TL işe yaramaz Euro’ya geçelim
Bigpara Haber
İlk kez Devlet Bakanı Kemal Derviş tarafından dile getirilen, ‘Euro’ya geçebiliriz’ önerisine, ANAP’tan destek geldi. ANAP’ın ekonomi kurmaylarınca hazırlanarak Genel Başkan Yılmaz’a sunulan raporda, TL’nin tedavülden kalkması ve 2002 başında Euro’ya geçilmesi gerektiği belirtildi.
CHP - DYP koalisyonu döneminde ‘sıfır atılması’, Refahyol döneminde, ‘Yeni Lira’ tartışmaları ile gündemden hiç düşmeyen TL, bir kez daha gündemin ilk sıralarına çıkıyor. Derviş’in Avrupa Birliği’ne üye olmadan Euro’ya geçebiliriz diyerek gündeme getirdiği konuya ilk destek ‘Türkiye’nin bir an önce Euro’ya geçmesi gerektiğini’ dile getiren MIT’nin ünlü iktisat profesörü Dornbusch’tan gelmişti.
‘TL fonksiyonsuz kalacak’
Derviş’e ikinci destek de içerden geldi. ANAP kurmaylarınca hazırlanan raporda Ekonomide siyasi, ekonomik ve hukuki aktörler işlevini yitirmiştir. Bütçenin parçalılığı, Hazine’nin görevini Merkez Bankası’nın yapması krizden çıkışı zorlaştırmaktadır. Durumun devamı halinde, TL’nin yakında fonksiyonsuz hale gelme riski vardır denilerek, Türkiye’nin 1 Ocak 2002’de TL’yi tedavülden kaldırarak Euro’ya geçmesi gerektiği belirtildi. Raporda, daha sonra şu görüşlere yer verildi:
Kokpit yapılanması
Türkiye, gayri safi milli hasılasını (GSMH) ölçememektedir. Ölçememek ise bütçe ve para politikalarında dayanaksız kararlar alınmasına yol açıyor. Meclis, bütçe denetimini, Hazine bütçe birliğini kaybetti. Hükümet bütçesini yönetememektedir. Ekonomide kuralsızlık hakim olmuştur. GSMH’nın büyütülmesi zorunluluktur. Bu büyüme kokpit şeklinde bir yapılanma ile olmalıdır. Ekonomik süreçte karar alma ve uygulama birimlerinin tamamı ilişkili olmalı, kokpit, sistem mühendisi gibi çalışmalı, birimlerin ilişkilerini tanzim edip yönlendirmelidir.
SAVUNANLAR
Merkez Bankası eski Başkanı Fehmi Gültekin: Mademki AB’ye üye olacağız, paramız da geçecek. Gerekli önlemleri hemen almalıyız. 1 - 2 yıl geçiş süresi olur.
Prof. Dr. Hurşit Güneş: Teknik zorlukları var ama nihai olarak düşünülmeli. Euro bölgesindeyiz. Önce enflasyonu düşürmeliyiz. 2002’de sabit kura geçerek, daha sonra da TL’yi Euro’ya bağlayarak devam edebiliriz. Prof. Dr. İlhan Uludağ: Başarabilsek çok iyi olur. Önce istikrar gerekir. Bu da 2 - 3 yıl alır. Enflasyonda yüzde 15’lere gelinmeli. Para programlarına uymak için ikinci ve güçlü bir neden olur. TL’ye güven ve kredibilite sağlar.
KARŞI ÇIKANLAR
Prof. Dr. Erdoğan Alkin: Önemli aksaklıklar çıkar. Pratik güçlükler var. Avrupa’da nasıl işleyecek? İngiltere mesafeli. Referandumlar önemli. Halkın yüzde 70 - 80’i karşıysa nasıl uygulayacaksınız? Önce Euro’yu görmemiz gerekiyor. AB’ye aday olduğumuza göre Euro’ya geçmek ulusal bir reaksiyonla karşılaşmaz.
Prof. Dr. Osman Altuğ: Güçsüz bir ekonominin parasını, güçlü bir ekonominin parasına bağlarsanız sorun olur. Euro Avrupa’da hâlâ geçmiyor. İkincisi borcunuz, döviz mevduatınız hangi parada ağırlıktaysa ona endekslersiniz. Bizde bu para dolar. Ben öteden beri Yeni Lira fikrini savunuyorum.
Rapordaki öneriler
• 01.01.2002’de TL tedavülden kalkmalı ve Euro’ya geçilmeli.
• Kredi kartlı ödemeler özendirilmeli.
• Para politikası araçları nesnelleştirilmeli.
• Özelleştirme gelirleri Kopenhag kriterlerini tutturacak şekilde borçların tasfiyesinde kullanılmalı.
• Bütçe gelir esas alınarak tasarlanmalı.
• Kambiyo senetleri disipline edilmeli.
CHP - DYP koalisyonu döneminde ‘sıfır atılması’, Refahyol döneminde, ‘Yeni Lira’ tartışmaları ile gündemden hiç düşmeyen TL, bir kez daha gündemin ilk sıralarına çıkıyor. Derviş’in Avrupa Birliği’ne üye olmadan Euro’ya geçebiliriz diyerek gündeme getirdiği konuya ilk destek ‘Türkiye’nin bir an önce Euro’ya geçmesi gerektiğini’ dile getiren MIT’nin ünlü iktisat profesörü Dornbusch’tan gelmişti.
‘TL fonksiyonsuz kalacak’
Derviş’e ikinci destek de içerden geldi. ANAP kurmaylarınca hazırlanan raporda Ekonomide siyasi, ekonomik ve hukuki aktörler işlevini yitirmiştir. Bütçenin parçalılığı, Hazine’nin görevini Merkez Bankası’nın yapması krizden çıkışı zorlaştırmaktadır. Durumun devamı halinde, TL’nin yakında fonksiyonsuz hale gelme riski vardır denilerek, Türkiye’nin 1 Ocak 2002’de TL’yi tedavülden kaldırarak Euro’ya geçmesi gerektiği belirtildi. Raporda, daha sonra şu görüşlere yer verildi:
Kokpit yapılanması
Türkiye, gayri safi milli hasılasını (GSMH) ölçememektedir. Ölçememek ise bütçe ve para politikalarında dayanaksız kararlar alınmasına yol açıyor. Meclis, bütçe denetimini, Hazine bütçe birliğini kaybetti. Hükümet bütçesini yönetememektedir. Ekonomide kuralsızlık hakim olmuştur. GSMH’nın büyütülmesi zorunluluktur. Bu büyüme kokpit şeklinde bir yapılanma ile olmalıdır. Ekonomik süreçte karar alma ve uygulama birimlerinin tamamı ilişkili olmalı, kokpit, sistem mühendisi gibi çalışmalı, birimlerin ilişkilerini tanzim edip yönlendirmelidir.
SAVUNANLAR
Merkez Bankası eski Başkanı Fehmi Gültekin: Mademki AB’ye üye olacağız, paramız da geçecek. Gerekli önlemleri hemen almalıyız. 1 - 2 yıl geçiş süresi olur.
Prof. Dr. Hurşit Güneş: Teknik zorlukları var ama nihai olarak düşünülmeli. Euro bölgesindeyiz. Önce enflasyonu düşürmeliyiz. 2002’de sabit kura geçerek, daha sonra da TL’yi Euro’ya bağlayarak devam edebiliriz. Prof. Dr. İlhan Uludağ: Başarabilsek çok iyi olur. Önce istikrar gerekir. Bu da 2 - 3 yıl alır. Enflasyonda yüzde 15’lere gelinmeli. Para programlarına uymak için ikinci ve güçlü bir neden olur. TL’ye güven ve kredibilite sağlar.
KARŞI ÇIKANLAR
Prof. Dr. Erdoğan Alkin: Önemli aksaklıklar çıkar. Pratik güçlükler var. Avrupa’da nasıl işleyecek? İngiltere mesafeli. Referandumlar önemli. Halkın yüzde 70 - 80’i karşıysa nasıl uygulayacaksınız? Önce Euro’yu görmemiz gerekiyor. AB’ye aday olduğumuza göre Euro’ya geçmek ulusal bir reaksiyonla karşılaşmaz.
Prof. Dr. Osman Altuğ: Güçsüz bir ekonominin parasını, güçlü bir ekonominin parasına bağlarsanız sorun olur. Euro Avrupa’da hâlâ geçmiyor. İkincisi borcunuz, döviz mevduatınız hangi parada ağırlıktaysa ona endekslersiniz. Bizde bu para dolar. Ben öteden beri Yeni Lira fikrini savunuyorum.
Rapordaki öneriler
• 01.01.2002’de TL tedavülden kalkmalı ve Euro’ya geçilmeli.
• Kredi kartlı ödemeler özendirilmeli.
• Para politikası araçları nesnelleştirilmeli.
• Özelleştirme gelirleri Kopenhag kriterlerini tutturacak şekilde borçların tasfiyesinde kullanılmalı.
• Bütçe gelir esas alınarak tasarlanmalı.
• Kambiyo senetleri disipline edilmeli.