Hürriyet gazetesinden Volkan Yılmaz'ın haberine göre; küresel çip krizi özelinde geçtiğimiz yıl tarihin en kötü zamanlarını yaşadık. Firmalar verdikleri siparişleri almak için daha önce hiç olmadığı kadar uzun süre beklemek zorunda kaldı. Bu durum firmalar kadar bizleri yani tüketicileri de etkiledi. Çip krizi nedeniyle birçok elektronik ürün satışa sunulamadı, üretilen az sayıda stok karaborsaya düşerek çok yüksek fiyatlardan satıldı. Örneğin, tanıtımları üzerinden çok uzun bir süre geçmiş olmasına rağmen halen yeni nesil oyun konsolları Xbox Series X ve PlayStation 5 birçok pazarda bulunamıyor. Firmalar daha fazla üretmek istemelerine rağmen ellerinde yeterince çip olmadığı için üretimi artıramıyor.
DEVASA HAZIRLIKLAR
Etkilerinin 2024 yılına kadar sürmesi beklenen küresel çip krizinin bir kez daha yaşanmaması için büyük adımlar atılıyor. Örneğin Samsung, sahibi olduğu mevcut fabrikalara ek olarak ABD’de çip üretim için büyük bir fabrika yatırımı gerçekleştiriyor. Hatta firma daha şimdiden ABD’deki çip fabrikasını büyütmek adına farklı arazi alımları dahi gerçekleştiriyor. Bu planlar için şimdiden 17 milyar doları cepten çıkardığı aktarılan Samsung, ABD’de uzun vadeli olarak tam 11 farklı çip üretim tesisi kurmak istiyor ve bunlar için de ABD’ye toplam tam 200 milyar dolarlık devasa bir yatırım hedefliyor. Öte yandan, Intel de ABD’ye dünyanın en büyük çip üretim tesislerinden birisini kuruyor. Bu tesisin ilk aşaması için 20 milyar dolar ayıran Intel, daha sonra kapasiteyi daha da artıracaklarını belirtiyor. Şirket ayrıca, üretimi çeşitlendirmek adına Avrupa’ya 36 milyar dolarlık bir yatırım daha yapacak.
AVRUPA DEVREDE
Küresel çip krizinin ortaya koyduğu durum sonrasında Avrupa Birliği de sürece ağırlık vermeye başladı. Birlik, 2030 itibarıyla global yarı iletken üretimindeki payını yüzde 9’dan yüzde 20’ye çıkarmak istiyor ve bunun için 43 milyar Euro seviyesinde bir fon ayırıyor. ABD tarafında ise durumla alakalı devlet düzeyinde büyük bir adım atıyor. Ülke “CHIPS” onaylanan yasası ile ülkedeki çip fabrikalarının arttırılması için ciddi maddi yardımda bulunuyor. Yasa, yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık desteğin yanı sıra, yarı iletken fabrikalarının kurulumunu teşvik etmek için bazı ciddi vergi indirimlerini içeriyor.
2025’TEN SONRA SORUN KALMAYACAK
Çip krizinde atılan adımların hepsi 2024-2025 ve sonrasını rahatlatmaya odaklanıyor çünkü çip üretim tesislerini devreye almak çok ciddi zaman alıyor. Ancak çip üretim kapasitesini küresel olarak büyük oranda artıracak bu gelecek adımları, çok özel bir olumsuz gelişme olmadığı müddetçe bir daha küresel bir çip krizi yaşanmayacağı anlamına geliyor. Firmalar ve ülkeler bunu garanti altına almak adına toplamdan trilyonlarca dolar para harcıyor.
EN ÇOK OTOMOTİV SEKTÖRÜ ETKİLENDİ
Küresel çip krizi en çok otomobil tarafını etkiledi. Bunun arkasında otomobillerin içerisinde çok sayıda çipin kullanılması yer alıyor, modern araçlar tahmin edildiği gibi sadece tek bir çipten oluşmuyor. Bu konuda bir açıklama yapan Tofaş Tedarik Zinciri Direktörü Onur Yalçın, güncel ortalama bir araç içerisinde 1.000’den fazla çip olduğunu aktarıyor. Yalçın’a göre, bu rakam elektrikli araçlarda tam 2.000’i geçiyor, otonom / sürücüsüz araçlarda ise tam 10.000 rakamını geride bırakacağı tahmin ediliyor. Bu yüzden otomobil firmaları çip krizinin etkisiyle daha önce hiç görmediğimiz oranda üretimi durdurma kararları almak zorunda kaldı. Çip krizi bilgisayar sektöründen akıllı telefon pazarına kadar elektronik alanında faaliyet gösteren her firmanın planlarını çok büyük şekilde etkiledi. Pandemi dönemindeki talep patlamasına kimse hazır değildi ve bunun sonucunda inanılmaz gelişmeler yaşandı.