İSTANBUL (A.A) - 22.12.2000 - Türk bankacılık sisteminin toplam aktifleri yılın ilk 9 ayında yüzde 8 büyüme ile 144 milyar 88 milyon dolara çıkarken, dönem karı ve özkaynakları geriledi. Özkaynaklardaki erimenin en önemli nedenleri, karın reel olarak gerilemesi ve Fon`a alınan bankaların sayısının artmasıyla birlikte bu bankaların bilançolarında gizlenen zararların ortaya çıkması olarak gösterildi. Türkiye Bankalar Birliği, Eylül 2000 tarihi itibariyle bankacılık sisteminin faaliyet sonuçlarını açıkladı. Açıklamaya göre, Türk bankacılık sisteminde toplam aktifler, Eylül 2000 itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 58 oranında artarak 95 katrilyon 946 trilyon liraya ulaştı. 1999 yılı sonunda yüzde 92 olan toplam aktiflerin milli gelire oranının Eylül 2000 itibariyle yüzde 90 civarında gerçekleştiği tahmin ediliyor.
FON`DAKİ BANKALARDA REKOR BÜYÜME;
Ticaret bankaları grubunda kamusal sermayeli bankalar yüzde 52, özel sermayeli bankalar yüzde 57, yabancı bankalar yüzde 76, kalkınma ve yatırım bankaları yüzde 64 oranında büyürken, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu`nda bulunan 8 bankadaki büyüme yüzde 104 oldu. Dolar bazında toplam aktifler, yıllık bazda yüzde 9 oranında, yılsonuna göre ise yüzde 8 büyüyerek 144 milyar 88 milyon dolara çıktı. Toplam mevduatın dağılımında kamusal sermayeli bankaların payı 2 puan azalarak yüzde 38`e, özel sermayeli bankaların payı 5 puan azalarak yüzde 49`a geriledi. Yabancı bankaların payı da yüzde 2`den yüzde 3`e yükseldi. Kalkınma ve yatırım bankalarının yüzde 4`lük payı değişmedi. Fon`daki bankaların payı ise yüzde 4`den yüzde 10`a çıktı. Toplam krediler içinde kamusal sermayeli ticaret bankalarının payı yüzde 1 puan azalarak yüzde 26`ya inerken, özel sermayeli ticaret bankalarının payı yüzde 60`dan yüzde 61`e, Fon`daki bankaların payı yüzde 1`den yüzde 2`ye yükseldi.
5 BANKA SEKTÖRÜN YARISI EDİYOR;
Sektördeki ilk 5 bankanın sektör aktif payı yüzde 47, mevduat payı yüzde 50, kredi payı ise yüzde 39 oldu. İlk 10 bankanın ise aktif payı yüzde 68, mevduat payı yüzde 67, kredi payı yüzde 70 olarak gerçekleşti. Bilançoda TL aktifler yüzde 59, yabancı para aktifler yüzde 55 oranında büyüdü. Toplam aktifler içinde kredilerin payı 2 puan artarak yüzde 33`e, donuk aktiflerin payı ise 5 puan artarak yüzde 13` çıktı. Donuk aktifler içinde net takipteki alacakların miktarı 1 milyar 918 milyon dolar oldu. Likit aktiflerin payı 1 puan azalarak yüzde 33`e indi.
YURTDIŞI BANKALARDAN 14.2 MİLYAR DOLAR KREDİ;
Bankacılık sisteminde toplam mevduat yüzde 61 oranında büyüdü. TL mevduat yüzde 54, yabancı para mevduatı ise yüzde 69 oranında arttı. Yurtdışı bankalardan kullanılan krediler, 9.9 milyar dolardan 14.2 milyar dolara yükseldi. Toplam kar hariç, özkaynaklar yüzde 43 oranında büyüdü. Geçen yılın aynı döneminde gerçekleşen büyüme ile karşılaştırıldığında, özkaynaklardaki büyüme yavaşladı, dolar bazında geriledi. Türkiye Bankalar Birliği, özkaynaklardaki gerilemenin nedenini şöyle açıkladı: Bunun en önemli nedenleri, özkaynakları besleyen en önemli unsur olan karın reel olarak gerilemesi ve Fon`a alınan bankaların sayısının artmasıyla beraber bu bankaların bilançolarında gizlenmiş zararların ortaya çıkmasıdır. Nitekim Eylül 2000 sonunda, dönem karı bir önceki yıla göre yüzde 17 oranında artmış ve özkaynak büyümesine katkısı son derece sınırlı kalmıştır. Dolar bazında yüzde 19 oranında azalmıştır.
FON`DAKİ BANKALARIN ZARARI 2.3 MİLYAR DOLAR;
Eylül 1999 sonunda 348,5 trilyon lira olan (760 milyon dolar) dönem zararı, Eylül 2000 sonunda 1.8 katrilyon liraya (2.6 milyar dolar), geçmiş yıl zararlarını da içeren toplam zararlar ise 898 trilyon liradan (1.9 milyar dolar) 4 katrilyon 786 trilyon liraya (7.1 milyar dolara) yükseldi. Toplam kar hariç, özkaynakların toplam aktiflere oranı yüzde 6`dan yüzde 5`e, toplam kar dahil özkaynakların toplam aktiflere oranı ise yüzde 8`den yüzde 7`ye geriledi. Fon`daki bankaların net dönem zararı 2 milyar 347 milyon dolar olarak hesaplandı. Eylül 2000 itibariyle banka net dönem karı (zararlar düşüldükten sonra) cari fiyatlarla yüzde 95 oranında, dolar bazında yüzde 97 oranında azaldı. Eylül 1999`a göre sadece kar eden bankaların net karı ise cari fiyatlarla yüzde 18 oranında arttı, dolar bazında yüzde 19 oranında azaldı. Repo işlemleri 6 katrilyon 522 trilyon liradan 13 katrilyon 9 trilyon liraya yükseldi. Merkez Bankası ile yapılan repo işlemleri ise yüzde 289 oranda artarak 2 katrilyon 445 trilyon lira oldu. Toplam 80 bankanın faaliyet gösterdiği bankacılık sektöründe, Eylül 2000 tarihi iitibariyle sektördeki toplam şube sayısı 81 adet artarak 7.772`ye ulaştı.