İşte Hürriyet gazetesi yazarı Emre Özpeynirci'nin bugünkü yazısı...
Geçtiğimiz hafta yeni RAV4’ün Barcelona’daki uluslararası test sürüşü sırasında konuştuğumuz Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Ali Haydar Bozkurt, 2019 yılında toplam pazarın 400 bin, hatta altında olabileceğini öngördüklerini belirtirken, Peugeot Türkiye Genel Müdürü İbrahim Anaç ise daha iyimser yaklaşarak 520 bin adetlik bir pazardan bahsediyor. Sonuçta öngörüler ne olursa olsun hepsi 2018 yılının çok altında.
Belki şöyle bir karşılaştırma yapsak tabloyu daha net anlayabiliriz. Geçtiğimiz yıl ocakta toplam 35 bin adetlik bir satış gerçekleşirken, bu ay ÖTV ve KDV indirimine rağmen pazarın 15-18 bin arasında olması bekleniyor.Yani yüzde 50’nin üzerinde bir daralma var. Kuşkusuz yıl içinde bu daralma azalacaktır ama gerçekçi olmak gerekirse, ek destekler gelmediği sürece pazarın 500 bin adetleri bulması biraz mucize gibi. O ek destekler de ÖTV ve KDV indirimlerinin devam edip, bu indirimlerin 1.6 litre motorda yüzde 60’lık ÖTV dilimini de kapsaması hatta yüzde 100’lük ÖTV dilimini de içine alması olabilir.
600 BİN ALTI RİSKLİ
Ali Haydar Bozkurt konuşmasında pazardaki 600 bin adetlik sınıra da dikkat çekti. Sebebi açık; bugün sektör tüm yatırımlarını 1 milyon adetlik pazar için yaptı. Bayilik yatırımları, alt yapı yatırımları hep bu seviyelere yönelik devreye sokuldu. Çünkü pazar 2014 yılından itibaren 1 milyon adetlik seviyelere ulaştı. Ama 2018’de önce 620 bin adede indi, bu yıl ise 400 bin adetler konuşuluyor. Bozkurt’un bu konudaki saptamaları önemli: “İlk yıl belki sektör buna bir şekilde dayanabilir. Ama pazar 2’inci ve 3’üncü yılda da 600 bin adetlerin altında kalırsa, sektör açısından üstesinden gelinmesi zor bir süreç yaşanır. Hiç tercih edilmese de bayi ağından başlamak üzere küçülme hareketleri olur. İnsan kaynağını küçültmek gibi en sona bıraktığınız, hiç tercih etmediğiniz aksiyonlar gündeme gelmeye başlar.”
Bozkurt’un söyledikleri çok açık; otomotiv sektörüne daha fazla destek verilmesi gerekiyor. Sadece vergi teşvikleri değil, tüketicinin alımını etkileyen faizler konusunda da acil desteklerin devreye girmesi gerek. Aynı gayrimenkul sektörüne yapılan gibi. Bazı sektör yetkilileri otomotiv pazarının yeniden 1 milyon adetlere ancak 5 yıl içinde ulaşabileceğini belirterek aslında karamsar tabloyu ortaya koyuyor. Bunu hızlandırmak için tüm sektör paydaşlarının hükümetle koordineli bir şekilde çalışması gerek. Geçtiğimiz günlerde Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) ve Otomotiv Yetkili Satıcılar Derneği (OYDER) faizlerin düşürülmesi konusunda yaptıkları bir çalışmayı hükümete sunmuşlar. Umarım bu tedbirler devreye girer de, pazar beklentilerin üzerine çıkıp ülke ekonomisi için doping etkisi yaratır.
GÖLCÜK DESTEKLİ YILDA 1 MİLYAR $
AKSİ bir durum olmadığı takdirde Amerikan Ford ve Alman Volkswagen arasında imzalanan küresel iş birliği anlaşmasıyla 2022 sonundan itibaren yeni nesil VW Transporter modeli, Ford Otosan tarafından Gölcük’te üretilecek. Bu üretimle birlikte yeni Transporter modelinde Ford Transit’in platformu ve motorları kullanılacak. Buna karşılık Volkswagen ise Polonya’da hafif ticari araç modeli yeni Caddy ile birlikte Ford Transit Connect’i üretecek. Transit Connect’te de VW platformu ve motorları kullanılacak. Yani kazançlı bir iş birliği gibi gözüyor. Bu bağlamda geçtiğimiz hafta bazı Volkswagen yetkililerinin Gölcük’teki fabrikada incelemeler yaptığını öğrendim. Sonuçta önemsiyorlar çünkü otomobilin aksine hafif ticari araç pazarının önümüzdeki 5 yılda yüzde 12 büyüyeceği öngörülüyor. Avrupa’da yüzde 13 gibi yüksek kâr marjına sahip bu pazardan son yıllarda en çok Ford yararlanıyor. Amerikan devi Avrupa’da otomobil satışlarında zarar etse de, Ford Otosan’ın gücüyle bu pazarda lider ve önemli kârlılığa sahip. Şimdi Volkswagen de bunu ulaşmaya çalışıyor. Bunun yolu da Türkiye’den geçiyor. Ford global satış ve pazarlama başkanı Jim Farley, ticari araçta yapılan bu işbirliği ve ortak üretimle birlikte 2024’ten itibaren yılda 500 milyon dolar kâr elde etmeyi beklediklerini açıkladı. Volkswagen’in de benzer beklentisi varsa, toplam 1 milyar dolarlık kârdan bahsedebiliriz. Bunun yarıdan fazlasının Türkiye’den elde edileceğini de unutmayalım.