Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı çek yasası tasarısıyla karşılıksız çeki hapis cezası kapsamından çıkarmakla kalmadı, bu nedenle para cezasına çarptırılan bir kişiye ceza kesinleştikten sonra bile sicilini düzeltme hakkı verildi.
Meclis’e gönderilen tasarı, çek verilecek kişileri yeniden tanımlıyor. Buna göre; bankalar bir kişiye çek hesabı açarken, o kişinin sadece hukuki durumunu araştırmakla kalmayacak; mali durumunu ve toplumsal bakımdan şöhretini de araştıracak.
Yürürlükteki kanun, bir kişinin çeki karşılıksız çıktığında yedi gün içinde faiziyle birlikte ödemesi halinde, bir yıldan beş yıla kadar hapis istemiyle açılacak ceza davasından kurtulmasını öngörüyordu. Yeni taslağa göre, karşılıksız çek kesilmesi durumunda çek bedeli kadar ağır para cezası verilebilecek. Ancak bu para cezası 50 milyar lirayı geçemeyecek.
Uzlaşma yolları açık
Örneğin, bir kişi 1 trilyon liralık bir çek keser ve karşılıksız çıkarsa 50 milyar ödeyerek kurtulabilecek. Ancak çek kesme hakkı 1 yıldan 5 yıla kadar elinden alınacak.
Para cezası istemiyle dava açılmadan önce çek tutarının yüzde 20’si faiziyle birlikte ödenirse soruşturma ortadan kalkacak. Dava açılmış olsa da çekin yüzde 40’ı ve faizini öderse dava düşecek. Hüküm kesinleştikten sonra da çeki yüzde 70 faizle öderse yine para cezasından kurtulacak.
Bütün kolaylıklara rağmen çek kesmesi yasaklanan kişinin defterlerini geri teslim etmemesi halinde bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
3 bin 300 koçan karşılıksız
Toplam karşılıksız çek sayısı, mart ayı itibariyle 67 bin 592 adet. Çeklerin 66 bin 798’i banka ve özel finans kurumlarının bildirimlerine göre Merkez Bankası’nca duyurusu yapılan çeklerden, 794’ü ise mahkemeler tarafından yapılan bildirimlere göre Merkez Bankası’nca duyurulan yasaklama kararlarından oluşuyor. Bu miktar, 20’lik üzerinden hesaplandığında 3 bin 379 koçan yapıyor.