Faiz indirmek için krizin reel ekonomiye sıçramasına bakacağını söyleyen Bernanke için hareket alanı kalmadı. ABD’de mevcut ev satışları yüzde 12 düşerken istihdam artışı 4 yılın en düşük seviyesinde.
REFERANS
Yüzde 5,25’lik gösterge faizini subprime kredilerinde patlak veren krizin ancak reel ekonomiye sıçraması ile indirebileceğinin sinyalini veren ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke artık iyice köşeye sıkışıyor. Dün ABD’den üst üste gelen istihdam ve ev satışları verilerinin beklentilerin oldukça altında çıkması krizin kredi ve finans piyasasının ardından reel ekonomiye yani vatandaşın cebine yansımaya başladığını ortaya koydu.
Ulusal Emlakçılar Birliği’nin açıkladığı verilere göre ABD’de temmuz<ımg hspace="10" src="http://i.bigpara.com/i/55big/benbernanke.jpg" align="right" vspace="5">ayındaki konut satışları yüzde 2 düşmesi beklenirken yüzde 12,2 düşerek 2001 yılının Eylül ayından bu yana en düşük seviyesine geriledi. Bunun yanında reel ekonominin en önemli göstergelerinden biri olan istihdam rakamları da beklentilerin altında gelince gözler yeniden Bernanke’ye çevrildi. İstihdam Bürosu tarafından açıklanan rakamlara göre ağustos ayındaki istihdam artışı 38 bin kişi ile yine beklentilerden düşük geldi. Üstelik artış beklentisi 83 bin kişi gibi çıkan rakamın oldukça üzerindeydi. Bir ay önce açıklanan temmuz verilerinde istihdam artışı 48 bin kişi olmuştu.
Borsalar aşağıda
Dün ABD’den gelen veriler piyasaları da olumsuz etkiledi. ABD’deki endeksleri aşağı çeken bir başka gelişme ise dünyanın en büyük finans kuruluşu Citigroup ile ilgili Wall Street Journal gazetesinde yer alan bir haber oldu. Gazete, internet sitesindeki bir haberde Citigroup’un kısa vadeli borçlanma enstrümanı olan yapılandırılmış yatırım araçları (SIV) nedeniyle zor duruma düşebileceğini duyurdu.
Citigroup’un piyasadaki SIV’lerin yüzde 25’ini, yani yaklaşık 100 milyar dolarlık kısmını elinde tuttuğu tahmin ediliyor. Banka, bu yatırımlarından dolayı zarar ederse bunu bilançosuna da yansıtmak durumunda kalacağından haberin duyulmasıyla borsalar açılmadan vadeli işlemlerde Citigroup hisseleri yüzde 1,3’e varan düşüş yaşadı. Dow Jones endeksi yüzde 1 düşüşle açılırken S&P500 yüzde 1,1 kayıp yaşadı, Nasdaq ise yüzde 0,72 aşağıda açıldı. Düşüşler Avrupa borsalarına da öğleden sonra saatlerinde yansıdı. Fransa’da CAC40 yüzde 2 ile Avrupa’nın en sert düşüşünü yaşarken Almanya’da DAX 1,6 düştü, FTSEurofirst 300 endeksi de kapanış saatleri yaklaşırken yüzde 0,8 aşağıdaydı. Borsaların günün geri kalanındaki seyrine ise FED tarafından açıkalnacak Bej Kitap’ın yön vermesi bekleniyordu.
Yen yükselişe geçti
Güvenli limanlara kaçış eğiliminin artması Japon Yeni’nde de hafif yükselişe neden oldu. Yen, dolar karşısında yüzde 0,7 değer kazanırken euro karşısında da yüzde 0,9 yükseldi. Kredi daralmasından kaynaklanan endişelere bağlı olarak bankalararası piyasalarda euro cinsi gecelik borçlanma faizi 6 yılın zirvesine çıktı. Avrupa’daki kredi piyasaları açısından gelecek hafta kritik önem taşıyor.
11-18 Eylül tarihlerinde euro cinsi finansman bonolarının (commercial paper) vadesi dolacak. Şirketlerin bu borçlarını kapatıp kapatamayacakları büyük merak konusu. Ağustos ayı ortasında vadesi dolan finansman bonolarının toplam değeri 100 milyar dolar civarındaydı ve kredi sıkıntısı başladığı için birtakım aksamalar yaşanmıştı. Reuters haber ajansına Avrupa’daki durumu yorumlayan Morgan Stanley para stratejisti Laura Ambroseno “Piyasalar hâlâ gergin. Risk hâlâ büyük ve kötü haberlerin artması bekleniyor. Açık olan şu ki kırılganlık artık daha yüksek” diye konuştu.
ABD ekonomisinin en kilit sektörlerinden biri olan emlak, mortgage kredilerindeki batıkların son 10 yılın zirvesine çıkmasının ardından parlaklığını kaybetmeye başlamış durumda. Emlak verilerine ilişkin olarak Marketwatch’a konuşan High Frequency Economics başekonomisti Ian Shepherdson durumu “Bu bir felaket” ifadeleriyle niteledi. Geçen sene yüzde 3,2 oranında düşen ev fiyatları son 20 yıl içindeki en büyük düşüşünü görmüştü.
Bundan bir yıl öncesine kadar ise ev fiyatları ülke çapında yüzde 7,5 oranında pahalanmıştı. Bazı uzmanlara göre ise ABD’nin bazı bölgelerindeki ev fiyatlarında yüzde 50’lik düşüşler bile görülebilir.
İMKB 611 puan düştü
Yurtdışındaki olumsuz hava, Türkiye’yi de etkilerken borsa, 611 puan düşüşle 49.421 puana geriledi. Hisse senetleri yüzde 1,22 değer kaybederken, endeks gün içinde en yüksek 50.515 puanı gördü. Borsadaki düşüşün önümüzdeki günlerde de sürebileceğini belirten Acar Yatırım Menkul Değerler Araştırma Müdürü Zeynel Abidin Balcı, “Endeksteki gerileme 48.000-48.500 seviyesine kadar sürebilir. Bu seviyelerden yeniden alımların başlayacağını düşünüyorum” dedi.
6 Mayıs 2009 vadeli gösterge kağıtta bileşik faiz yüzde 18,15 seviyesinde gerçekleşirken, Merkez Bankası’ndan da faiz indirim beklentisi sürüyor. Merkez’in kısa vadeli faiz oranlarını yüzde 0,25-0,50 düşürmesi bekleniyor. Dolar kurunun da 1.29-1.30 YTL seviyelerindeki hareketi devam ediyor.