Bedelsiz Sermaye artırımı, şirketlerin kendi iç kaynaklarını (emisyon primi, yeniden değerleme değer artışı, yedekler, iştirak ve duran varlık satış karları, temettü) kullanarak yapmış oldukları ve ortaklarından ilave kaynak talep etmeden bedelsiz olarak hisse senedi dağıttıkları sermaye artırım türüdür.
Bedelsiz Sermaye artırımı şirkete ek bir finansman kaynağı sağlamamakla beraber şirketlerin bedelsiz sermaye artırımına gitme nedenleri bulunmaktadır. Başlıca nedenleri emisyon primi ile iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinden yapılan sermaye artırımlarının şirkete sağladığı vergi avantajıdır. Bir başka neden ise şirketlerin enflasyon karşısında erimiş olan sermayeyi güncellemek amacıyla yapılmak istenmesidir.
Yani “hissenin bölünmesi” olarak tarif edilen şey.
Teknik açıdan ise şirket hisselerinin bölünmesinin birkaç sebebi var:
1) Hissenin Likiditesini Arttırmak:
Bölünmenin sebeplerinden bir tanesi bazı hisselerin değeri belli bir seviyeyi geçtikten sonra akışkanlığını kaybedebilir, yani çok sık alım-satım yapamaz hale gelirsiniz.
Şirketlerin bölünmeyi tercih etmelerindeki sebeplerden birisi de budur. Şirket ister ki hisse senetleri piyasada hızlı ve kolay bir şekilde el değiştirebilsin. (Özellikle performans primi hisse senedinin değerine bağlı olarak değişen bu yüzden CEO’lar hissenin fiyatının çok artmasını istemez)
Ama mesela bunu kafaya takmayan şirketler de var: warren buffett’ın berkshire hathaway şirketi tarihi boyunca ne 1 cent temettü dağıtmıştır ne de bölünmüştür.
Dolayısıyla 1 adet hissenin fiyatı 80.000 dolarlara kadar çıkıyor, böyle olunca da elinde 80.000 doları olmayan adam berkshire hissesi alamıyor.
Warren buffett ise “biz şirketimize uzun vadeli “ortak” arıyoruz, sürekli al-sat yapan hissedarlar bizim beraber olmak istediğimiz insanlar değil” diyorlar. Bu yüzden 80.000 dolar verip hisse alıp bunu uzun yıllar elinde tutan bir yatırımcı profili oluşmuş durumda Buffett’ın şirketi için.
2) Hissenin Değerini Arttırmak:
Doğru duydunuz, bölünen hisselerin toplam değeri genelde bölünme haberi duyulduğu an artıyor. Yani yatırımcılar 2 tane yarım elmaya 1 tane tam elmadan daha fazla para ödeyebiliyorlar, böyle bir anomali mevcut. Ne kadar salakça da olsa özellikle bu işlerden anlamayan küçük yatırımcılar “elimdeki hisse sayısı artacak” diye düşünüp bu hisseye hücum ediyorlar.
3) Sermayenin Kullanılamayan Kısımlarını Aktive Etmek:
Gerçekte pek çok şirketin bedelsiz sermaye artırımına gitmesinin temel sebeplerinden birisi de yıllar içinde biriken emisyon primi, yedekler, varlık satışı gelirleri gibi özsermaye kalemlerinin sermaye kalemleri haline getirilerek kullanılabilir hale getirilmesidir. Bunun muhasebesel ve vergisel teferruatını açıkcası ben de detaylı bilmiyorum, lakin bazı vergi avantajları da oluyor.
Bedelsiz Sermaye Artırımının şirketlere sağladığı avantajlar nelerdir ?
Bedelsiz Sermaye Artırımı şirketlere ek bir finansman kaynağı sağlamamaktadır. Ancak, Bedelsiz Sermaye Artırımının en önemli avantajlarından biri emisyon primi ile iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinden yapılan sermaye artırımlarının şirketlere sağladığı vergi avantajıdır. Diğer bir avantaj ise şirketlerin enflasyon karşısında erimiş olan sermayelerini güncelleyebilmeleridir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı şirketlerin toplam piyasa değerlerini etkiler mi ?
Bedelsiz Sermaye Artırımı şirketlerin toplam piyasa değerini etkilemez.