Türkiye`nin yeniden bir güç haline gelmesi kendi elinde
Bigpara Haber
9. Cumhurbaşkanı Demirel, Türkiye`nin siyasi istikrarının korunmasını, tekrar güç haline gelmesinin birinci şartı olarak görüyor. Demirel`e göre ikinci şart AB ile geliştirilen uyumun neticelendirilmesi.
Önceki hafta Irak`ın Süleymaniye kentinde, Türk askerlerinin Amerikalı askerler tarafından gözaltına alınması, Türkiye ile ABD arasında en büyük güven bunalımını yaratırken, ABD - Türkiye ilişkilerini tekrar gündeme getirdi. ABD`nin tek süper güç olarak dünyada üstlendiği yeni rol, Türkiye`nin yeniden oluşan siyasi ve coğrafi dengeler içindeki yeri ve önemi tekrar tartışılmaya başlandı. Gözler Türkiye - ABD, Türkiye - AB ilişkilerine çevrildi. Bu haftaki röportaj sayfamızın konuğu olan 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, bu konularla ilgili olarak Finansal Forum`un sorularını yanıtladı:
l 11 Eylül öncesi dünya ile 11 Eylül sonrası dünya arasında ciddi anlamda bir başkalaşım ortaya çıktı. Türkiye`nin jeopolitik ve jeostratejik konumunda 11 Eylül öncesi ile 11 Eylül sonrası arasında ne gibi farklılıklar görüyorsunuz?
11 Eylül sonrasında ABD tavrını değiştirdi ve ondan önceki dünya düzenine karşı tavır aldı. Böyle olunca ondan önceki dünya düzeninde mevcut olan şartlar çok geniş anlamda değişti. Esasen 11 Eylül olmasaydı da dünya düzenine yeniden bakılmaya ihtiyaç vardı. Zira 1989 sonrasında dağılan Sovyetler Birliği, dağılan Yugoslavya yeni bir siyasi coğrafyayı, siyasi şartları öne çıkarmıştır ve ABD artık tek süper güçtür. Tek süper güç, kendi hissettiği şekilde kendi gücünün icabına bakacaktır. Ve tek kutuplu dünya olmuştur. Nitekim 1990`lı yılların başlarından beri yeni dünya düzeni tartışılıyor. Yeni dünya düzeninde, bir multilateral düzen, yani bütün dünya ülkelerinin iştirakiyle bir düzen kurulsun ve yürütülsün istenmiştir. Fakat 11 Eylül`e gelindiği vakit ABD, bu multilateral düzenin yürümeyeceğini, bunun Birleşmiş Milletler`de yürümeyeceğini anlamıştır. Ve ortaya koyduğu yeni bir güvenlik stratejisi ve siyasetiyle dört önemli nokta tespit etmiştir. Bunlardan bir tanesi, ABD bir süper güçtür ve süper güç olmaya devam edecektir. İkincisi, hiç bir ülke ABD`nin askeri gücüne eşit bir güce sahip olmayacaktır hatta buna yaklaşamayacaktır. Üçüncüsü, ABD ekonomik bakımdan da bir süper güçtür ve süper güç olmaya devam edecektir. Dördüncü mesele evet başka ülkelerle işbirliği yapabilir ama birinci meseleye geliyorum yine; ABD bir süper güçtür ve ABD kendi istediğini yapacaktır bundan sonra.
Önceki hafta Irak`ın Süleymaniye kentinde, Türk askerlerinin Amerikalı askerler tarafından gözaltına alınması, Türkiye ile ABD arasında en büyük güven bunalımını yaratırken, ABD - Türkiye ilişkilerini tekrar gündeme getirdi. ABD`nin tek süper güç olarak dünyada üstlendiği yeni rol, Türkiye`nin yeniden oluşan siyasi ve coğrafi dengeler içindeki yeri ve önemi tekrar tartışılmaya başlandı. Gözler Türkiye - ABD, Türkiye - AB ilişkilerine çevrildi. Bu haftaki röportaj sayfamızın konuğu olan 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, bu konularla ilgili olarak Finansal Forum`un sorularını yanıtladı:
l 11 Eylül öncesi dünya ile 11 Eylül sonrası dünya arasında ciddi anlamda bir başkalaşım ortaya çıktı. Türkiye`nin jeopolitik ve jeostratejik konumunda 11 Eylül öncesi ile 11 Eylül sonrası arasında ne gibi farklılıklar görüyorsunuz?
11 Eylül sonrasında ABD tavrını değiştirdi ve ondan önceki dünya düzenine karşı tavır aldı. Böyle olunca ondan önceki dünya düzeninde mevcut olan şartlar çok geniş anlamda değişti. Esasen 11 Eylül olmasaydı da dünya düzenine yeniden bakılmaya ihtiyaç vardı. Zira 1989 sonrasında dağılan Sovyetler Birliği, dağılan Yugoslavya yeni bir siyasi coğrafyayı, siyasi şartları öne çıkarmıştır ve ABD artık tek süper güçtür. Tek süper güç, kendi hissettiği şekilde kendi gücünün icabına bakacaktır. Ve tek kutuplu dünya olmuştur. Nitekim 1990`lı yılların başlarından beri yeni dünya düzeni tartışılıyor. Yeni dünya düzeninde, bir multilateral düzen, yani bütün dünya ülkelerinin iştirakiyle bir düzen kurulsun ve yürütülsün istenmiştir. Fakat 11 Eylül`e gelindiği vakit ABD, bu multilateral düzenin yürümeyeceğini, bunun Birleşmiş Milletler`de yürümeyeceğini anlamıştır. Ve ortaya koyduğu yeni bir güvenlik stratejisi ve siyasetiyle dört önemli nokta tespit etmiştir. Bunlardan bir tanesi, ABD bir süper güçtür ve süper güç olmaya devam edecektir. İkincisi, hiç bir ülke ABD`nin askeri gücüne eşit bir güce sahip olmayacaktır hatta buna yaklaşamayacaktır. Üçüncüsü, ABD ekonomik bakımdan da bir süper güçtür ve süper güç olmaya devam edecektir. Dördüncü mesele evet başka ülkelerle işbirliği yapabilir ama birinci meseleye geliyorum yine; ABD bir süper güçtür ve ABD kendi istediğini yapacaktır bundan sonra.