14 ay sonra sanayi üretim rakamı eksiden artıya geçti. Fabrikalar stoka çalışınca Mart ayında yüzde 18.7 gibi inanılmaz bir artış yaşandı
Ekonomide büyümeye geçişin ilk sinyalleri gelmeye başladı. Sanayi üretimi mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18.7 artış gösterdi. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) verilerine göre mart ayında üretim imalat sanayii geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 20.5, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 11 ve madencilik sektöründe de yüzde 6.1 oranında arttı. Ocak ve Şubat aylarında yüzde 80 civarında seyreden Aylık Sanayi Üretim Endeksi, yüzde 102`ye yükseldi.
Bu rakamlar aylık bazda son 54 ayın en yüksek verisi anlamına geliyor. Ayrıca aylık sanayi üretim endeksi, Kasım 2000`den bu yana ilk kez 100`ün üzerine çıktı.
Mart ayı rakamları şirketlerin, üzerlerindeki moral bozukluğunu atarak stok için mal üretmeye başladıklarının bir işareti olarak görünüyor. Siparişlerin artması ve ihracatın itici gücü de Mart`ta üretimin patlamasını sağladı. Mart`ta 211 olan yatırım teşvik belgelerinin nisanda 361`e ulaşması da üretimdeki artışı belgeleyen unsurlardan biri oldu.
SEKTÖRLERDE DURUM
Özel sektör imalat sanayi kapasite kullanım oranının martta yüzde 71.3`e çıkması, ithalden alınan KDV`nin yüzde 8`lik bir artış göstermesi, sanayi üretiminin yüksek çıkabileceğinin işaretleriydi. Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Faruk Selçuk, Bunun sadece stokların bir kerelik yerine konmasından kaynaklanan bir gelişme mi yoksa iç ve dış talepten kaynaklanan bir büyüme mi olduğunun görülmesi için Nisan ve Mayıs rakamlarını da beklemek gerekiyor yorumunu yaptı. Mart`taki yüksek üretim rakamına rağmen talep tarafında henüz önemli bir kıpırdanmanın görülmemesi ise ilk çeyrekte negatif büyüme beklentilerini artırıyor.
Mart`ta imalat sanayi alt sektörleinde üretim, gıdada yüzde 18.2, kimyada yüzde 44.8, tütün ürünlerinde yüzde 33.9, tekstil ürünlerinde yüzde 39.9, ağaç ve mantar ürünlerinde yüzde 43.7, kağıt ve kağıt ürünlerinde yüzde 47.1 oldu.
Borsa kıpırdanmayı gördü yüzde 4 değer kazandı
Sanayi üretimindeki sürpriz, borsayı yeniden 12 bin puan seviyesine taşıdı. Büyümenin ilk sinyalinin yarattığı olumlu hava ile hisse senetleri ortalama yüzde 3.96 değer kazanırken, endeks günü 12 bin 117 puandan tamamladı. En son 26 Nisan tarihinde 12 bin puan seviyesini deneyen ancak o noktadan sonra yeniden 11 bin 500`lere gerileyen endeks dün tüm iyimser havaya rağmen yine de bu rakamı aşamadı. Borsacılara göre şubattan bu yana aşılamayan 12 bin puan düzeylerinde ciddi bir direnç bulunuyor. Bu nedenle çıkışın işlem hacmi ile desteklenmesi gerekiyor.
Borsa dün yönünü yukarı çevirirken, sanayi üretimindeki artışın döviz piyasasındaki etkisi ise sınırlı kaldı. Dolar bir gün öncesine göre bin lira artarak günü 1 milyon 374 bin liradan kapattı.
DİE`nin dünkü verileri kıpırdanmaya bir işaret olarak kabul edilirken, bundan sonra ithalattaki hareketlenmeye paralel olarak dolar talebinin artması bekleniyor. Bir bankacı, Doların bundan sonra aşağıya gitmesi zor görünüyor derken, sanayi üretimindeki sürpriz artışın piyasalara etkisinin olumlu olacağının altını çiziyor.
Kemal Derviş haklı çıktı...
Ekonomİiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş, çok değil, bir hafta önce kamuoyu ile paylaştığımız özel görüşmede büyüme sinyalini şöyle vermişti: Bu yıl asıl sorun büyüme. Kısa vadede arzda bir tıkanıklık yok. Sanayi üretiminde eksik kapasite var. Dolayısıyla arz kaynaklı büyüme sorunu kısa vadede olmayacak. Tarımda iyi bir yıl bekleniyor. Orada da arz açısından bir sıkıntı olmayacağı görülüyor. Kısa vadede olay talepte. İnişli-çıkışlı büyüme hikayelerinde stok önemli. Geçen sene sanayide stok boşaldı. Bu, benim tahminime göre negatif büyümenin (- yüzde 4 civarında) yarısını teşkil ediyor. Bu yıl mutlaka stok birikmesi olacak.
Oradan bir talep artışı ile yüzde 1.5-2 büyüme gelecek. Gerisi, çok ılımlı talep canlanmasından kaynaklanabilir.
Derviş, dün yaptığı açıklamada büyüme ortamına geçildiğini belirtti ve şunları söyledi: Rakamlar umut verici. Yüzde 3 büyüme hedefi sürüyor. Enflasyon hedefinde de değişiklik yok. 2002`de yüzde 35`lik enflasyon hedefinin tutturulması, 2003`te enflasyonu yüzde 20 civarına, belki de yüzde 15`e çekilebilmesi için önemli bir geçiş dönemi olacak. Böylece 2004`te tek haneli enflasyondan bahsedebileceğiz.