Pahalı Ham Petrolün Türkiye`ye Faturası Ağır

Ham petrol fiyatlarının yüksek seyretmesinin Türkiye ekonomisine çıkardığı fatura gittikçe ağırlaşıyor. Devlet Bakanı Recep Önal, ham petrol fiyatlarındaki 1 dolarlık artışın Türkiye`nin dış ticaret açığında 160-175 milyon dolarlık büyümeye yol açtığını bildirdi.

Recep Önal, Ankara Sanayi Odası`nın aylık yayın organı Asomedya`da yer alan değerlendirmesinde geçen yıla göre oldukça yüksek seyreden ham petrol fiyatlarının ham petrol ithalatçısı konumundaki Türkiye`yi derinden etkilediğini, 1999 yılının ilk yarısında 13 dolar olan ortalama varil fiyatının bu yıl aynı dönemde ise 26 dolar olduğunu bildirdi. Ham petrolün bir ara 36 dolara kadar yükselerek, Körfez Savaşı dönemi hariç son 15 yılın en yüksek noktasına çıkıtğını kaydeden Önal, yüksek petrol fiyatlarının uluslararası düzeyde ihracatçı ülkeler lehine, özellikle gelişmekte olan net ithalatçı ülkeler aleyhine büyük boyutta servet transferiyle sonuçlandığını vurguladı. Varil başına 5 dolarlık fiyat artışının, petrol ihraç eden ülkelere yıllık 40 milyar dolarlık bir servet transferine yol açtığını ifade eden Önal, IMF ekonomistlerinin 5 dolarlık fiyat artışının Şili, Macaristan ve Türkiye gibi ülkelerde cakri işlemler açığını GSMH`in yüzde 0.5`i ile yüzde 1`i kadar artmasına neden olacağını tahmin ettiklerini hatırlattı.

Türkiye`nin 1998 yılından ham petrolün tonunu ortalama 88 dolara (varili 12 dolar), 1999 yılında 121 dolara (varili 16.5 dolar) yılın ise 190 dolara (varili 26 dolar) ithal ettiğini vurgulayan bakan Önal, geçmiş üç yıl ortalamaları dikkate alındığında ham petor fiyatlarında varil başına 1 dolarlık artışın, ithal edilen petrol miktarına bağlı olarak Türkiye`nin dış ticaret dengesini 160-175 milyon dolar olumsuz etkilediğini belirtti. Recep Önal, Dolayısıyla bu yıl 12 dolarlık bir fiyat artışı varsayımıyla cari açığın GSMH`ın yüzde 1`ine denk gelen 2 milyar dolarlık bölümün ham petrolden kaynaklanacağaını tahmin ediyoruz dedi.

Kamu gelirlerine etkisi

Recep Önal, petrol fiyatlarındaki artışın cari işlemler üzerinde yarattığı etkinin yanı sıra kamu gelirleri üzerinde de değişik etkileri olduğunu belirtti. Recep Önal, Akaryakıt tüketim vergisi gelirlerinde hedefin gerisinde kalındığını, bunun temel nedeninin de petrol fiyatlarındaki artışın yurt içi fiyatlara yansıtılmamasının yanı sıra bazı ürünlerde yaşanan tüketim azalışının da etkili olduğunu bildirdi. Önal, ATV`de hedefin gerisinde kalınmasına rağmen, ham petrol fiyatlarındaki artışın ithalde alınan KDV tahsilatını artırdığını ve hedefin oldukça üzerine çıkardığını savundu.(ANKA)