Ekonomide 2001 uygulamaları yavaş yavaş açıklık kazanmaya başladı. Yatırım teşvikleriyle ilgili düzenlemeler Yüksek Planlama kurulu’nun onayından çıktı. Ekonomist’in ele geçirdiği 2001 teşvik mevzuatı bakanlar kurulu’nda görüşülüp onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek.
Yeni mevzuat üç düzenleme halinde yayımlanacak. Genel Teşvik Mevzuatı’nda en önemli değişiklik, yatırım süreleriyle ilgili. Teşvik Uygulama Belgesi alan yatırım projelerine artık üç yıl süre verilecek.
Bu süre içinde gerçekleştirilemeyen yatırımlar için verilecek süre uzatımı 1.5 yıl ile sınırlandırılacak. Bu süre içinde de tamamlanmayan yatırımlara verilen bütün teşvikler faiziyle geri alınacak.
Üç ayağı var
Bakanlar Kurulu’nun onayını bekleyen teşvik mevzuatlarının ilki “Genel Teşvik Mevzuatı”, ikinci “KOBİ mevzuatı” üçüncüsü ise “Üçüncü Acil Destek Paketi.”
Genel Teşvik Mevzuatı ile yatırım teşvik belgelerinin süre uzatımı, tamamlama ekspertizi ve vizesine ilişkin işlemlere ilave olarak, teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin yetkiler de bu yıl ilk kez sanayi odaları ile ticaret ve sanayi odalarına devredilecek.
Hazine Müsteşarlığı yetkisinde olan teşvik belgesi düzenleme görevinin odalara devredilmesiyle yatırımcıya daha kolay ulaşılması ve yatırımların yerinde desteklenmesi hedefleniyor.
Bu amaçla imalat ve tarımsal sanayi yatırımlarının yabancı sermayeli ve fon kaynaklı kredi desteğinden yararlanabilecek olanları dışında sabit yatırım tutarı 2 trilyon lirayı aşmıyorsa, kararın yayımından sonraki altıncı ayın sonundan itibaren odalar teşvik belgesi başvurularını değerlendirecek. Önce büyük illerdeki deneyimli odalarda başlatılacak olan uygulama, gerekli eğitimin verilmesinden sonra diğer odalarda da başlayacak.
Yatırım indirimi farkı
Yeni düzenlemeler, gelişmiş yörelerdeki yatırımların diğer yörelere yönlendirilmesi ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının ortadan kaldırılması için yatırım indirimi oranlarını yörelere göre sınıflandırıyor.
Gelişmiş yörelerde yapılacak yatırımlar düşük oranda, Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’nde yapılacak yatırımlar ise daha yüksek oranda yatırım indiriminden yararlanacak.
Teknolojiye teşvik
Yatırımları Teşvik Fonu’ndan, araştırma-geliştirme, teknopark yatırımları teknoparklarda yapılacak yatırımlar, çevre korumaya yönelik yatırımlar, Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu, TÜBİTAK veya Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı tarafından belirlenecek öncelikli teknoloji alanındaki yatırımlar, bölgesel gelişmeye yönelik yatıırmlar, organize sanayi bölgelerine ve küçük sanayi sitelerinden oluşan organize küçük sanayi bölgelerine taşınacak yatırımlar için kredi tahsisi yapılacak.
Fon kaynaklı kredi uygulamasında Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi’ndeki iller ile stratejik önemi olan illeri kapsayan bölgesel gelişmeye yönelik yatırımlarla ilgili olarak aranan limitlerin aşağı çekilmesi planlanıyor. Ayrıca organize sanayi bölgelerine taşınacak yatırımlara kredi desteği öngörülüyor.
Zamanında bitirilmeyen projelerin süre uzatımlarıyla yıllardan beri teşviklerden yararlanmasına 2001 yılında son verilecek. Genel teşvik mevzuatında yer alacak hükümlerle, genel olarak projelere üç yıl yatırım tamamlama süresi verilecek.
Yatırımcı haklı bir nedene dayanarak, süre uzattığı takdirde süre uzatımı üç yılın yarısı kadar olacak. Bu süre içinde de yatıırm bitirilmezse o güne kadar verilen bütün teşvikler amme alacakları yasasına göre faiziyle geri alınacak.
Yeni KOBİ kapsamı
Yeni düzenlemede imalat sanayi yatırımlarına ek olarak başka alanlardaki yatırımlar da KOBİ yatırımları kapsamına dahil ediliyor.
Buna göre tarımsal sanayi yatırımları, madencilik yatırımları, yazılım geliştirme yatırımları, kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak sağlık yatırımları, yine bu bölgelerdeki eğitim yatırımları ile gelişmiş ve normal yörelerde yapılacak ilk ve orta öğretim yatırımlarına ait tevsi ve modernizasyon yatırımları, Kapadokya ve sahil kentlerindeki konaklama yatırımları modernizasyonu ile diğer yörelerdeki turizm yatırımları artık bu kapsamda değerlendirilecek.
Kredi sınırı
KOBİ teşvik belgeleri kapsamında azami sabit yatırım tutarı 100 milyar liradan 400 milyar liraya çıkarılıyor. Ar-ge ve çerve yatırımları ile teknoparklarda ve orgnaize sanayi bölgelerinde yapılacak yatırımlar için tahsis edilecek krediler de imalat ve tarımsal sanayi yatırımları için belirlenen oranlara 10 puan eklenerek uygulanacak.
Bu düzenlemeyle öngörülen yatırım kredisi tutarı 200 milya lirayı aşamayacak. Yatırım kredisi ile birlikte faizsiz sabit yatırım tutarının yüzde 20’sine kadar işletme kredisi tahsis edilebilecek. Bu tutar 80 milyar lira ile sınırlı tutulacak. Sadece işletme kradesi kullanıdırılması durumunda ise bu tutar azami 35 milyar lira olacak.
KOBİ’lerin en önemli sorunu olan teminat sorununun cözümü için ise Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma A.Ş devreye sokulacak. Ayrıca kredi garanti şirketlerinin kurulabilmesi için KOBİ’lerin eksik kalan garantilerine kefil olan bu kuruluşların üstlendikleri kefalet dolayısıyla bankalara ödemek durumunda kaldıkları tutarların belli oranı Yatırımları Teşvik Fonu’ndan karşılanacak.
Yeni bir yatırım kredisi
KOBİ kararnamesinde ayrıca KOBİ’lerin finansman ihtiyaçları için KOBİ yatırımlarına ortaklık şirketlerine, sermayesine katıldıkları KOBİ’lerin yatırımlarında kullanılmak üzere yatırım kredisi öngörülecek.
Buna göre bir önceki yılda KOBİ’lere iştirak edilen toplam sermaye payının yüzde 20’sine kadar olan bölümü için aracı bankalarca Yatırımları Teşvik Fonu’ndan uzun vadeli ve düşük faizli kredi kullandırılabilecek.
KOBİ yatırımlarına ortaklık şirketlerinin her birine tahsis edilecek kredi tutarı yıllık 600 milyar lirayı geçemeyecek. Yeni düzenlemede ayrıca halen yüzde 100 olarak uygulanan yatırım indiriminde bölgelere göre kademelendirmeye gidilecek. (EKONOMİST)