye verilerine göre, Haziran sonunda motorlu taşıtlar vergisinden elde edilen gelir miktarı 596 trilyon 260 milyar lira olarak belirlendi. Motorlu taşıt vergisi ile aynı miktarda tahsili öngörülen ek motorlu taşıt vergisindeki tahsilat tutarı ise 393 trilyon 708 milar lirada kaldı. Ek emlak vergisinden de devletin kasasına Haziran sonunakadar 2 trilyon 905 milyar lira girdi. (A.A.)